بیماری اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی یکی از انواع اختلالات روانی است که در آن فرد ارتباطش با دنیای واقعی را از دست می‌دهد. در این حالت فرد نمی‌تواند هیچ گونه آگاهی نسبت به دنیای اطراف خود داشته باشد و نسبت به بیماری بینش کافی ندارد. بیماران اسکیزوفرنی به سختی ارتباط معنایی بین کلمات را پیدا می‌کنند.

برای مثال اگر از یک فرد سالم درباره کلمه درخت سوال کنیم و بخواهیم تداعی‌هایش را بیان کند، به طور طبیعی از میوه، برگ، شاخه، تنه درخت و... نام می‌برد. در حالی که اگر از بیمار اسکیزوفرنی درباره کلمه‌ای مانند درخت سوال بپرسیم و بخواهیم تداعی‌های خود را بیان کند، بی‌ربط‌‌ترین کلمات را بکار می‌برد. مثلا می‌گوید انسان!1

علل اسکیزوفرنی چیست؟

علت اسکیزوفرنی به طور دقیق مشخص نیست، اما محققان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، مواد شیمیایی موجود در مغز و عوامل محیطی در ایجاد این اختلال نقش دارند. برای مثال شواهد نشان می‌دهند که برخی از عوامل محیطی مانند برخی عفونت‌های ویروسی، قرار گرفتن در معرض برخی سموم مانند ماریجوانا و شرایط بسیار استرس زا ممکن است باعث ایجاد اسکیزوفرنی در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری هستند شود.

اسکیزوفرنی بیشتر هنگامی که بدن در معرض تغییرات هورمونی و فیزیکی قرار می‌گیرد، مانند تغییراتی که در طول سال‌های نوجوانی و جوانی رخ می‌دهد، دیده می‌شود. اسکیزوفرنی می‌تواند به صورت خانوادگی دیده شود،بدین معنی که احتمال ابتلا در فرزندانی که والدین شان مبتلا به اسکیزوفرنی هستند بیش‌تر است.

مشکلات مربوط به برخی از مواد شیمیایی طبیعی مغز، از جمله انتقال دهنده‌های عصبی به نام دوپامین و گلوتامات، ممکن است در اسکیزوفرنی نقش داشته باشند. مطالعات تصویری از مغز تفاوت در ساختار و عملکرد مغز و سیستم عصبی مرکزی افراد مبتلا به اسکیزوفرن را نشان می‌دهد.

با این حال، این نوع اختلال در تمام افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا دیده نمی‌شود در حالی که محققان درباره اهمیت این تغییرات مطمئن نیستند، با این حال نشان می ‌هند که اسکیزوفرنی یک بیماری مغزی است.2

علائم اسکیزوفرنی

هذیان

باورهای غلطی که بیمار بر آن اصرار دارد و با دلیل و برهان نیز نمی‌توان او را قانع کرد به‌عنوان‌مثال فرد بیمار باور دارد که می‌تواند ستاره‌ها را کنترل کند.

توهم دیداری یا شنیدار

در اغلب موارد بیماران صداهایی را می‌شوند یا تصاویری می‌بینند که وجود خارجی ندارد

گفتار درهم

فرد نمی‌تواند صحیح هدف، منظور و یا خواسته‌اش را بیان کند

انزوای اجتماعی

دوری از محیط‌های اجتماعی مثل محل کار یا تحصیل

رفتار آشفته

مانند نامرتب لباس پوشیدن ، گریه کردن

بی‌احساسی

توانایی خود در بروز احساسات و عواطف را از دست می‌دهند.3

تست و تشخیص اسکیزوفرنی

تشخیص اسکیزوفرنی با نظارت بر اقدامات و فعالیت های بیمار داده می شود. اگر پزشک مشکوک به امکان اسکیزوفرنی باشد ، باید درباره تاریخ پزشکی و روانی بیمار بدانند بعضی از تست ها، به منظور جلوگیری از بیماری های دیگر و شرایطی که ممکن است نشانه های شایع مانند اسکیزوفرنی را مهار کنند، دستور داده می شود مانند:

آزمایش خون

در مواردی که استفاده از مواد مخدر ممکن است یک عامل باشد ممکن است تست خون پیشنهاد شود. آزمایش های خون نیز برای حذف علل فیزیکی بیماری انجام می شود.

مطالعات تصویربرداری

برای جلوگیری از تومورها و مشکلات ساختار مغز.4

درمان های روانشناختی اسکیزوفرنی

اگر چه درمان دارویی از درمان‌های اصلی به حساب می‌آید، اما باید توجه کنید که درمان‌های روان شناختی در کنار آن از اهمیت زیادی برخوردار است. شما حتی با دریافت مشاوره تلفنی نیز می‌توانید برای شروع درمان اقدام کنید. در ادامه به انواع روش‌های درمان روان شناختی این بیماری اشاره می‌کنیم.

1. درمان شناختی رفتاری اسکیزوفرنی

درمان شناختی رفتاری یکی از روش‌های درمان اسکیزوفرنی است که بیشتر به نظم دهی فکری اسکیزوفرنی کمک می‌کند. این روش به بیماران اسکیزوفرن کمک می‌کند تا بهتر با محیط اطراف خود سازگار شوند و از دنیای توهم و هذیان فاصله بگیرند. درمان شناختی رفتاری افکار مختل شده و گسستگی افکار فرد اسکیزوفرن را هدف درمان قرار دهد.

2. درمان اسکیزوفرنی با استفاده از شوک الکتریکی

در درمان شوک الکتریکی (E.C.T) با وارد کردن امواج الکتریکی به مغز بیمار در کمتر از یک ثانیه سعی در برگرداندن فعالیت مغز به حالت عادی دارند. شوک الکتریکی در مراکز مخصوص درمان بیماران روانی و تحت نظر روانپزشک انجام می‌شود. این درمان یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین درمان‌های اسکیزوفرنی است. از شوک الکتریکی برای درمان افسردگی اساسی نیز استفاده می‌شود.

3. خانواده درمانی

با توجه به اینکه محیط خانواده عامل مهمی در تشدید علائم و حتی به وجود آمدن بیماری اسکیزوفرنی است، باید خانواده بیمار نیز در فرآیند درمان قرار بگیرند. خانواده درمانی در مورد بیماری اسکیزوفرنی شامل آموزش و حمایت‌های خانوادگی می‌شود.

معمولا خانواده درمانی برای بیماری اسکیزوفرنی روند طولانی‌تری دارد که نیازمند صبر و حوصله است. خانواده درمانی دردرمان اسکیزوفرنی بیشتر به کاهش انزوا و در خودماندگی‌های رایج بیماری اسکیزوفرنی کمک می‌کند. این روش درمان علائم و همچنین تعداد دفعات مراجعه بیمار به بیمارستان را کاهش می‌دهد.

4. گفتار درمانی اسکیزوفرنی

همانطور که گفتیم روش‌های روانشناختی و مصرف داروها اصول اساسی در بهبود بیماری اسکیزوفرنی به حساب می‌آیند و گفتار درمانی در این میان نقش درمان مکمل و کمکی را ایفا می‌کند؛ زیرا بیماران اسکیزوفرنی اغلب در برقراری ارتباط صحیح کلامی مشکل دارند و از نظر گفتاری نمی‌توانند ارتباط خوبی بین مفاهیم برقرار کنند؛ گاه عبارات و جملاتی به زبان می‌آورند که هیچ معنا و مفهومی ندارد. به همین دلیل گفتاردرمانی به عنوان یک درمان مکمل پیشنهاد می‌شود.

5. درمان های روانشناختی گفتگو محور اسکیزوفرنی

درمان روانکاوی نیز جزء درمان‌های روان شناختی است که در آن گفتار اهمیت ویژه‌ای دارد. در درمان اسکیزوفرنی روش‌های درمانی روان شناسی که گفتگو محور است می‌تواند اثر بخش باشد. در این روش درمانگر با مراجع به گفتگو می‌نشیند و با استفاده از روش‌های روانکاوی به جستجوی علل ریشه‌ای مشکل در گذشته و کودکی فرد می‌پردازد و سپس با شناسایی آن‌ها مسیر درمان را مشخص می‌کند. رفتار درمانی نیز با هدف قرار دادن رفتار قابل مشاهده سعی در کاهش علائم این بیماری دارد.

رفتار درمانی صرفا بر روی رفتار نامناسب و کاهش آن و جایگزینی با رفتار مناسب تمرکز دارد. هیچ کدام از درمان‌های فوق به خودی خود کارساز نیست. فرد باید دوره ای مشخص را دارو مصرف کند. به طوری که نشانه‌های مثبت شخص کاهش یابد و از بین برود. سپس به درمان‌های روانشناختی و اصلاح رفتار و گفتار و... پرداخت. البته در صورت کاهش محسوس در علائمی مثل توهم و هذیان می‌توان درمان همزمان انجام داد.1

پیشگیری از اسکیزوفرنی

راه مطمئن برای جلوگیری از اسکیزوفرنی وجود ندارد، اما پیگیری برنامه درمان می‌تواند به پیشگیری از عود یا بدتر شدن علائم کمک کند. علاوه بر این، محققان امیدوارند که اطلاع بیشتر در مورد عوامل خطر اسکیزوفرنیا منجر به تشخیص و درمان زودتر می‌شود. با این حال، تشخیص و درمان اولیه می‌تواند به پیشگیری یا کاهش عود و پریشانی‌های مکرر و کمک به کاهش اختلال در زندگی، خانواده و روابط فرد کمک کند.2

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.doctoreto.com
3.www.axonclinic.com
4.www.namnak.com