یائسگی چیست؟
یائسگی بخش طبیعی از زندگی زنان و پایان همیشگی دوره‌های قاعدگی در یک زن است.این پیشامد در زنان مسن رخ می‌دهد، به این دلیل که ساخت هورمون استروژن و پروژسترون در تخمدان‌های زن کاهش می‌یابد. این هورمون‌ها دوره‌های قاعدگی را در زنان تنظیم می کنند.
میانگین سن برای زنان در آخرین قاعدگی نزدیک 51 سال است.اما رخ‌دادن یائسگی هر زمانی بین 40 تا 59 سالگی طبیعی است.
زمان بروز یائسگی در میان اغلب زنان مشابه سن یائسگی مادرشان است.
زنانی که با عمل جراحی هر دو تخمدان‌شان را بر می دارند، دچار به اصطلاح "یانسگی جراحی" می‌شوند. چنانچه رحم برداشته شود، اما تخمدان‌ها باقی گذاشته شوند، نیز قاعدگی نیز در زن متوقف خواهد شد، اما او دچار "یائسگی جراحی" نمی‌شود.
اگر قاعدگی زودتر از حد معمول (پیش از 40 سالگی) متوقف شود، ممکن است پزشک آزمایش خون انجام دهد تا بررسی کند که آیا علت دیگری برای قطع قاعدگی وجود دارد یا نه.
یائسگی مرحله‌ی تدریجی است که می تواند در طی چند سال اتفاق بیفتد.
هنگامی زن واقعا یائسه محسوب می‌شود که برای 12 ماه قاعدگی نداشته باشد (در طی این دوره، اگر زن قصد بارداری نداشته باشد، باید شیوه‌های ضدبارداری را ادامه دهد).1
علت یائسگی چیست؟
یائسگی یک فرایند طبیعی است که در اثر کهولت تخمدان ها و تولید کم تر هورمون های بارور اتفاق می افتد.بدن در واکنش به پایین آمدن سطح موارد زیر، دستخوش تغییراتی می شود:
استروژن
پروژسترون
تستسترون
هورمون تحریک کننده ی فولیکول (FSH)
هورمون لوتئینی (LH)
از جمله قابل توجه ترین تغییرات از بین رفتن فولیکول های فعال تخمدان است. این ساختار کار تولید و رهاسازی تخمک از جداره ی تخمدان را برعهده دارد که باعث قاعدگی و باروری می شود.
اکثر بانوان متوجه می شوند که با طولانی و شدید تر شدن خونریزی، بسامد قاعدگی نامنظم تر می شود. این اتفاق معمولا از اواسط تا اواخر 40 سالگی رخ می دهد. اکثر زنان آمریکایی تا 52 سالگی دچار یائسگی می شوند.
در برخی موارد، در اثر جراحت یا جراحی برداشتن تخمدان و ساختار لگن مربوط به آن، یائسگی اتفاق می افتد.
از جمله عوامل جلو افتادن یائسگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اووفورکتمی دوجانبه، یا برداشتن هر دو تخمدان
فرسایش تخمدان، یا پایان یافتن عملکرد تخمدان که ممکن است توسط هورمون تراپی، جراحی یا روش های رادیوتراپی در زنانی رخ دهد که مبتلا به تومور گیرنده ی استروژن هستند.
پرتو درمانی لگن
جراحت لگن که باعث آسیب شدید یا از بین رفتن تخمدان ها می شود.3
.jpg "راجع به یائسگی چه میدانید؟")
علائم یائسگی
شما علائم مختلفی را درحین عبور از مرحله‌ی پیش‌یائسگی تجربه خواهید کرد. رایج‌ترین آنها عبارتند از:گُرگرفتگی
گرگرفتگی باعث می‌شود که شما ناگهان یک گرمای شدید در صورت و بالاتنه‌تان احساس کنید. این حالت می‌تواند از چند ثانیه تا چند دقیقه یا بیشتر طول بکشد. گرگرفتگی ممکن است چندین‌بار در روز یا چندبار در ماه اتفاق بیفتد.تعریق شبانه
گرگرفتگی درهنگام خواب می‌تواند به تعریق شبانه منجر شود. تعریق‌های شبانه می‌توانند شما را بیدار کنند و باعث شوند درطول روز، بیشتر احساس خستگی کنید.احساس لرز
پس از آ‌نکه بدن‌تان به‌دنبال یک گرگرفتگی خنک شد، شما ممکن است سرما، سردشدن پاها و لرز را تجربه کنید.تغییرات واژن
خشکی واژن، احساس ناراحتی در طول رابطه‌ی جنسی، میل جنسی کم و نیاز فوری به ادرارکردن از علائم سندروم تناسلی ادراری یائسگی (GSM) هستند.تغییرات احساسی
افسردگی خفیف، نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری را شامل می‌شوند.مشکلات خواب
به‌دلیل تعریق شبانه ممکن است برخی مشکلات مانند بی‌خوابی اتفاق بیفتند.سایر علائم پیش‌یائسگی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
حساس‌شدن سینه‌ها؛
پریودهای سنگین‌تر یا سبک‌تر؛
بدترشدن سندروم قبل از قاعدگی یا PMS؛
خشکی پوست، چشم‌ها یا دهان.
برخی از خانم‌ها نیز ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
سردرد؛
تپش قلب؛
درد عضلانی و مفصلی؛
مشکلات حافظه و تمرکز؛
نازک‌شدن یا ریزش مو؛
افزایش وزن.
اگر هریک از این نشانه‌های اضافی را تجربه کردید، برای ردکردن احتمال سایر علل ممکن به پزشک مراجعه کنید.
ممکن است شما تمام این علائم را در سراسر دوره‌ی پیش‌یائسگی تجربه کنید، اما گرگرفتگی معمولا در آغاز پیش‌یائسگی اتفاق میفتد.2
یائسگی از چه زمانی آغاز می شود و تا چه زمانی ادامه دارد؟
اولین علائم یائسگی در زنان معمولا چهار سال قبل از آخرین قاعدگی ظاهر می شود. این علائم اغلب تا چهار سال پس از آخرین قاعدگی ادامه دارد.تعداد انگشت شماری از بانوان تا یک دهه قبل از قاعدگی علائم یائسگی دارند و از هر 10 خانم یک نفر تا دوازده سال بعد از آخرین قائدگی علائم یائسگی را تجربه می کند.
متوسط سن یائسگی 51 است اما به طور میانگین ممکن است در بین زنان آفریقایی، آمریکایی و لاتین دو سال زودتر اتفاق بیفتد. تحقیقات بیشتری لازم است تا شروع یائسگی در زنان غیر سفید پوست به طور دقیق مشخص شود.
عوامل مختلفی، مانند ژنتیک و سلامت تخمدان، به تشخیص زمان شروع یائسگی کمک می کند. پیش یائسگی قبل از یائسگی اتفاق می افتد. در این زمان هورمون ها دستخوش تغییر می شود تا برای یائسگی آماده شود.
این مدت می تواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد. بسیاری از زنان بعد از میانه ی چهل سالگی دچار علائم پیش از یائسگی می شوند. برخی دیگر بدون پشت سر گذاشتن این مرحله به طور ناگهانی وارد یائسگی می شوند.
حدود 1 درصد از بانوان قبل از 40 سالگی یائسه می شوند که به آن یائسگی زودرس یا نارسایی زودرس تخمدان گفته می شود. تقریبا 5 درصد از بانوان بین سنین 40 تا 45 سال دچار یائسگی می شوند که به آن یائسگی زودهنگام مگویند.3
.jpg "راجع به یائسگی چه میدانید؟")
درمان یائسگی
پزشک‌تان ممکن است برای کمک به درمان یائسگی شما، هورمون درمانی یائسگی (MHT) را نیز تجویز کند. MHT که به درمان جایگزینی هورمون معروف است، می‌تواند علائم زیر را کاهش دهد:گرگرفتگی؛
تعریق‌های شبانه؛
مشکلات خواب؛
تحریک‌پذیری؛
خشکی واژن.
MHT می‌تواند به کندکردن روند از دست‌دادن استخوان و کاهش نوسانات خلقی و علائم افسردگی خفیف نیز کمک کند. عوارض جانبی MHT عبارتند از:
خونریزی واژینال؛
نفخ شکم؛
تورم یا حساس‌شدن سینه‌ها؛
سردرد؛
تغییرات خُلقی؛
تهوع.
مطالعات نشان می‌دهد زنانی که MHT مصرف می‌کنند، درمعرض خطر بالاتری برای ابتلا به حمله‌ی قلبی، سکته‌ی مغزی و لخته‌شدن خون قرار دارند. چنین خطر مشابهی برای زنانی‌که از قرص‌ها، چسب‌ها و حلقه‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند نیز وجود دارد.
سایر تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده‌ی مداوم از MHT – که شامل استروژن و پروژسترون است – به‌مدت ۵ سال یا بیشتر، می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه شود.
زنانی که رحم‌شان را با جراحی خارج کرده‌اند، فقط از استروژن استفاده خواهند کرد. قبل از تصمیم‌گیری درمورد استفاده از درمان هورمونی، برای به‌دست‌آوردن اطلاعات بیشتر با پزشک‌تان صحبت کنید.2
پینوشتها
1.www.hamshahrionline.ir
2.www.chetor.com
3.www.darmankade.com
