اختلال شخصیت ضد اجتماعی
اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا سایکوپاتی، وضعیتی است که فرد هیچ اهمیتی برای رفتار صحیح و اشتباه و احساسات دیگران قائل نیست و حقوق دیگران را رعایت نمی‌کند. آنها نسبت به دیگران سنگدلانه، خشن و بی‌تفاوت رفتار می‌کنند و بابت این نوع رفتار هیچ احساس پشیمانی و گناهی ندارند.آنها اغلب از قانون نافرمانی می‌کنند و درنهایت مجرم می‌شوند. دروغ می‌گویند و یا رفتار خشنی و هیجان‌زده دارند و حتی مستعد اعتیاد به‌ویژه اعتیاد به الکل هستند، از تأثیرات این رفتار این است که از عهده مسئولیت‌های تحصیلی، کاری و خانوادگی برنیایند.
بیماران دچار اختلال شخصیت ضداجتماعی معمولاً ظاهر گرم و صمیمی یا دوست‌داشتنی دارند ولی گذشته و سابقه آنها نشانه‌های اختلال دیده میشود. آنها از ابتدایی کودکی رفتارهای مانند فرار از مدرسه یا خانه، دزدی، دعوا، سوءمصرف مواد مخدر به‌ویژه الکل و رفتار غیرقانونی را تجربه می‌کنند.
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت هیچ نشانی از اضطراب و افسردگی از خود نشان نمی‌دهند که این دقیقاً با وضعیت آنها در تناقض است. البته تهدید به خودکشی و اشتغال ذهنی مربوط به مسائل جسمی در این افراد شایع است. معمولاً توضیحی که درباره رفتار خود می‌دهند تصور میشود این رفتارها ناشی از بی‌توجهی و بی‌فکری از آنها سرزده.1
علت اختلال شخصیت ضد اجتماعی
شخصیت هر فرد، ترکیبی از افکار، احساسات و رفتارهایی فرد می باشد که همه اینها، منحصر به فرد هستند. افکار، احساسات و رفتارهای افراد متفاوت، مختلف است. شخصیت هر فرد، در دوران کودکی و بر اساس عوامل ارثی و محیطی شکل می گیرد.2عوامل خطر شخصیت ضد اجتماعی
علت دقیق اختلال شخصیت ضد اجتماعی مشخص نیست، اما ژن ها و سایر عوامل مانند:کودک آزاری
نحوه عملکرد مغز
داشتن والدین ضد اجتماعی یا الکلی
داشتن والدین ضد اجتماعی یا الکلی، فرد را در معرض خطر این اختلال شخصیت قرار می دهد.
کودک آزاری ممکن است فرد را در معرض ابتلا به اختلال شخصیت اجتماعی قرار دهند. شرایط سخت زندگی می تواند باعث بدترشدن علائم اختلال شود.
علاوه بر موارد مذکور، تغییر در نحوه عملکرد مغز می تواند همزمان با رشد مغز منجر به بروز برخی علائم ضد اجتماعی شما شوند.
سایر عوامل خطر اختلال شخصیت ضد اجتماعی
به نظر می رسد برخی از عوامل، خطر ابتلا به اختلال را افزایش می دهد، مانند:جنسیت
در معرض سوءاستفاده جنسی قرار گرفتن، در دوران کودکی
زندگی خانوادگی ناپایدار، خشن یا آشفته در دوران کودکی
مردان بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند.
سابقه خانوادگی اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا سایر اختلالات شخصیتی یا بیماری روانی.2
علائم و نشانه های اختلال شخصیت ضد اجتماعی
بی‌توجهی به درست و غلطدروغگویی مداوم یا فریب دیگران برای بهره‌کشی
سنگدلی، بدبینی و بی‌احترامی نسبت به دیگران
بازیچه قرار دادن دیگران با استفاده از جذابیت یا شوخ‌طبعی برای نفع یا لذت شخصی
تکبر، احساس برتری و استبداد شدید
مشکلات مکرر با قانون، از جمله رفتارهای مجرمانه
نقض مکرر حقوق دیگران از طریق ارعاب و بی‌صداقتی
تکانش‌گری یا ناتوانی در برنامه‌ریزی قبلی
خصومت، تحریک‌پذیری قابل توجه، اضطراب، پرخاشگری یا خشونت
فقدان همدردی نسبت به دیگران و عدم پشیمانی از آزار رساندن به سایرین
خطرپذیری غیرضروری یا رفتارهای خطرناک بدون توجه به امنیت خود یا دیگران
روابط ضعیف یا سوء‌ِاستفاده‌گرانه
ناتوانی در درک عواقب منفی رفتار یا عبرت گرفتن از آنها
مسئولیت‌ناپذیری مکرر یا ناتوانی از انجام کار یا وفا به تعهدات مالی
بزرگسالان مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولا پیش از سن ۱۵ سالگی نشانه‌هایی از اختلال سلوک از خود نشان می‌دهند. علائم اختلال سلوک شامل مشکلات رفتاری جدی و دائمی مانند موارد زیر است:
پرخاشگری نسبت به مردم و حیوانات
تخریب اموال
فریبکاری
دزدی
نقض شدید قوانین
اگرچه تصور میشود که اختلال شخصیت ضد اجتماعی حالتی مادام‌العمر باشد، برخی از نشانه‌ها (به خصوص رفتار مخرب و مجرمانه) ممکن است در طول زمان کمرنگ شوند. اما مشخص نیست که این اتفاق در نتیجه‌ی بالا رفتن سن رخ می‌دهد یا افزایش آگاهی نسبت به عواقب رفتار ضد اجتماعی.3
درمان
اگرچه درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی کار دشواری است، در مورد بعضی از افراد درمان و پیگیری مداوم می‌تواند در بلندمدت مؤثر باشد. به دنبال متخصصین سلامت روانی باشید که در زمینه‌ی اختلال شخصیت ضد اجتماعی تجربه دارند.درمان این اختلال به موقعیت خاص فرد، تمایل او به همکاری در درمان و شدت علائم بستگی دارد.
روان‌درمانی
روان‌درمانی که آن را گفت‌وگو درمانی (talk therapy) نیز می‌نامند، گاهی در درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی مؤثر است. این‌گونه درمان ممکن است شامل مدیریت خشم و خشونت، درمان اعتیاد و درمان سایر مشکلات سلامت روان باشد. اگرچه این شیوه‌ی درمان همیشه مؤثر نیست، به خصوص اگر علائم شدید باشند و فرد نتواند این مسئله را که خود به مشکلات جدی خود دامن می‌زند، بپذیرد.دارودرمانی
داروی مشخصی وجود ندارد که بر اساس استانداردهای دارویی به عنوان درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی تأیید شده باشد. در واقع پزشک معمولا دارو را برای مشکلات جانبی اختلال شخصیت ضد اجتماعی، مثل اضطراب یا افسردگی و یا نشانه‌های پرخاشگری تجویز می‌کند. این داروها با دقت زیادی تجویز می‌شوند؛ چرا که برخی از آنها ممکن است اعتیادآور باشند.3درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی با رویکردهای روانشناسی
مانند تمام اختلالات شخصیت، درمان‌های روانشناسی بهترین و اولین گزینه برای درمان هستند. اما به دلیل دشوار بودن جلب اعتماد شخصیت ضد اجتماعی و متعهد کردن آنها به انجام تکالیف، نیاز است که زمانی حدود 6 ماه تا یک سال برای درمان کامل این افراد طرح ریزی شود. انواع درمان‌های روانشناختی در دسترس برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی به شرح زیر می باشند:1. درمان شناختی رفتاری
جدید‌ترین بررسی‌های ساختار یافته در مورد رفتار درمانی افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اثربخشی بالای این درمان را تایید کرده است. رفتار درمانی با استفاده از تخریب الگوهای فکری و رفتاری غلط، الگوهای سالم را جایگزین می‌کند. این الگوهای سالم شامل روابط اجتماعی و بین فردی، تفکر صحیح نسبت به قانون، هنجارها، حقوق دیگران و همچنین باورهای شناختی و تفکری سالم می‌باشد.2.درمان مدیریت تصادفی
درمان مدیریت تصادفی (زیر مجموعه درمان‌های رفتاری) از درمان‌های موثر در درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی است. در این نوع درمان با استفاده از اصول شرطی سازی عامل، به رفتار و واکنش‌های صحیح فرد پاداش‌های خاصی داده میشود؛ به این صورت عادات صحیح در فرد نهادینه میشود. این درمان به کمک مصرانه و دلسوزانه یک همراه نیاز دارد.نکته مهم در اثر بخشی درمان‌های روانشناختی برای شخصیت ضد اجتماعی، همکاری و باور فرد به اثر بخشی درمان است. اگر شخصیت ضد اجتماعی، تمایل به کاهش رفتار پرخاشگرانه و افزایش توانایی‌های اجتماعی مثل همدلی پیدا کند، درمان‌های رفتاری موفق‌تر خواهد بود.
3. درمان رفتاری برای نوجوانان
به نظر می‌رسد نوجوانان دارای شخصیت ضد اجتماعی، به درمان شناختی رفتاری پاسخ بهتری بدهند. بر اساس تحقیقات انجام شده، نوجوانان شخصیت ضد اجتماعی (تحت درمان شناختی رفتاری) پس از آزادی از زندان، رفتار جنایی و مجرمانه کمتری نسبت به دیگر نوجوانان شخصیت ضد اجتماعی (تحت دیگر درمان‌های عادی یا بدون درمان) داشته‌اند.4عوارض اختلال شخصیت ضد اجتماعی
عوارض عواقب و مشکلات این نوع اختلال ممکن است شامل موارد زیر شود:شرکت در باندهای خلافکار
سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
مرگ زودرس، معمولاً در نتیجه خشونت
داشتن افکار خودکشی یا اقدام خودکشی
وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین و بی خانمانی
سوء استفاده از همسر یا کودک آزاری یا غفلت از کودک
داشتن سایر اختلالات سلامت روان مانند افسردگی یا اضطراب.2
تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی
معمولا افرادی که دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند، نمی‌پذیرند که به کمک احتیاج دارند. اما ممکن است به دلیل مشکلات دیگری مانند افسردگی، اضطراب و انفجار خشم و یا برای درمان اعتیاد به پزشک مراجعه کنند.چنین افرادی ممکن است توصیف دقیقی از وضعیت و علائم خود ارائه ندهند. به طور کلی، فاکتور اصلی تشخیص، نوع ارتباط فرد مبتلا با سایرین است. اعضای خانواده یا دوستان می‌توانند با کسب اجازه از فرد بیمار اطلاعات مفیدی به پزشک بدهند. پزشک می‌تواند پس از ارزیابی اولیه و کنار گذاشتن سایر گزینه‌های پزشکی، بیمار را برای ارزشیابی بیشتر به یک متخصص سلامت روان معرفی کند.
تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولا برمبنای موارد زیر انجام میشود:
ارزیابی روانشناختی از افکار، روابط، الگوهای رفتاری و سوابق خانوادگی
ارزیابی سوابق فردی و پزشکی
ارزیابی علائم فهرست‌شده در راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی (DSM-5)، که توسط انجمن روانشناسی آمریکا منتشر شده است
اگرچه اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولا پیش از ۱۸ سالگی تشخیص داده نمی‌شود، برخی از علائم و نشانه‌های آن ممکن است در دوران کودکی یا اوایل نوجوانی بروز کنند. معمولا می‌توان شواهدی از علائم اختلال سلوک را پیش از سن ۱۵ سالگی تشخیص داد.
تشخیص زودهنگام اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است در بهبود نتایج بلندمدت مفید باشد.3
پیشگیری اختلال شخصیت ضد اجتماعی
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از بروز این نوع اختلال در افراد در معرض خطر وجود ندارد. رفتار ضد اجتماعی افراد، ریشه در دروان کودکی آن ها دارد، والدین، معلمان و کودکان می توانند علائم هشدار دهنده اولیه را تشخیص دهند.تشخیص و درمان به موقع، راهکارهای مؤثر و مناسب در زمینه اصلاح رفتار، یادگیری مهارت های اجتماعی، آموزش والدین، خانواده درمانی و روان درمانی می تواند به کاهش بروز علائم در افراد مبتلا به اختلال شخصیتی ضد اجتماعی کمک کند.2
پینوشتها
1.www.axonclinic.com
2.www.pezeshket.com
3.www.chetor.com
4.www.honarehzendegi.com
