علل و درمان تب مالت یا بروسلوز

علل تب مالت چه هستند؟

تب مالت در انسان زمانی رخ می‌ دهد که فرد با حیوان یا محصول حیوانی آلوده به باکتری‌ های بروسلا تماس داشته باشد.

به ندرت، باکتری‌ ها ممکن است از فردی به فرد دیگر گسترش یابند. تغذیه با شیر مادر مبتلا به تب مالت ممکن است باکتری را به نوزاد منتقل کند.

بروسلا ممکن است از طریق تماس جنسی نیز گسترش یابد.

باکتری می‌تواند از راه‌های زیر وارد بدن انسان شود:

از طریق بریدگی یا خراش در پوست

تنفس در هوای آلوده تنفس (به ندرت از طریق باکتری وارد بدن می‌شود)

خوردن یا نوشیدن چیزهایی که با این باکتری‌ها آلوده شده‌اند مانند شیر غیر پاستوریزه یا گوشتی که کم پخته شده باشد.

در اکثر عفونت‌های تب مالت در انسان، چهار نوع باکتری بروسلا باعث بروز بیماری می‌شوند:

بروسلوز ملیتنسیس. این نوع بیشترین موارد تب مالت انسانی را ایجاد می‌کند و عمدتاً در گوسفند و بزها یافت می‌شود.

اغلب در مناطق زیر دیده می‌ شود:

اسپانیا

یونان

آمریکای لاتین

خاورمیانه

هندوستان.

علائم تب مالت چه هستند؟

علائم عمومی تب مالت اغلب مبهم و شبیه به آنفولانزا هستند.

این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

تب (شایع‌ ترین نشانه، تب متناوب که معمولاً در بعد از ظهر رخ می‌ دهد)

درد پشت

درد و ناراحتی در تمام بدن

کاهش اشتها و کاهش وزن

سردرد

عرق کردن در شب

ضعف

درد شکمی

سرفه کردن

علائم معمولاً در عرض پنج تا ۳۰ روز پس از تماس با باکتری ظاهر می‌شوند. علائم شما به نوع باکتری بروسلا که شما را آلوده کرده است، بستگی دارند:

بروسلوز آبورتوس معمولاً علائم خفیف یا متوسط ایجاد می‌کند، اما احتمال بیشتری برای تبدیل شدن به نوع مزمن (طولانی مدت) این بیماری را دارد.

علائم بروسلوز کانیس ممکن است ظاهر شوند و باز ناپدید شوند. علائم آنها شبیه به بروسلوز آبورتوس هستند، اگرچه افراد مبتلا به بروسلوز کانیس اغلب دچار استفراغ و اسهال هستند.

بروسلوز سویس ممکن است باعث ایجاد قسمت‌های عفونی (به نام آبسه) در اندام‌های مختلف شود.

بروسلوز ملیتنسیس ممکن است علائم ناگهانی و شدید ایجاد کند که ممکن است منجر به ناتوانی و معلولیت شود. 1

راههای سرایت و انتقال تب مالت

تب مالت می تواند بر بسیاری از حیوانات وحشی و اهلی تاثیر بگذارد و آنها را مبتلا کند.

گاو ها، بزها، گوسفندان، خوک ها، سگ ها، شترها، گرازهای وحشی و گوزن های شمالی، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.

یک نوع تب مالت نیز وجود دارد که بر فُک، خوک دریایی و برخی از نهنگ ها تأثیر می گذارد.

باکتری مولد این بیماری (بروسلا) ممکن است از سه راه اصلی از حیوانات به انسان ها سرایت کند:

1.محصولات لبنی خام

باکتری تب مالت موجود در شیر حیوانات آلوده می تواند از طریق شیر، بستنی، کره و پنیرهای غیرپاستوریزه به انسان ها منتقل شود و یا این باکتری می تواند از طریق گوشت خام یا نپخته ی حیوانات آلوده نیز به انسان ها منتقل شود.

2.استنشاق

باکتری بیماری مالت، به راحتی در هوا پخش می شود. کشاورزان، تکنسین های آزمایشگاه و کارگران کشتارگاه ممکن است این باکتری را استنشاق کنند.

3.تماس مستقیم

باکتری های موجود در خون، اسپرم یا جفت یک حیوان آلوده می تواند از طریق یک بریدگی یا جراحت یا زخم، وارد جریان خون شما شوند.

تب مالت معمولا از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود، اما در موارد معدود ممکن است زنان، این بیماری را در هنگام زایمان یا از طریق شیر دادن به نوزادان شان منتقل کنند. 2

راه‌ های پیشگیری از تب مالت

برای پیشگیری کسانی که با گوشت و پوست حیوان در تماس هستند، لازم است از عینک و دستکش استفاده کنند تا ترشحات حیوان آلوده به مخاط چشم و تنفس آن‌ها منتقل نشود.

شیوه دیگر پیشگیری از تب مالت، این است که از مصرف پنیر تازه خودداری شود.

پنیر باید ۹۰ روز در آب نمک بماند و سپس مصرف شود. شیر نیز باید حتما پس از جوشاندن میل شود.

مؤثرترین راه پیشگیری از بیماری استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه است، زیرا میکروب با جوشاندن شیر از بین می‌رود.

همچنین بیاد داشته باشید فریز کردن مواد غذایی این میکروب را نابود نمی‌ کند.

قابل ذکر است که علاوه بر این واکسیناسیون دام‌ها و کنترل بیماری در دام یک راه مؤثر دیگری برای کنترل این میکروب است.

افراد‌ی هم که در کشتارگاه‌ ها فعالیت می‌ کنند، قصاب‌ ها و شکارچیان حیوانات باید هنگام تمیز کردن احشاء حیوان از دستکش‌ های لاستیکی استفاده کنند.

در حقیقت هیچگونه واکسن اضافی که کاملاً مورد تأیید بوده و به مدت طولانی باعث ایمنی فرد بشوند، وجود ندارد، گرچه نوعی واکسن برای افراد شاغل در صنایع دامپزشکی تولید شده، ولی این واکسن هر ۲ سال یکبار باید تکرار شود و در تمام کشور‌ها هم اجازه مصرف ندارد.

پیشگیری از این بیماری با واکسیناسیون دام‌ های آلوده و ریشه کن کردن بیماری در دام‌ها صورت می‌ گیرد، ولی در هر صورت با توجه به این که این بیماری در دام‌های ایران به وفور وجود دارد، بهترین راه پیشگیری، اجتناب از مصرف شیر نجوشیده یا غیر پاستوریزه، پنیر محلی و بخصوص بستنی‌های غیرپاستوریزه و متفرقه است. 3

چگونه می توان بروسلوز را تشخیص داد؟

در صورت وجود سابقه تماس با باکتری و مشاهده نشانیهای بالینی احتمال وقوع بیماری وجود دارد ولی با بررسی آزمایشگاهی می توان بیماری ار تشخیص داد.

تشخیص اولیه بیماری در دامها از طریق تست های غربالگری مانند رزبنگال RBPT، تست حلقه ای شیر MRT و الایزای مستقیم D-ELISA صورت انجام می شود و متعاقباً با آزمایشات تکمیلی و تائیدی از قبیل آزمایش سرو آگلوتیناسیون رایت SAT و آزمایش مرکاپتواتانول 2ME، الایزای غیر مستقیم I-ELISA، الایزای رقابتی C-ELISA تشخیص تأیید می شود. کشت نمونه‌های بالینی و جدا سازی عامل بیماری را تشخیص قطعی آلودگی است.

در دامها سرم خون، شیر و جنین سقط شده نمونه های مرضی مناسب جهت ارسال به آزمایشگاه برای تشخیص بروسلوز می باشند. در انسان غالباً بررسی های آزمایشگاهی بروسلوز در خلال مراجعه بیماران تب دار به مراکز درمانی انجام می‌شود.

تشخیص بروسلوز براساس تاریخچه اپیدمیو لوژیک، یافته های بالینی و تیترهای بالا یا رو به افزایش آنتی بادی بروسلا همراه با یا بدون کشت های مثبت نمونه خون یا دیگر مایعات و بافتهای بدن انجام می شود.

راههای درمان تب مالت

درمان بیماری تب مالت با داروهای آنتی بیوتیک موجود بخوبی انجام می شود.

کپسول داکسی سایکلین، قرص کوتریموکسازول، کپسول ریفامپین و آمپول جنتامایسین و استرپتومایسین داروهایی هستند که برای درمان این بیماری کاربرد دارند.

معمولا از بین این داروها 2 تا انتخاب می شود و به مدت حداقل 6 هفته استفاده می شوند.

البته می توان مثلا 2 هفته اول همزمان آمپول جنتامایسین و کپسول داکسی سایکلین استفاده شود و 4 هفته بعد فقط داکسی سایکلین ادامه پیدا کند.

به هر حال در این دوره طولانی، مصرف دارو حتما باید تا پایان ادامه داشته باشد تا از عود بیماری که متاسفانه در موارد زیادی رخ می دهد تا حد امکان پیشگیری شود. 4

پی نوشت:
1.www.rastineh
2.www.namnak.com
3.www.yjc.ir
4.www.beytoote.com