از جمله مواد غذایی بسیار مفید برای سلامتی بدن انسان لبنیات ها هستند که کمک فراوانی برای رشد و تامین مواد غذایی مورد نیاز ما دارند. فرآورده های مواد لبنی مثل کشک همه مانند خود شیر بسیار مفید اند. کشک یکی از فرآورده‌های شیر است که به روش سنتی از جوشاندن،تغلیظ یا خشک کردن دوغی که پس از کره‌ گیری باقی می‌ماند یا از ماست بدون چربی تهیه می‌شود.ماده‌ اولیه کشک عبارت است از شیر میش،بز،گاو یا مخلوطی از آنها.کشک با حجم کم خود،یک ماده غذایی معجزه‌ آساست که در بردارنده تمامی خواص شیر و حاوی کلسیم،چربی،نمک، پروتئین و ویتامین است.

ارزش غذایی کشک

کشک بسیار مغذی و دربردارنده کلسیم، چربی، نمک، پروتئین و نیاسین (ویتامین ب3) است. این خوراکی خوش طعم می تواند به تامین انرژی مورد نیاز بدن کمک کند، چرا که هر صد گرم کشک حدود 105 تا 120 کیلو کالری انرژی تولید می کند. مقدار مواد مغذی موجود در کشک به نحوه فرآوری و همچنین شیر یا ماده اولیه آن بستگی دارد و هر چه کشک بافت متراکم تری داشته باشد، دارای پروتئین بیشتری است. همچنین هر چه کشک دارای درصد رطوبت پایین‌تری باشد و فراوری کمتری روی آن صورت گرفته باشد، موادمغذی مخصوصا کلسیم بیشتری دارد.1

فواید و خواص کشک

لاغری

در کشک هیچ گونه مواد قندی موجود نیست لذا برای رژیم لاغری مفید است. استفاده از مقداری کشک قبل از غذا موجب کاهش اشتهای افراد می شود و از آنجا که محتوای مواد سفید نیرو بخش می باشد و هیچ گونه مواد قندی در آن نیست باعث چاقی نمی گردد .

بدنسازی

کشک حاوی تمامی اسید آمینه های مورد نیاز بدن است و همچنین می دانید پروتئین نقش مهمی در بدن دارا می باشد و کمبود آن عوارض زیادی دارد . مهم ترین نقش پروتئین ها در بدن حفظ بافت ها و تولید آنها است ، لذا چون بدنسازان علاقه به پرورش اندام و تقویت عضلات دارند باید بدانند که با ورزش های سنگین نیاز به پروتئین افزایش می یابد در نتیجه ورزشکاران و بدنسازان باید کشک را در وعده غذایی یا میان وعده همراه آجیل و تخم مرغ میل نمایند.

خواص کشک برای مو

مصرف ضماد کشک و مالش کشکاب برای درمان ریزش مو و پیشگیری از طاسی مفید است. استفاده از کشک در طب سنتی برای درمان کچلی مفید است.

درمانی برای عفونت پوست

جهت درمان عفونت پوست یک پارچه مخصوص پانسمان را درون کشک قرار دهید و آن را روی محل آسیب‌دیده بگذارید. اگر اینکار به مدت 6 بار در روز تکرارشود عفونت پوستی به حد قابل توجهی کاهش می یابد.

درمان آفتاب سوختگی

جهت سوختگی ناشی از آفتاب و لکه های قهوه ای ناشی از آن مخلوط کشک و آبلیمو مفید است این ترکیب را روی قسمت آسیب‌دیده پوست گذاشته و بعد از خشک شدن آن را شستشو دهید. جهت درمان هر روز این کار را ادامه دهید.

همچنین ترکیبی از زردچوبه و کشک هم برای درمان آفتاب‌سوختگی مفید است این دو ماده را با یک دیگر ترکیب نمایید و به مدت 20 دقیقه روی پوست آسیب‌دیده بماند و پس از خشک شدن آن را با آب سرد شستشو دهید.

تذکر : کشک ساده را به تنهایی روی محل آسیب‌دیده نمالید زیرا امکان دارد تاثیرات برعکسی بر روی آفتاب‌سوختگی پوست بگذارد.2

تقویت و حفظ سلامت مغز

کشک یک غذای تخمیر شده محسوب می‌شود و فواید فراوانی برای حفظ سلامت مغز دارد. پروبیوتیک‌های موجود در کشک، نقش مهمی را در حفظ تعادلی سالم بین مغز و روده ایفا می‌کنند. مغز و روده از طریق غدد درون‌ریز HPA axis به یکدگیر متصل هستند.

تنظیم فشار خون

کشک سرشار از پتاسیم است و از این رو تنظیم و کنترل فشار خون یکی از بارزترین خواص کشک است. پتاسیم موجود در کشک باعث تنظیم فشار خون می‌شود. این ماده به آرام شدن رگ‌های خونی و پیشگیری از انقباض آن‌ها که یکی از دلایل افزایش فشار خون است، کمک می‌کند. این ماد معدنی برای متعادل کردن اثرات منفی سدیم در بدن نیز موثر است.

تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها

کشک ماده‌ای غذایی سرشار از کلسیم و فسفر است و مصرف آن به تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها کمک شایانی خواهد کرد. پیشگیری از پوکی استخوان، حفظ تراکم استخوانی، پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، کمک به استحکام استخوانی و رشد بهتر کودکان و نوجوانان از خواص کشک است.

خاصیت ضد پیری و افزایش طول عمر

کشک دارای مقادیر فراوان ماده پیش‌ساز گلوتاتیون است. این مواد به خوبی از دستگاه گوارش جذب می شوند. گلوتاتیون با کنترل رادیکال‌های آزاد، از بروز سرطان‌ها، تسریع شدن روند پیری و کاهش طول عمر پیشگیری می‌کند.

سلامت دستگاه گوارش

کشک حاوی اسیدهای الی فراوان است و به ضدعفونی کردن دستگاه هاضمه (معده، روده کوچک و روده بزرگ) کمک می‌کند. البته از آنجایی که کشک تا حدودی نفاخ است برای هضم راحت‌تر و اثربخشی بیشتر آن پیشنهاد می‌شود. بنابراین کشک را می‌توانید همراه با نعنای خشک میل کنید.

مضرات کشک (موارد احتیاطی و منع مصرف)

کشک منبع خوب کلسیم است اما متاسفانه کشک‌هایی که به صورت خشک در بازار عرضه می‌شوند، مقدار زیادی نمک دارند که جذب کلسیم را در سلول‌های بدن کاهش می‌دهند.

زیاده‌روی در مصرف کشک باعث غلبه بلغم و نفخ می‌شود، از این رو افراط در مصرف آن برای افراد دارای مزاج بلغمی مضر است.

مصرف کشک، برای افراد دچار انسداد مجاری، معده‌ مرطوب، افراد مسن و دارای مزاج سرد و تر مضر است.

کسانی که مبتلا به فشار خون بالا و چربی خون هستند، لازم است در مصرف کشک احتیاط کنند.

زیاده‌روی در مصرف کشک باعث بروز برخی لک‌های پوستی خواهد شد.

لازم است برای تهیه کشک، حتما از کشک‌های بسته‌بندی و پاستوریزه شده که برچسب و مجوز بهداشتی دارند، استفاده کنید و همواره آن را در یخچال نگهداری کنید.3

تفاوت کشک صنعتی و سنتی

در روش صنعتی با جوشاندن یا روش‌های تغلیظ صنعتی این کار را انجام می‌دهند. افزایش اسیدیته و ترکیب‌های موجود در ماست غلیظ‌شده طعم خاصی به ماست می‌دهد و آن را به کشک تبدیل می‌کند. افزودنی‌هایی نیز برای تنظیم اسیدیته به کشک اضافه می‌شود که pH آن را پایین می‌آورد. کشک سنتی را نیز زیر نور آفتاب تهیه می‌کنند. گرمای آفتاب باعث تغلیظ و گرما دیدن کشک می‌شود و تغییر پروتئین‌های شیر عامل مزه ترش کشک است. در روش سنتی کشک را کاملا خشک می‌کنند اما در روش صنعتی چون قرار است کشک در غذا استفاده ‌شود، درصد تغلیظ آن را پایین می‌آورند تا مایع بماند.4

پی نوشت:
1.www.article.tebyan.net
2.www.saat24.news
3.www.parsnews.com
4.www.niksalehi.com