نامگذاری سوره تکویر
در نخستین آیه‌ی سوره، درهم پیچیده شدن (تکویر) خورشید و پایان یافتن نور و فروغ آن را بیان می‌کند که به منزله‌ی پایان نظام این جهان و از نشانه‌های قیامت به حساب می‌آید و سوره‌ی مبارکه بدین اسم «تکویر» نامگذاری شده است.نام دیگر آن «کُوِّرَت» می‌باشد که در نخستین آیه‌ی سوره‌ی مبارکه آمده است.
فضائل و خواص سوره تکویر
پیامبر گرامی اسلام(صلی اله علیه و آله) می‌فرماید: هر کس سوره‌ی «اِذَا الشَّمسُ کُوِّرَت» را قرائت کند هنگامی که (فردا) نامه‌ی عملش گشوده می‌شود خداوند او را رسوا نمی‌سازد.[١]و در حدیثی دیگر از حضرتش آمده است: هر کس دوست دارد که در روز قیامت به من نظر کند سوره‌ی «اِذَا الشَّمسُ کُوِّرَت» را تلاوت نماید.[٢]
و نیز می‌فرماید: کسی که دوست دارد قیامت را بنگرد (گوئی با چشم خود ببیند) سوره‌های «إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَت» و «إِذَا السَّمَاءُ انفَطَرَت» و «إِذَا السَّمَاءُ انشَقّت» را قرائت نماید.[٣]
زیرا در این سوره‌های مبارکه نشانه‌های قیامت آن چنان بیان شده که تلاوت‌کننده را در برابر صحنه‌های رستاخیز قرار می‌دهد.
و در روایتی دیگر آمده است که خدمت پیامبر اسلام(صلی اله علیه و آله) عرض شد: چرا این چنین زود آثار سالخوردگی در شما نمایان شده؟ فرمود: سوره‌های هود، واقعه، مرسلات، عمّ‌یتساءلون و إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَت مرا پیرم کرد.[٤]
(زیرا آن چنان حوادث هولناک قیامت در آنها ترسیم شده که هر انسان با بصیرتی را گرفتار پیری زودرس می‌نماید).
و حضرت امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: هر کس سوره‌های «عَبَسَ» و «إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَت» را بخواند در بهشت در ظلّ لطف و کرامت الهی خواهد بود.[٥]
حضرتش در خواص آن نیز می‌فرماید: جهت خلاصی و رهائی از بلیّات این سوره‌ی مبارکه را بیست و یک بار تلاوت نمایند.[٦]
دیگر از خواص آن چنانچه در خانه‌ای سحر و جادو کرده باشند و جای آن معلوم نباشد، این سوره‌ی مبارکه را در آن خانه بخوانند خداوند متعال آن را آشکار می‌کند و شرّ آن را رفع می‌فرماید.[٧]
و چنانچه آن را بر گلاب بخوانند و بر چشم کِشند، دید و روشنائی آن زیاد می‌گردد و خواندن آن بر چشم درد به یاری حق بهبود می‌یابد.[٨]
نامگذاری سوره عبس
در آیات نخستین این سوره‌ی مبارکه حکایت از نکوهش کسی می‌کند که در زمان پیامبر(ص) با ورود نابینائی فقیر به مجلسی که در آن برخی از اعیان و ثروتمندان جمع بودند عبوس شد و چهره را درهم کشید و خود را جمع و از آن شخص فقیر اعراض نمود. و بدین مناسبت سوره‌ی مبارکه به نان «عَبَس» موسوم گردیده است.اسم دیگر آن به نام «أعمی» (نابینا) است کـه در آیه‌ی دوم سوره آمده است.
فضائل و خواص سوره عبس
از حضرت سَرور کائنات(صلی اله علیه و آله) مروی است: کسی که این سوره‌ی مبارکه را بسیار تلاوت کند با چهره‌ی خندان وارد محشر می‌شود.[9]و حضرت امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند: اگر کسی این سوره و سوره‌ی تکویر را بخواند جای او در بهشت و در سایه‌ی رحمت الهی بوده و از مقرّبان درگاهش خواهد بود.[10]
و در خواص سوره‌ی مبارکه می‌فرماید: چنانچه مسافر آن را به همراه خود بردارد در آن سفر خیر کثیری نصیبش می‌شود و خواسته‌های او برآورده می‌گردد.[11]
و همچنین اگر کسی چیزی را در مکانی پنهان نموده و فراموش کرده باشد درکدام نقطه است و این سوره را بخواند خداوند او را بدان مکان هدایت می‌فرماید.[12]
و در کتاب «طریق‌النجاۀ» به همین ترتیب آورده است و همچنین جهت پیدا شدن گمشده، سوره‌ی مبارکه‌ی عبس را تلاوت نمایند.
و ار امام ششم(علیه السلام) مروی است: جهت تقویت و روشنائی دید چشم این سوره‌ی مبارکه را هفت بار قرائت نمایند.[13]
پی‌نوشت
[١]. مجمع‌البیان، تفسیر نورالثقلین.
[٢]. همان.
[٣]. بحار ج ٩٢ ص ٣٢٠.
[٤]. مجمع‌البیان، تفسیر نورالثقلین.
[٥]. ثواب‌الاعمال ص ٢٧٣، وسائل ج ٤ ص ٨٩٤.
[٦]. منتخب‌الختوم ص ٥٢٩.
[٧]. خواص‌الآیات ص ١٤٧.
[٨]. ختوم و اذکار ج ١ ص ١٧٨.
[9]. مجمع‌البیان.
[10]. تفسیر اطیب‌البیان، ثواب‌الاعمال ص ٢٧٣، وسائل ج ٤ ص ٨٩٤.
[11]. منهاج، تفسیر برهان.
[12]. مصباح ص ٤٥٩، منهاج ص ٤٣٩.
[13]. خواص‌الآیات ص ١٤٦.
منبع: سایت نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
