روان درمانی گروهی چیست ؟

روان درمانی گروهی روشی است که در آن یک روانشناس خوب حرفه ای تعدادی از اعضا را انتخاب کرده و گروهی را تشکیل می دهد و اعضا را در جهت دستیابی حداکثر به اهداف هر یک از افراد گروه و خود گروه رهبری می کند.از برخی ویژگی های موجود در گروه ها مانند حمایت متقابل می توان در جهت تسکین درد روانی و فراهم کردن حمایت افراد همتراز برای رفع انزوایی استفاده کرد که بسیاری از افرادی که به مرکز مشاوره مراجعه می کنند آن را تجربه می کنند.

از این رو می توان گفت که گروه درمانی محیط مطلوبی برای رد و بدل کردن اطلاعات صحیح در مورد یک اختلال مشترک اعضای گروه هستند . گروه درمانی در بیماری های طبی ، سوء مصرف مواد و اختلال های روانی شدید پایدار و مزمن از جمله اسکیزوفرنیا و اختلال های عاطفی عمده بسیار نتیجه بخش است.

در حالت کلی می توان گفت که روان درمانی گروهی درمانی است که در آن افرادی دچار ناراحتی های هیجانی که به دقت انتخاب شده اند، تحت هدایت متخصص روانشناس در مرکز روانشناسی شرکت می کنند و برای اصلاح شخصیت خود به یکدیگر کمک می کنند . مشاور روانشناس در جلسات گروه درمانی با استفاده از انواع ترفند های فنی و مفاهیم نظری ، تعامل اعضای گروه را در جهتی هدایت می کند که به اصلاح بینجامد.1

انواع گروه درمانی

مدل‌های بسیاری از گروه درمانی وجود دارد. اما اکثر آن‌ها را می‌توان بر اساس دو رویکرد دسته بندی کرد: گروه درمانی‌هایی که بر آموزش مبتنی هستند و گروه درمانی‌هایی که بر درمان مبتنی هستند. در ادامه به هرکدام از این روش‌ها بیشتر پرداخته‌ایم.

گروهای تربیتی و آموزشی

این گروه‌ها در مورد موضوعی خاص اطلاعاتی را ارائه می‌دهند تا سطح آگاهی شرکت کنندگان را در آن زمینه افزایش دهند. افراد همچنین می‌توانند در این نوع از گروه‌ها ارتباط و رفتارهای پخته‌تر را بیاموزند. گروه‌های آموزش محور معمولاً توسط درمانگران کار آزموده هدایت می‌شوند و ارتباط بین افراد گروه نسبت به سایر انواع گروه درمانی اهمیت کمتری دارد. در این گروه‌ها درمانگر معمولاً نقش یک معلم را ایفا می‌کند.

گروه‌های مبتنی بر درمان یا پردازش محور

این گروه‌ها بر تجربه گروهی هیجان‌ها استوار هستند. هم‌زمان که گروه در حال پیگیری بحث‌های مختلف است، درمانگران بیشتر به عنوان یک پیش برنده ایفای نقش می‌کنند تا یک معلم. آن‌ها می‌کوشند تا در مرکز توجه قرار نگیرند.

این اعضای گروه هستند که به عنوان عضو فعال رفتار می‌کنند و درواقع درمانگر تنها یک هدایت کننده و نظم دهنده است. فعالیت در این گروه‌ها باعث بالاتر رفتن اعتماد به نفس اعضای گروه و افزایش احساس تعلق می‌شود.

درواقع در این مدل گروه درمانی‌ها، افراد به جای روان‌درمانی فردی، در گروه‌ روان‌درمانی می‌شوند، تمام مباحث را در گروه مطرح می‌کنند و تعارضات خود را آنجا می‌یابند.3

چرا گروه درمانی موثر است؟

گروه درمانی اصول مشخصی دارد که موجب بهبودی شرکت کنندگان گروه می شود.

القای امید

گروه شامل افرادیست که در مراحل مختلف فرایند درمانی قرار گرفته‌اند. مشاهده افرادی که با مشکل مشابه مقابله کرده یا بهبود یافته‌اند باعث امیدواری سایر افراد می شود.

تجربه مشترک

افراد خودشان را بخشی از گروهی می‌دانند که تجاربی مشابه خودشان داشته‌اند؛ در نتیجه می‌دانند آنچه بر آنها گذشته، مشترک است و عمومیت دارد و در این زمینه، تنها نیستند.

تبادل اطلاعات

اعضای تیم با تبادل اطلاعات به یکدیگر کمک می‌کنند.

نوع دوستی

اعضای گروه، نقاط قوت خودشان را مطرح کرده و به سایر اعضای گروه کمک می‌کنند که منجر به تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس آنها خواهد شد.

بازسازی روابط خانوادگی

فضای گروه درمانی بسیار شبیه فضای یک خانواده است. هر عضو از گروه، نقش تجارب کودکی خودش در شکل‌گیری شخصیت و رفتارهایش را بررسی می‌نماید. بعلاوه آن‌ها می‌توانند از رفتارهای مخرب و نامناسب در زندگی واقعی هم اجتناب نمایند.

توسعه تکنیک‌های اجتماعی شدن

گروه درمانی مکان مناسبی برای به کارگیری رفتارهای جدید است. این مکان، امن و حمایتگر است و به اعضای گروه اجازه می‌دهد تا بدون ترس از شکست، به تجربه کردن و آزمودن بپردازند.

رفتار تقلیدی

افراد می‌توانند از رفتار سایر اعضای گروه الگو برداری نموده یا به مشاهده و تقلید از رفتار درمانگر می‌پردازند.

یادگیری بین فردی

اعضای گروه از طریق تعامل با سایر افراد و کسب بازخورد از گروه و درمانگر به درک بیشتری از خودشان می‌رسند.

انسجام گروهی

چون اعضای گروه دارای هدف مشترکی هستند، به حس تعلق داشتن و پذیرفته شدن می‌رسند.

تخلیه هیجانی

در میان گذاشتن احساسات و تجارب با گروهی از افراد به تسکین احساس درد، گناه یا استرس کمک می‌کنند.2

گروه درمانی در درمان چه مشکلاتی به کار می‌رود؟

گروه درمانی برای درمان و حل مشکلات مختلف و متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، درمانگر می‌تواند یک مسئله را مطرح کند و در ادامه افراد در گروه حول آن مسئله به بحث بپردازند. وظیفه گروه درمانگر این است که افراد داخل گروه را مدیریت کند و آن‌ها را هدایت نماید.

گروه درمانی می‌تواند به افراد این امکان را دهد که در جمعیت خودشان را درک کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند از دیگران در گروه بیاموزند و آموخته‌های خود را منتقل کنند. گروه درمانی معمولاً در مورد مسائل زیر به کار می‌رود.

- ترک اعتیاد

- سوء استفاده جنسی

- طلاق

- اضطراب

- مشکلات ارتباطی

- مهارت والدگری و فرزندپروری

- مشکلات خوردن

- مدیریت و کنترل خشم

- سوگ و از دست دادن فرد

- ابتلا به بیماری‌های سخت نظیر سرطان

رضایت شخصی برای ورود به هریک از این گروه‌ها بسیار اهمیت دارد و درمانگر هیچ کس را وادار به شرکت در این جلسات نخواهد کرد؛ چرا که ممکن است بسیاری از افراد برای به اشتراک گذاشتن دردها و رنج‌های خود با دیگران آمادگی کافی نداشته باشند. در این شرایط ابتدا لازم است که درمانگر مراجع خود را از طریق جلسات فردی ببیند و او را برای شرکت در این جلسات آماده کند. دادن اطلاعات در مورد عملکرد و کارایی این گروه‌ها در افزایش آمادگی و رضایت افراد نقش بسزایی خواهد داشت. 3

نحوه اجرای گروه درمانی

طور معمول گروه درمانی با 8 تا 12 نفر تشکیل می‌شوند (البته حضور تعداد بیشتر هم مجاز است). جلسات درمان گروهی یک، دو یا چند بار در هفته و به مدت یک یا دو ساعت تشکیل می‌شوند.

حداقل تعداد جلسات گروه درمانی 6 جلسه است ولی معمولا با توجه به اهداف گروه می تواند تعداد جلسات بیشتر است و تا یک سال هم می تواند ادامه داشته باشد.

می توان این جلسات را به صورت باز یا بسته برگزار کرد. در جلسات باز شرکت‌کنندگان جدید می‌توانند در هر زمانی به گروه ملحق شوند ولی در گروه بسته، تنها اعضای اصلی گروه حق شرکت کردن را دارند.2

پینوشتها
1.www.entekhabeno.com
2.www.beheshtiyan.ir
3.www.honarehzendegi.com