اختلال شخصیت اسکیزوئید
اسکیزوئید یکی از انواع اختلالات شخصیت دسته A است. فرد مبتلا نسبت به روابط اجتماعی به شدت بی تفاوت بوده هیجان‌های بسیار کند و محدودی دارد. افراد مبتلا به اختلال اسکیزوئید هیچ علاقه‌ای به رابطه با دیگران نداشته و حتی در بسیاری از مواقع از تعامل با دیگران ناراحت و معذب می‌شوند. معمولا علاقه بسیار زیادی به اشیا بی جان و حیوانات خانگی دارند. ممکن است این افراد در نظر دیگران عجیب و غریب و منزوی به نظر برسند.برخی از نشانه‌های شخصیت اسکیزوئید عبارتند از:
1.بی میلی به برقراری رابطه به دیگران
2.انجام فعالیت‌ها به صورت انفرادی
3.بی علاقگی یا علاقه بسیار کم نسبت به رابطه جنسی
4.محدود بودن روابط اجتماعی به بستگان درجه یک
5.بی تفاوتی نسبت به حرف و نظر دیگران
6.حالات عاطفی بسیار کند (معمولا بسیار سرد به نظر می‌رسند).1
علائم افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید
گسستگی از روابط اجتماعی و محدود بودن طیف احساسات و هیجان‌های ابراز شده در روابط بین فردی به صورت الگویی نافذ و فراگیر که از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه‌های مختلف به چشم آید، که علامتش وجود لااقل چهار تا از موارد زیر است:- نه میلی به برقرار کردن روابط صمیمی و نزدیک داشته باشد و نه از این‌گونه روابط لذت ببرد، از جمله عضویت در یک خانواده.
- تقریباً همیشه فعالیت‌های انفرادی را ترجیح می‌دهد.
- به داشتن روابط جنسی با کس دیگر هیچ علاقه‌ای نداشته باشد یا علاقه بسیار کمی داشته باشد.
- از هیچ کاری لذت نبرد، یا فقط از کارهای معدودی خوشش بیاید.
- بجز بستگان درجه اول هیچ دوست صمیمی یا مورد اطمینانی نداشته باشد.
- به تمجید، تشویق یا خرده‌گیری و حرف دیگران بی اعتنا و بی‌تفاوت به نظر برسد (بعضاً وضع پوشش خاص یا ژولیده این افراد را توضیح می‌دهد).
- سردی هیجانی، بی اعتنایی، یا حالت عاطفی تخت از خود نشان دهد.2
تفاوت اختلال شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوفرنی
اختلال شخصیت اسکیزوئید به‌راحتی با تشخیص اسکیزوفرنی اشتباه گرفته میشود. علیرغم وجود شباهت بین اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت اسکیزوئید این دو اختلال متفاوت از هم بوده ولی در برخی از اوقات اختلال شخصیت اسکیزوئید پیش درآمدی بر اسکیزوفرنیا می باشد.اسکیزوفرنی بیماری روانی شدیدی است که در آن فرد مبتلا ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهد و نوعی جنون محسوب میشود، در حالی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت نوع اسکیزوئید نیز ممکن است دچار دوره‌های کوتاهی از جنون همراه با توهمات و پندار غلط شوند که طول مدت زیاد یا شدت زیاد مانند آنچه در اسکیزوفرنی دیده میشود را ندارند.
دیگر کلید تشخیصی این اختلال و تفاوت آن با اسکیزوفرنی این است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید به تفاوت میان واقعیت و افکار تحریف‌شده آگاه هستند، ولی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب تحت‌تاثیر توهمات خود قرار می‌گیرند. با وجود این تفاوت‌ها، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید می‌توانند با درمان‌هایی که برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی گذاشته میشود، بهبود یابند و از آنها استفاده کنند.2
میزان شیوع اختلال شخصیت اسکیزوئید
میزان آن به درستی تعیین نشده، ولی تقریبا در ۸ درصد از جمعیت به این اختلال گرفتار هستند. نسبت جنسی این اختلال نامعلوم است، اما در برخی از مطالعات، نسبت مرد به زن مبتلا به بیماری دو به یک گزارش شده است. مردانی که به این اختلال مبتلا هستند، ممکن است هیچ وقت ازدواج نکنند، چون نمی‌توانند با کسی صمیمی شوند؛ اما زن‌های مبتلا به این اختلال ممکن است در ضمیر نا‌خودآگاه خود تمایل به ازدواج با مردان پرخاشگر داشته باشند.افراد مبتلا به این اختلال، بیشتر علاقه‌مند به انجام مشاغلی اند که به صورت انفرادی که نیازمند کم‌ترین میزان تماس با دیگران هستند. بسیاری از این افراد شبکاری را بر کار روز ترجیح می‌دهند، چون دیگر مجبور نخواهند بود با افراد دیگر برخورد داشته باشند.3
علل اختلال اسکیزوئید
یکی از دلایل مهم این اختلال ممکن است از دست دادن رابط عاطفی با مادر در کودکی باشد. این فرد ممکن است اختلافات زیادی در زندگی مشترک با همسر خود داشته باشد، اما برای رفع آن تلاشی نکند. در واقع این روند خود تبدیل به تلاشی برای از بین بردن روابط نزدیک میشود.علت اختلالات شخصیتی مشخص نیست، اما خانواده‌های مبتلایان به بیماری در طیف اسکیزوفرنی به دلیل حساسیت ژنتیکی بیشتر در معرض این اختلال هستند. اختلال شخصیت اسکیزوئید معمولاً از کودکی شروع میشود، اما حتما تا آخر عمر ادامه‌دار نیست، اما اگر ادامه‌دار باشد تبدیل به اسکیزوفرنی شود.3
درمان شخصیت اسکیزوئید
دارو درمانی
برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید، از داروهای آنتی سایکوپاتیک استفاده میشود. اما در ابتدا برای افزایش علاقه اجتماعی و کاهش اجتناب اجتماعی، داروهای آنتی سایکوتیک آتیپیک مثل الانزاپین و ریسپریدون تجویز می‌گردد.البته طبق بررسی‌های اخیر به جای داروهای آنتی ساکوتیک آتیپیک، داروهای جایگزین آمفتامین (substituted amphetamine) و بوپروپیون (bupropion) تاثیر بهتری داشته‌اند.
با این حال برای درمان شخصیت اسکیزوئید دارو درمانی کافی نبوده و حتما باید از درمان های روانشناختی و مشاوره روانشناسی که در ادامه شرح داده‌ایم، استفاده شود. علاوه بر دارو و روان درمانی، برخورد اطرافیان نیز می‌تواند در درمان آنها تاثیر گذار باشد.
درمان حمایتی شخصیت اسکیزوئید
روان درمانی حمایتی (Supportive psychotherapy) روشی است که در حالت‌های بستری و همچنین حالت‌های سرپایی می‌تواند جهت بهبود عملکرد شخصیت اسکیزوئید، در زمینه‌های زیر توسط یک متخصص استفاده گردد:بهبود مهارت‌های اجتماعی
آموزش مهارت‌های مقابله ای
بهبود مهارت‌های اجتماعی
آموزش ارتباطات و مهار‌های ارتباطی
آموزش و افزایش حرمت نفس
گروه های اجتماعی شخصیت اسکیزوئید
یکی از بهترین درمان‌هایی که در درمان شخصیت اسکیزوئید پاسخ‌های خوبی دریافت کرده، درمان‌های گروهی است. روانشناسان و درمانگران زیادی برای بهبود وضعیت و درمان شخصیت اسکیزوئید او را به شرکت در گروه‌های اجتماعی تشویق می‌کنند.در درمان‌های گروهی، درمانگران با استفاده از برخی تکنیک‌ها به شخصیت اسکیزوئید کمک می‌کنند تا نسبت به احساسات مثبت و منفی خود شناخت بهتری پیدا کند. در نهایت شخصیت اسکیزوئید می‌تواند بین احساسات خود و دیگران تمایز قائل شده و در گروه با احساسات افراد دیگر ارتباط برقرار کنند.
در روش گروه درمانی و استفاده از گروه‌های اجتماعی، به شخصیت اسکیزوئید کمک میشود تا با جهان خارج احساس همدلی (empathy) پیدا کند.1
هدف از درمان های شخصیت اسکزوئید
با توجه به رویکردهای مختلف روش‌های متنوعی برای درمان شخصیت اسکیزوئید وجود دارد. اما هدف از درمان در تمامی آنها تقریبا یکسان است.کمک به شخصیت اسکیزوئید برای درک خود و بالا بردن عملکردش
سازش بیشتر از طریق کاهش و یا پذیرش اضطراب
کاهش اثرات توهم و اضطراب
تغییر احساس
تغییر تفکر
مقاوم شدن و خلاصی در مقابل آسیب پذیری
شخصیت اسکیزوئید بتواند خود را از زندگی افسرده و طرد شده اش آزاد کند
درمان علائم افسردگی.1
عوارض و پیامدهای منفی اسکیزوئید
فقدان تعامل اجتماعی مشکل اصلی اختلال شخصیت اسکیزوئید است. افراد مبتلا به این نوع اختلال شخصیت ندرتا خشمگین و عصبانی می‌شوند زیرا ترجیح می‌دهند که با دیگران تعاملی نداشته باشند در نتیجه شرایطی مشابه مثل اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی و دیگر اختلال‌های شخصیتی در این افراد رایج تر از سایرین است.افراد مبتلا به اختلال شخصیت نوع اسکیزوئید در معرض افزایش خطر بروز مواردی مانند افسردگی، اضطراب، مشکلات کاری، مدرسه و ارتباط‌‌های اجتماعی، دیگر اختلالات شخصیتی، اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، اقدام به خودکشی و... هستند.2
پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.beytoote.com
3.www.yjc.ir
