رعايت الگوي مصرف در ماه مبارک رمضان
نويسنده:مطهره پيوسته
در آستانه ورود به ماه مبارک رمضان و دعوت خداوند-تبارک و تعالي- به ضيافت بزرگ الهي، شايسته است پيروان راستين پيامبر عظيم الشأن اسلام و ائمه اطهار (عليه السلام)، ضمن لبيک به اين دعوت سرشار از مهر، رحمت، مغفرت، ثواب و صواب، به برخي از دستورهاي آن سفيران رحمت الهي توجه کنند. يکي از اين دستورها، دوري از اسراف و تبذير است. مقام معظم رهبري نيز در آغاز سال 1388 بحق و با کمال بزرگواري، بر لزوم اجتناب از اين گناه بزرگ تأکيد فرمود و امسال را سال اصلاح الگوي مصرف ناميد. بر اساس دين مبين اسلام و دستورهاي ائمه معصوم(عليه السلام) رعايت يک الگوي مصرف در خور شأن و شخصيت خانواده، پذيرفته شده و معقول است. با اصلاح رفتار اقتصادي و مصرفي در سطح خانواده، مي توانيم سريع تر به سر منزل مقصود که همان دوري از اسراف است، دست پيدا کنيم. براي اين کار، لازم است بدانيم که بزرگان دين ما در اين باره چه سفارش هايي کرده اند:
رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم):
نشانه اسراف 4 چيز است: به کارهاي باطل مي نازد، آنچه را فراخور حالش نيست، مي خورد، در کارهاي خير، بي رغبت است و هر کس را که به او سود نمي رساند، انکار مي کند.(1)
«هر که لباس خودخواهي و تکبر و اسراف را بر تن کند، کسوت فضيلت و شرافت را بر کنده است».(2)
امير مؤمنان، علي (عليه السلام):
«زياده روي و در همه موارد به جز در کارهاي نيک، نکوهش شده است».(3)
امام صادق(عليه السلام):
«همانا اسراف، با کمي برکت همراه است».(4)
«اسراف و زياده روي، فراواني را نابود مي سازد».(5)
پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله و سلم):
«کسي که در معيشت، ميانه روي را رعايت کند، خداوند او را روزي مي دهد و کسي که اسراف و زياده روي کند، او را محروم مي سازد».(6)
«اسراف و زياده روي باعث فقر و تنگدستي مي شود و ميانه روي موجب ثروت و بي نيازي».(7)
«دست نگه داشتن از ولخرجي و اسراف، از ارجمندترين ارجمندي هاست».(8)
«کسي که آبي را از نهر فرات براي خوردن بر دراد و پس از نوشيدن، زيادي آن را بيرون بريزد، اسراف کرده است».(9)
«اسراف کننده را سه نشانه است: چيزهايي را مي خرد و مي پوشد و مي خورد که در شأن او نيست».(10)
«انسان مؤمن، اسراف و زياده روي نمي کند، بکله ميانه روي را پيشه خود مي سازد».(11)
«سخاوت اندازه اي دارد، چنانچه از حد بگذرد، اسراف محسوب مي شود».(12)
«هرچيزي را زکاتي است و زکات بدن، روزه است». (13)
«چه بسا روزه داراني که از روزه خود جز گرسنگي و تشنگي بهره اي نبرده اند.(14)
هر چند با گرفتن روزه، فرد با نخوردن ها و کم خوري ها، تربيت مي شود، ولي گاهي اوقات مشاهده مي شود که اين کم خوري ها، تنها به يک محدوده زماني که مطابق واجبات، خود را ملزم به انجام دادن آن مي دانيم، بسنده مي شود و هنگامي که زمان خوردن، يعني موقع افطار فرا مي رسد، پرخوري هايي که چه بسا بيشتر از قبل است، آغاز مي شود. معمولاً بر سر سفره هاي افطار و سحريمان، غذاهاي چرب و پر ملاط است و پيوسته به ديگران هم اصرار مي کنيم که بيشتر ميل کنند، در حالي که زمان روزه داري آن گونه تعريف شده است که ما را متوجه گرسنگي گرسنگان کند تا از اين طريق، کمي بيشتر براي کمک به نيازمندان و فقيران تلاش کنيم. بايد دانست که نبايد به روزه تنها به ديد يک فريضه واجب و اجتناب ناپذير نگاه شود و اين ساعات محدود، براي گذراندن و فرا رسيدن زمان خوردن دوباره تلقي شود، بلکه روزهاي ماه رمضان را بايد فرصتي جهت تمرين براي همه سال در نظر بگيريم. از اين کلام گهربار ائمه بر آن مي شويم که وقتي بخشش بي اندازه ينز نکوهش شده است، پس خوب است در همه رفتارهاي روزانه خود، نگاه عميق تري داشته باشيم و از دارايي هاي امروز خود، براي آيندگان نيز باقي گذاريم.
/خ
رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم):
نشانه اسراف 4 چيز است: به کارهاي باطل مي نازد، آنچه را فراخور حالش نيست، مي خورد، در کارهاي خير، بي رغبت است و هر کس را که به او سود نمي رساند، انکار مي کند.(1)
«هر که لباس خودخواهي و تکبر و اسراف را بر تن کند، کسوت فضيلت و شرافت را بر کنده است».(2)
امير مؤمنان، علي (عليه السلام):
«زياده روي و در همه موارد به جز در کارهاي نيک، نکوهش شده است».(3)
امام صادق(عليه السلام):
«همانا اسراف، با کمي برکت همراه است».(4)
«اسراف و زياده روي، فراواني را نابود مي سازد».(5)
پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله و سلم):
«کسي که در معيشت، ميانه روي را رعايت کند، خداوند او را روزي مي دهد و کسي که اسراف و زياده روي کند، او را محروم مي سازد».(6)
«اسراف و زياده روي باعث فقر و تنگدستي مي شود و ميانه روي موجب ثروت و بي نيازي».(7)
«دست نگه داشتن از ولخرجي و اسراف، از ارجمندترين ارجمندي هاست».(8)
«کسي که آبي را از نهر فرات براي خوردن بر دراد و پس از نوشيدن، زيادي آن را بيرون بريزد، اسراف کرده است».(9)
«اسراف کننده را سه نشانه است: چيزهايي را مي خرد و مي پوشد و مي خورد که در شأن او نيست».(10)
«انسان مؤمن، اسراف و زياده روي نمي کند، بکله ميانه روي را پيشه خود مي سازد».(11)
«سخاوت اندازه اي دارد، چنانچه از حد بگذرد، اسراف محسوب مي شود».(12)
«هرچيزي را زکاتي است و زکات بدن، روزه است». (13)
«چه بسا روزه داراني که از روزه خود جز گرسنگي و تشنگي بهره اي نبرده اند.(14)
هر چند با گرفتن روزه، فرد با نخوردن ها و کم خوري ها، تربيت مي شود، ولي گاهي اوقات مشاهده مي شود که اين کم خوري ها، تنها به يک محدوده زماني که مطابق واجبات، خود را ملزم به انجام دادن آن مي دانيم، بسنده مي شود و هنگامي که زمان خوردن، يعني موقع افطار فرا مي رسد، پرخوري هايي که چه بسا بيشتر از قبل است، آغاز مي شود. معمولاً بر سر سفره هاي افطار و سحريمان، غذاهاي چرب و پر ملاط است و پيوسته به ديگران هم اصرار مي کنيم که بيشتر ميل کنند، در حالي که زمان روزه داري آن گونه تعريف شده است که ما را متوجه گرسنگي گرسنگان کند تا از اين طريق، کمي بيشتر براي کمک به نيازمندان و فقيران تلاش کنيم. بايد دانست که نبايد به روزه تنها به ديد يک فريضه واجب و اجتناب ناپذير نگاه شود و اين ساعات محدود، براي گذراندن و فرا رسيدن زمان خوردن دوباره تلقي شود، بلکه روزهاي ماه رمضان را بايد فرصتي جهت تمرين براي همه سال در نظر بگيريم. از اين کلام گهربار ائمه بر آن مي شويم که وقتي بخشش بي اندازه ينز نکوهش شده است، پس خوب است در همه رفتارهاي روزانه خود، نگاه عميق تري داشته باشيم و از دارايي هاي امروز خود، براي آيندگان نيز باقي گذاريم.
پي نوشت
1-ميزان الحکمه، ح8489.
2-غررالحکم و دررالکلم، ج2، ص358.
3-ميزان الحکمه، ج15، ح8503.
4-وسائل،ج15،ص261.
5-ميزان الحکمه، ح8481.
6-وسائل،ج15،ص259.
7-همان، ص258.
8-غررالحکم و دررالکلم، ج1، ص734.
9-مجموعه الاخبار، باب 171.
10-تفسير نورالثقلين، ج1،ص 772.
11-مجموعه الاخبار، باب 30.
12-بحارلانوار، ج78، ص377.
13-نهج البلاغه، حکمت 136.
14-همان، حکمت 145.
/خ
