ناخنک چشم (Pterygium) چیست؟
ناخنک، شایعترین عارضه چشمی پس از کاتاراکت (آب مروارید) است.
ناخنک چشم یک بافت اضافی دارای عروق مثلثی شکلی است که در روی سطح چشم یا در گوشه قرنیه به وجود می آید.
ناخنک در واقع فرآیندی غیر طبیعی است که طی آن ملتحمه یا سفیدی چشم به روی قرنیه رشد می کند و معمولاً ابتدا به صورت یک سفیدی روی ملتحمه ایجاد می شود و به تدریج به سمت قرنیه رشد می کند.
به علت وجود رگ های زیاد، معمولاً رنگ ناخنک صورتی یا قرمز است که این وضعیت ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد. 5
علائم ناخنک چشم
اگر چه نام این بیماری شبیه نام یک ورزشکار است، اما پتریژیوم شکایت رایجی است که می‌تواند هر کسی که زمان زیادی را در خارج از منزل می‌گذراند، را تحت تأثیر قرار دهد.گاهی اوقات، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد و فقط ناخنک بروز می‌کند.
وقتی علائم وجود دارند، ممکن است موارد زیر را در چشم تجربه کنید:
سوزش
خارش
احساس وجود شن در چشم
احساس وجود جسم خارجی در چشم
قرمزی چشم
اگر توده بر روی قرنیه (قسمت مردمک چشم شما) باشد، می‌تواند شکل آن را تغییر دهد و باعث تاری دید شود.
قبل از ظاهر شدن ناخنک چشم، ممکن است وضعیت مرتبط با آن به نام پینگوکولا (pinguecula) را تجربه کنید.
این وضعیت لکه یا برآمدگی زرد رنگ بر روی ملتحمه (سفیدی چشم) است و اگر تحریک شود، می‌تواند قرمز شود.
علل ابتلا به ناخنک چشم
مواردی که به احتمال زیاد سبب بروز ناخنک چشم می‌شوند عبارتند از:مواجهه زیاد با نور ماوراء بنفش (مثل نور خورشید)
خشکی چشم
محرک‌هایی مانند گرد و غبار و باد
در صورتی که در نزدیکی استوا زندگی کنید و مردی بین ۲۰ تا ۴۰ ساله باشید بیشتر احتمال دارد دچار این بیماری شوید.
اما این بیماری هر کسی که در یک مکان آفتابی زندگی می‌کند را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد.
به همین ترتیب در صورتی که زمان زیادی را بدون محافظ مثل عینک آفتابی در مقابل نور خورشید قرار گیرید، می‌توانید دچار پینگوکولا شوید.
این وضعیت می‌تواند تولید مایع را در خارج از چشم شما متوقف کند، بنابراین ممکن است احساس خشکی چشم داشته باشید یا احساس کنید چیزی در چشم وجود دارد. همچنین ممکن است چشم قرمز شود.1
آیا می‌توان از ناخنک چشم پیشگیری کنید؟
بله، هر روز عینک آفتابی بزنید، حتی روزهای بارانی – ابرها نور ماوراء بنفش (UV) را متوقف نمی‌کنند.سایه‌هایی را انتخاب کنید که ۹۹٪ -۱۰۰٪ از اشعه ماوراء بنفش A (UVA) و اشعه ماوراء بنفش B (UVB) را مسدود می‌کنند.
از عینک‌های مخصوص برف که کاملاً بر روی صورت می‌نشینند و اجازه نمی‌دهند نور از اطراف فریم به چشم آسیب برساند که این قابلیت اصطلاحاً wrap-around نامیده می‌شود، استفاده کنید تا بهترین محافظت را در برابر نور ماوراء بنفش، گرد و غبار و باد فراهم آورند.
حتی زمانی که در داخل اتومبیل هستید از این عینک‌ها استفاده کنید.
برخلاف شیشه جلو اتومبیل، پنجره‌های جانبی خودرو، شما را از اشعه‌های UV محافظت نمی‌کنند.
برای حل این مشکل می‌توانید از ورقه‌های محافظتی برای پنجره‌های جانبی خود استفاده کنید.
کارشناسان می گویند که از کلاه لبه دار برای محافظت از چشم خود در برابر نور UV استفاده کنید و برای مرطوب نگه داشتن چشم خود در آب و هوای خشک از اشک‌های مصنوعی استفاده کنید. 2
عوارض این بیماری چیست؟
ناخنک در موارد نادر ممکن است منجر به ایجاد لکه شدید بر روی قرنیه گردد؛ از آنجا که لکه قرنیه می تواند منجر به از دست رفتن بینایی گردد، در این شرایط لازم است فرد سریعا تحت درمان قرار گیرد.در مواردی که این وضعیت شدید نباشد، التهاب چشمی به کمک قطره های چشمی و پماد چشمی برطرف می گردد؛ اما در مواردی که ناخنک بسیار پیشرفته شده باشد، نیاز به پیوند قرنیه است.
در عمل پیوند قرنیه، قرنیه آسیب دیده برداشته شده و با قرنیه اهدایی جایگزین می شود تا چشم بینایی خود را دوباره به دست آورد. 3
درمان ناخنک چشم
ناخنک چشم با معاینه چشم ها تشخیص داده می شود و معمولا آزمایش خاصی لازم نیست.اگر کوچک باشد و ظاهر ناخوشایندی نداشته باشد و باعث قرمزی چشم و سوزش چشم ها نشود نیاز به درمان خاصی ندارد اگر ناخنک قرمز و ملتهب شود می توان از قطره و پماد چشمی ضدالتهاب استفاده نمود تا میزان التهاب کاهش یابد.
در مواردی که ناخنک التهاب شدیدی دارد می توان با نظر چشم پزشک یک دوره درمان با قطره های استروئیدی یا سایر قطره های ضد التهاب انجام داد.
در مواردی که ناخنک به اندازه ای بزرگ شده باشد که باعث بسته شدن مسیر بینایی گردد یا در اثر رشد روی قرنیه، ایجاد آستیگماتیسم با درجه بالا نماید و یا نمای ظاهری ناخوشایندی داشته باشد می توان ناخنک را به روش جراحی برداشت.
به چشم زدن عینک های محافظتی و به سر گذاشتن کلاه لبه دار از عود ناخنک پس از جراحی جلوگیری می کند.
اگر ناخنک، قرنیه را درگیر کند، معمولا پس از جراحی چشم مشکلی ایجاد نمی شود و بینایی به حالت عادی باز می گردد.
شایع ترین مشکل بعد از انجام این عمل بازگشت مجدد بافت ناخنک می باشد.
در تکنیک های قدیمی این جراحی شانس بازگشت بافت ناخنک چیزی در حدود ۵۰% بوده است.
اما در تکنیک های جدید امروزی که از بافت خود ملتحمه ی چشم بیمار برای پر کردن جای ناخنک برداشته شده استفاده می شود، ریسک بازگشت ناخنک به چیزی در حدود ۵ تا ۱۰ درصد کاهش یافته است.
البته در برخی موارد نادر مشکلات دیگری مانند زخم شدن بافت قرنیه و یا ایجاد آستیگمات بعد از برداشتن ناخنک وجود دارد که اگر جراح و متخصص چشم خوبی را انتخاب کنید ریسک به وجود امدن این مشکلات بسیار اندک خواهد بود.
همچنین بهتر است بیمار برای ۱ سال بعد از عمل به طور دوره ای تحت نظر پزشک باشد تا از بازگشت ناخنک جلوگیری شود.
لازم به ذکر است اکثر موارد بازگشت در ۱۲ ماه اولیه ی بعد از عمل به وجود می آیند.
درمان طبی
در قرون گذشته درمان طبی شامل تجویز موضعی محلولهای گیاهی برای جلوگیری از پیشرفت ناخنک یا برای تشکیل اسکار (جوشگاه) بعد از جراحی ضایعات بوده است. به هر حال هیچ نوع درمان طبی نتایج کافی وطولانی مدت نمی داد.در فرمهای ملتهب ناخنک، با تجویز موضعی کورتیزون درجاتی از تأثیردرمانی دیده می شود. اما درپیشرفت کلینیکی بی تاثیر است.
در درمان انواع ملتهب ناخنک و پینگکولا قطره های چشمی ایندومتاسین درمقایسه با قطره های چشمی دگزامتازون تاثیر درمانی بهتر و احساس ناراحتی کمتری دارند.
این پروتوکل شامل تجویز شش مرتبه در روز برای 3 روز وبدنبال آن چهار مرتبه در روز به مدت 11 روز میباشد.
بنابراین قطر ه چشمی ایندومتاسین به عنوان داروی خط مقدم در درمان ناخنک وپینگکولای ملتهب یا در موارد منع استفاده کورتیزون موضعی میباشد. 4
پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.binaii.com
3.www.khodadoust.info
4.www.saednews.com
5.www.salamooz.com
