اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) جزء گروهی از بیماری های اختلالات شخصیتی به نام “خوشه آ” است که شامل شیوه های عجیب و غریب و غیر عادی از تفکر می باشد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید از پارانویا یا بد گمانی، بی اعتمادی ناگهانی و سوء ظن به دیگران، حتی زمانی که هیچ دلیلی برای مشکوک شدن وجود دارد، رنج می برند. این اختلال معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می شود و به نظر می رسد در مردان نسبت به زنان بیش تر رایج است.1علائم اختلال شخصیت پارانوئید
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید همیشه در حالت تدافعی هستند و معتقدند که دیگران به طور مداوم سعی در تحقیر آن ها، آسیب رساندن یا تهدید آن ها دارند. این باورها که به طور کلی بی اساس هستند و عادات سرزنش و بی اعتمادی نسبت به دیگران، ممکن است در توانایی فرد در تشکیل روابط نزدیک، تداخل ایجاد کند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید دارای علائم زیر هستند:شک به تعهد، وفاداری و یا قابل اعتماد بودن دیگران. آن ها باور دارند دیگران قصد سوء استفاده و یا فریب دادنشان را دارند.
تمایلی به اعتماد به دیگران و یا فاش کردن اطلاعات شخصی خود را ندارند، به دلیل ترس از این که چنین اطلاعاتی علیه آن ها استفاده خواهد شد.
بی گذشت و بی رحم هستند و کینه به دل می گیرند.
فوق العاده حساس و غیرقابل انتقاد هستند.
از صحبت ها و اظهارات بی گناه و بدون قصد یا نگاه های ناگهانی دیگران، معانی پنهان برداشت می کنند.
احساس می کنند دیگران قصد حمله به شخصیت آن ها را دارند درحالی که این موضوع برای دیگران آشکار نیست.
به طور کلی این افراد با خشم واکنش خود را بروز می دهند و به سرعت اقدام به تلافی می کنند.
سوء ظن های مکرر و بدون دلیل، همسر یا دوستان خود را بی اعتبار و بی وفا می دانند.
معمولا در روابط خود با دیگران سرد و دوری جو هستند و حسادت می ورزند و کنترل کننده هستند.
باور دارند که در مشکلات یا درگیری ها هیچ نقشی ندارند و معتقدند همیشه حق با آن ها است.
در آرامش بخشی و ریلکس کردن مشکل دارند.
مختصم، متکبر و استدلالی هستند.1
دلایل بوجود آمدن اختلال شخصیتی پارانوئید
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی پارانوئید شدیدا نسبت به دیگران بی‌اعتماد هستنددانشمندان و محققان تابحال به دلیل ریشه‌ای بوجود‌آورنده این اختلال پی نبرده‌اند، اما نظریه‌های زیادی درمورد دلایل بوجود آمدن این اختلال وجود دارد.
بیشتر این نظریه‌ها درزمینه علل ژنتیکی، روانی و اجتماعی فرد می‌باشد. با قبول این نظریه به این اصل می‌رسیم که هیچکدام از این عوامل به‌تنهایی باعث بروز این اختلال نمی‌شوند؛ بلکه مجموعه‌ای از علت‌های ژنتیکی، روانی و اجتماعی موجب بوجود آمدن این مشکلات می‌شوند.2
چگونگی تشخیص اختلال شخصیتی پارانوئید
این نوع اختلال هم مانند سایر انواع اختلالات، توسط روان‌شناس یا روان‌پزشک متخصص و مجرب قابل تشخیص و درمان است. معمولا پزشکان عمومی در‌حدی آموزش ندیده‌اند که بتوانند این نوع اختلالات را تشخیص دهند و درمان کنند. بنابراین حتی اگر از پزشک عمومی یا پزشک خانوادگی خود درمورد این اختلال مشاوره می‌گیرید، باید در مراحل بعدی به پزشک متخصص مراجعه کنید؛ چراکه هیچ آزمایش، تست خون و یا تست ژنتیکی وجود ندارد که این نوع اختلالات را تشخیص دهد. بنابه همین دلیل، مراجعه به پزشک متخصص امری الزامی می‌باشد.افراد معمولا پیگیر درمان این نوع اختلالات نمی‌شوند، چراکه نشانه‌های چندان مشهودی از این مشکل را نمی‌بینند و این رویه را تا زمانی ادامه می‌دهند که دیگر مشکلات جدی‌تری گریبان‌گیرشان میشود که از جمله این مشکلات می‌توان به اختلالات رفتاری ناشی از این بیماری اشاره کرد.
معالجه اساسی که توسط روان‌شناس یا روان‌پزشک متخصص انجام می‌گیرد، علائم موجود در شما را با علائم موجود در لیست انطباق می‌دهد و پس از بررسی‌های علمی نظر نهایی خود را درمورد بیماری و روش‌های درمان آن بیان می‌کند.2
انواع روش های درمان اختلال شخصیت پارانوئید
زندگی با اختلال شخصیت پارانوئید سختی‌های فراوانی دارد. یکی از سختی‌های معمول در برخورد با افراد مبتلا به اختلات شخصیت پیشنهاد دادن درمان به آن‌ها است. همانطور که گفتیم افراد مبتلا به اختلالات شخصیت بر خلاف افراد مبتلا به دیگر اختلال‌ها مانند افسردگی و اضطراب و وسواس که خود در پی درمان هستند، وجود مشکل را در خود نپذیرفته و درمان را لازم نمی‌دانند.ممکن است فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید پیشنهاد درمان از طرف اطرافیان را به عنوان یک تهدید برداشت کند. شاید به این فکر کند که می‌خواهند او را دیوانه جلوه داده و به این وسیله به او آسیب برسانند. اگر هم فرد پارانوئید وارد درمان شود در آغاز به درمانگر بی‌اعتماد بوده و او را نخواهد پذیرفت. روش‌های عمده درمان این اختلال شخصیت، روان‌درمانی و دارودرمانی است که در ادامه شرح داده شده‌اند:
1. درمان اختلال شخصیت پارانوئید با شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری به این صورت است که سعی دارد تا الگوهای فکری و فرض‌های اشتباه افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید را شناسایی کرده و با شواهدی که خود بیمار با همکاری درمانگر جمع‌آوری کرده به او ثابت کند که دیگران غیر قابل اعتماد نیستند و جهان بیرون تهدیدکننده نیست.در این روش درمانگر به نحوی کارایی بیمار را بالا برده تا او بتواند بدون گوش به زنگی مداوم و ترس از آسیب رساندن دیگران، از پس موقعیت‌ها برآید. در این درمان، درمانگر با بیمار همکاری کرده و اعتماد او را جلب می‌کند و مراقب است که به او پاسخ مستقیم ندهد؛ چراکه شاید بیمار تصور کند که دوباره به او حمله شده است. در نهایت اینکه کیفیت روابط فرد در خارج از جلسات هم رشد می‌کند.
2. آموزش مهارت‌های ارتباطی
در کنار روان‌درمانی شناختی معمولا مهارت‌های ارتباطی موثر، مانند همدلی کردن، ارتباط چشمی و جرات ورزی نیز آموزش داده میشود تا به این وسیله باو متصور شود که الزاما همه افراد قصد آسیب زدن به او را ندارند. با رفتار جرات ورز نیز فرد مبتلا تقاضای خود را بدون پرخاش و خشونت با دیگران در میان گذاشته و به مرور شواهدی را دریافت می‌کند که بدون بدبینی نیز می‌تواند به اهداف خود برسد.3. آموزش خانواده و خانواده‌درمانی
چون اعضای خانواده بیمار پارانوئید سختی‌های زیادی را متحمل می‌شوند و توانایی برقراری ارتباط مناسب با این افراد را ندارند، خانواده درمانی نیز الزامی به نظر می‌رسد. برگزاری کلاس‌های آموزش خانواده برای آشنایی با رفتار مناسب با مبتلایان به اختلال شخصیت پارانوئید و ورود اعضای خانواده به درمان می‌تواند فشار روانی اعضای خانواده را کاهش داده و مهارت‌هایی را به آن‌ها منتقل کند.4. دیگر درمان های اختلال شخصیت پارانوئید
گروه درمانی به دلیل قرار دادن فرد در فرایند روابط بین فردی با حضور درمانگر می‌تواند زمینه‌ای را ایجاد کند که بیمار با غیرواقعی بودن سوءظن و فرض‌های بی‌اعتماد خود بیشتر آشنا شود.درمان‌های پویشی یا تحلیلی نیز با روند طولانی و عمیق خود به ریشه‌های ناخودآگاه این فرض‌ها و افکار دست پیدا کرده و به تغییر و بهبود رفتار بیمار کمک می‌کنند.
5. دارو درمانی
معمولا استفاده از دارو برای درمان اختلال شخصیت پارانوئید چندان توصیه نمی‌شود. چرا که این افراد به مصرف این داروها شک کرده و تصور می‌کنند که پزشک با اطرافیان آن‌ها همکاری داشته تا به او آسیب برسانند. اما اگر فرد مبتلا دچار هذیان است یا به خاطر خطرات مفروض خود احساس اضطراب می‌کند، می‌توان برای او داروهای آرام‌بخش و ضداضطراب تجویز کرد. در این مواقع باید به او اطمینان داد که هدف داروها تنها کاهش اضطراب او است و کسی فکر نمی‌کند که او دیوانه و مجنون است.3پینوشتها
1.www.doctoreto.com
2.www.fullfekr.com
3.www.honarehzendegi.com
