سندروم ری چیست؟

سندروم ری (Reye’s syndrome)، نوعی اختلال نادر است که مغز و کبد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. با وجود اینکه، این سندروم می‌تواند برای افراد در سنین مختلف رخ بدهد، اما بیشتر در کودکانی رخ می‌دهد که عفونتی ویروسی مانند آنفولانزا یا آبله مرغان را پشت سر گذاشته‌اند.

این بیماری که نامش از داگلاس ری، پاتولوژیست استرالیایی گرفته شده است، اولین نفری بود که این سندروم را در سال 1963 تشخیص داد، ولی هنوز هم این سندروم به خوبی شناخته نشده است. مطالعات مختلف این سندروم را به استفاده از آسپیرین (با نام دیگر سالیسیلات) یا داروهای حاوی آسپیرین به عنوان عامل ایجاد سندروم ری، در مدت ابتلای فرد به بیماری ویروسی ربط داده اند.

این بیماری می‌تواند تمام اعضای داخلی بدن را مبتلا کند اما بیشترین آسیب آن متوجه مغز و کبد است.1

دلایل ابتلا به سندروم ری چیست؟

متخصصان دقیقا نمی‌دانند علت وقوع این سندروم چیست. عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند. برخی شواهد حکایت از آن دارند که درمان عفونت‌های ویروسی ازطریق آسپرین، موجب شکل‌گیری سندروم ری می‌شود. به‌نظر می‌رسد این مشکل در کودکان و نوجوانانی دیده می‌شود که دچار اختلال اکسیداسیون اسید چرب هستند. اختلال اکسیداسیو اسید چرب، نوعی اختلال در سوخت‌وساز بدن است که باعث ناتوانی بدن در تجزیه‌ی اسیدهای چرب می‌شود.

داروهای بدون نسخه‌ی دیگری هم وجود دارند که مانند آسپرین، حاوی سالیسیلات هستند. مثلا:

بیسموت ساب‌سالیسیلات (پِپتو-بیسمول، کائوپِکتات)

محصولاتی که حاوی گیاه وینترگرین (wintergreen ) هستند (معمولا به‌شکل داروهای موضعی استفاده می‌شوند).

این داروها نباید به کودکی که عفونت دارد یا قبلا دچار عفونت ویروسی بوده، داده شود. چندین هفته پس از تزریق واکسن آبله‌مرغان هم باید از مصرف این داروها پرهیز کرد.

علاوه‌ بر اینها، قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند علف‌کُش‌ها یا تینر نقاشی هم می‌تواند موجب ابتلا به سندروم ری بشود. روتاویروس (rotavirus ) هم که باعث اسهال، استفراغ و التهاب روده می‌شود، یکی از عوامل این بیماری به‌حساب می‌آید.

گفته می‌شود که عملکرد نامناسب کبد و در نتیجه، افزایش آمونیاک و مواد سمی در بدن هم می‌تواند باعث بروز سندروم ری بشود. از عوارض این مشکل می‌توان به آسیب مغزی و حتی مرگ اشاره کرد.2

علائم سندروم ری

نشانه های سندروم دی معمولا بعد از یک بیماری ویروسی ظاهر میشوند و در بسیاری از موارد ملایم هستند و دیده نمیشوند. علائم این بیماری معمولا 3 تا 5 روز پس از بروز عفونت ظاهر میشوند و به صورت جوش یا دانه های قرمز روی پوست و بعد از بیماری هایی چون آبله روی بدن میمانند.

سندروم ری میتواند ناشی از اختلال عملکرد کبد باشد.در این بیماری سطح قندخون کودک افت میکند و آمونیاک و اسیدیته بدن افزایش می یابد.

دراین زمان کبد متورم شده و ذخیره چربی دراین عضو افزایش می یابد.اگر تورم در ناحیه مغز باشد، بی حالی و تشنج را به همراه دارد.

استفراغ طولانی حتی با معده خالی و خواب آلودگی و گیجی بدون تب در ابتدای ابتلا به سندروم ری بروز میکنند.سندروم دی یک بیماری ویروسی است اما واگیردار نیست و تنها عامل ویروس بیماری قبلی، این سندروم را ناشی میشود.

در مراحل تشدید بیماری خواب آلودگی شدید میشود و کودک تند تند و عمیق نفس میکشد.

تداوم این علائم در مراحل بالاتر بیماری موجب کمای سطحی و بروز ادم مغزی میگردد. در نهایت و درصورت عدم درمان وتشدید علائم بیمار به کمای عمیق میرود و کبد دچار اختلال میشود.

تشنج و نارسایی ارگانهای بدن، شل شدن عضلات و افزایش میزان آمونیاک خون در نهایت مرگ بیمار را به دنبال دارد.

بیماری و مرگ ناشی از سندروم ری امروزه بسیار نادر است .اما چنانچه بعد از ابتلا به بیماریهای ویروسی رفتار و واکنش غیرطبیعی مانند تغییر خلق یا استفراغ در کودک مشاهده شد باید حتما تحت درمان قرار بگیرد.1

درمان سندروم ری چگونه است؟

سندروم ری وضعیت و مشکلی جدی است و ممکن است نیاز به رسیدگی پزشکی فوری داشته باشد. بنابراین، درمان فوری آن ضروری است. برای پیگیری درمان، معمولا بیمار باید بستری شود. در موارد حاد نیز باید بیمار را در بخش مراقبت‌های ویژه نگهداری کرد. درمان خاصی برای رفع این مشکل وجود ندارد، فقط اقداماتی وجود دارد که می‌توان به‌کمک آنها از عوارض و علائم سندروم ری کاست.

پزشکان برای کمک به بیمار باید مطمئن باشند که آب‌رسانی کافی به بدن او صورت می‌گیرد و الکترولیت‌های بدن متعادل می‌مانند. سلامت قلبی و تنفسی بیمار هم (در قسمت شُش و قلب) ارزیابی می‌شود. ضمن اینکه عملکرد کبد نیز به‌دقت بررسی می‌شود.

کودکانی که به‌واسطه‌ی سندروم ری دچار تشنج می‌شوند، باید از داروهایی استفاده کنند که عوارض تشنج را کم و وضعیت آنها را کنترل کند. سایر درمان‌هایی که برای سندروم ری استفاده می‌شود، از این قرار است:

استفاده از انسولین برای افزایش سوخت‌وساز گلوکز

استفاده از کورتیکواستروئیدها برای کاهش تورم مغزی

استفاده از مُدر (داروی ادرارآور) برای دفع مایعات اضافی

در موارد حاد، درصورتی‌که بیمار برای تنفس دچار مشکل باشد، از دستگاه تنفس مصنوعی و ماسک استفاده خواهد شد. هر چقدر این سندروم، زودتر شناخته بشود، پیگیری درمان اثرگذارتر خواهد بود. در مراحل پیشرفته‌ی این سندروم، آسیب‌های جدی و دائمی به مغز وارد می‌شود.2

راه های پیشگیری از بیماری سندروم ری

آسپیرین ندادن به کودک، بهترین دفاع است. علت این بیماری ناشناخته است اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که استفاده از آسپیرین یا داروهای دارای آسپیرین در کودکانی که بیماری ویروسی دارند یا به‌تازگی از یک بیماری ویروسی بهبود پیدا کرده‌اند، می‌تواند منجر به بروز این سندرم شود. در واقع، 90 تا 95 درصد از مبتلایان به این سندرم، در یکی از بیماری‌های ویروسی اخیر خود از آسپیرین استفاده کرده‌اند.

سندرم رایز واگیردار نیست، پس لازم نیست نگران آن باشید که کودک شما این بیماری را از دیگری بگیرد. برای مراقبت از سلامت کودک، احتیاط‌های زیر را رعایت کنید:

– هیچ‌وقت به کودک خود (یا افراد زیر 19 سال) آسپیرین ندهید. در عوض، از استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد یا تب استفاده کنید (اگر کودک کمتر از 3 ماه دارد، هیچ‌گونه دارویی را بدون توصیه پزشک به او ندهید).

– اگر به کودک شیر می‌دهید، داروی حاوی آسپیرین را مصرف نکنید، زیرا این دارو از راه شیر مادر نیز منتقل می‌شود.

– برچسب‌ دارو‌ها را به دقت بخوانید تا از استفاده تصادفی آسپیرین پرهیز کنید؛ بسیاری از داروهایی که در داروخانه‌ها بدون نسخه فروخته می‌شوند، مانند داروهای معده یا داروهای سرماخوردگی و سینوزیت، حاوی آسپیرین هستند. واژه‌هایی همچون سالیسیلات، استیل‌سالیسیلات، اسید استیل ‌سالیسیلیک، سالیسیلامید و فنیل سالیسیلات ممکن است به جای آسپیرین استفاده شوند.3

نکته مهم درباره بیماری سندروم ری

چشم‌انداز کودکان مبتلا به سندرم ری خوب است. به کمک تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب، نرخ زنده ماندن کودکان مبتلا به این بیماری تا 80 درصد افزایش یافته است. هر چه بیماری زودتر تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن افزایش می‌یابد. کودکانی که در بیماری آنها در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود احتمالاً دچار آسیب‌دیدگی‌های مغزی و ناتوانی می‌شوند. پس والدین عزیز پس از دیدن علائم بیماری سندروم ری هر چه سریع تر به متخصص اطفال مراجعه کنید.1

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.chetor.com
3.www.pezeshk.us