انسانها دارای حقوق و آزادی هایی هستند که لایتجزا وغیر قابل انتقال می باشند. طبیعت، خود، اساس تمام حقوق طبیعت انسانها است. انسان دارای حقوق خاصی می باشد که دیگر مخلوقات مانند اسب، گوسفند، پرنده و ماهی نمی توانند داشته باشند، این برمی گردد به طبیعت وی و طریقی که او خلق شده است. اگر کلیه انسان ها در مسئله حقوق طبیعی مساوی باشند بنابراین همگی باید زندگی آزادی را پیش بگیرند و این به آن دلیل است که این نظم بخشی از همان سرشت ایشان می باشد.

مسئله وجود تفاوت بین دو جنس از نقطه نظر تحقیقات علمی و کشفیات روانشناختی و زیست شناختی به اثبات رسیده است. زنان و مردان بعنوان نوع بشر آزاد می باشند یعنی هر یک با نشانهای اختصاصی، منش و قوه ذهنی خاص آفریده شده اند. این تفاوت ناشی از عوامل جغرافیایی، تاریخی و اجتماعی نیست بلکه پدیده ی همان سرشت ایشان است. طبیعت عمدا آنها را متفاوت خلق کرده و هر اقدامی که علیه این قصد طبیعت به کار گرفته شود نتیجه مصیبت باری بوجود خواهد آورد. چنانکه الهام را از طبیعت برداریم، به همان طریق، در خصوص آزادی و تساوی انسان ها از خود طبیعت باید در باره اینکه آیا حقوق زن و مرد از یک نوع است یا از دو نوع و آیا جامعه خانوادگی حداقل جامعه ای به ظاهر طبیعی است، راهنمایی بگیریم.

تصور اینکه آیا دوگانگی جنسی در حیوانات اعم از انسان اتفاقی است یا بخشی از زمینه خلقتی آنهاست نکته ارزشمندی می تواند باشد. بعنوان مثال تفاوت های جنسی آیا صوری و مربوط به اندام است یا همان گونه است که الکسیس کارل اشاره نموده: تمام سلول های بدن انسان با جاذبه های جنسی مهر خورده است. چه زن و مرد تکالیفی مجزا برای انجام دادن را دارا می باشند یا دارا هستند، چه حقوق یک جنسی باشد یا دو جنسی. همین سؤال ممکن است در مورد آموزش اخلاقی، مجازات های مسئولیت ها و تکالیف مطرح شود.

زنان طبیعتا دارای استعداد کمتری در نوع آوری هستند و مصرف ثروت در آنها از مردان بالاتر است. موقعیت هایی مانند قاعدگی، بارداری، دردهای ناشی از زایمان و شیردهی آنها را در وضعیتی قرار داده که به حمایت مردان نیاز پیدا می کنند. این وضعیت تنها در انسانها صادق نیست بلکه در حیواناتی که به صورت دو نفری زندگی می کنند نیز عملی است. مردان از نظر نیروی بدنی از زنان قوی ترند. زن و مرد دو ستاره ای با مدارهای مشخص هستند که در محدوده آنها می توانند حرکت کنند.

شادی آنها و شادی کل جامعه انسانی به این شرط بستگی دارد که ایشان در مدارهای مربوطه خود حرکت نمایند. آزادی و تساوی تنها در صورتی می تواند مفید باشد که هر دو جنس از مسیر طبیعی خود پیروی کنند.

منظور ما از اینکه می گوییم مسئله جامعه زنان باید دوباره ارزیابی شود و نباید محدود به ارزش های پیشین باشد این است که ما باید از طبیعت راهنمایی بگیریم و تمام تجربیات تلخ و شیرین گذشته را تحت توجه قرار دهیم.

قرآن کریم در زمان وحی گامی طولانی بسوی بهبود شرایط زنان و برگرداندن حقوق ایشان برداشت. قرآن حقوق زنان را بعنوان یک انسان و همسر مرد، در حقوق بشر و بشریت احیا نمود اما از زن بودن (زنی) و یا مرد بودن (مردی) چشم پوشی نکرد و به همین علت است که سازگاری بین دستورات طبیعت و دستورات قرآن وجود دارد. زن در قرآن درست همان زن در طبیعت است.

اولین تفاوت به روانشناسی زن و مرد مربوط می شود. اسلام زنان را از حقوقشان مطلع کرد و به ایشان شخصیت، آزادی و استقلال بخشید؛ آنها را به طغیان و بداندیشی علیه مردان تحریک و وادار نکرد.

تفاوت های بین زن و مرد

زن	مرد
عموما از مردان خسیس ترند.	عموما از زنان بخشنده ترند.
از نظر جسمی کوچکتر و در نتیجه ضعیف ترند و لطیف ترهستند.	از نظر جسمی بزرگتر و در نتیجه قوی ترند و خشن هستند.
صدای نازک و شکننده دارند.	صدای خشن و کلفت دارند.
از نظر بدنی رشد سریعتری دارند. جنین ماده رشد سریعتری دارد.	از نظر بدنی رشد کمتری دارند. جنین نر رشد کمتر دارد.
سایز مغز و حجم شش ها کوچکتر است.	سایز مغز و حجم شش ها بزرگتر است.
سریعتر به حرف می آیند.	دیرتر به حرف می آیند.
زودتر به سن بلوغ می رسند.	دیرتر به سن بلوغ می رسند.
توانایی باروری را زودتر از دست می دهند.	توانایی باروری را از دست نمی دهند.
ضربان قلبشان تندتر است.	ضربان قلبشان کندتر است.
نسبت به مردان از زیبایی بیشتری برخوردارند.	نسبت به زنان از زیبایی کمتری برخوردارند.
احساسی ترند.	منطقی ترند.
توانایی پرستاری و مراقبت در آنها بیشتر است.	توانایی پرستاری و مراقبت در آنها کمتر است.
در برابر فرزندان از صبر بیشتری برخوردارند.	در برابر فرزندان از صبر کمتری برخوردارند.
در تحمل درد مثلا درد زایمان قویتر هستند.	در تحمل درد ضعیفتر هستند.
اجتماعی ترهستند.	کمتر اجتماعی هستند.
از قدرت نفوذ بیشتری در خانواده و جامعه برخوردارند.	از قدرت نفوذ کمتری در خانواده و جامعه برخوردارند.
عشق برای آنها در اولویت بالاتری قرار دارد.	روابط جنسی برای آنها در اولویت بالاتری قرار دارد.
زودباورند.	غریزه تطمیع دارند.
قدرت بیشتری در کنترل و کتمان خواسته های خود دارند.	تحت تسلط خواسته های خود قرار دارند.
اسمبلی از عشق و احساس هستند.	اسمبلی از عقل هستند.
دارای خویی آرام هستند.	احساس مبارزه طلبی داشته و دعوایی هستند.
روحیه ای آرام و ساکت دارند و در نتیجه تمایل به خودکشی ندارند.	روحیه تهاجمی دارند و در نتیجه تمایل به خودکشی دارند.
احساساتی ترند و به آسانی به هیجان می آیند.	از نظر فکری خونسردند.
علاقه ای وافر به زیورآلات، آرایش و مد دارند.	چندان علاقه ی به زیورآلات، آرایش و مد ندارند.
احساسات پایداری ندارند. استوار نیستند.	عموما استوارند.
پر حرف تروبیمناک بوده و بیشتر پایبند تشریفات می باشند.	کمتر حرف می زنند و کمتر پای بند تشریفات
احساس مادری در آنها ذاتی است.	احساس پدری را پرورش می دهند.
احساسات خود را آشکارانشان می دهند و در نتیجه کمتر به بیماری های درون گرایی مبتلا می شوند	در رازداری قدرت بیشتری دارند و ناراحتی را در خود می ریزند و در نتیجه اغلب بیشتر به بیماری های درون گرایی مبتلا می شوند.
حساس تر و خوش قلب هستند.	از حساسیت کمتریبرخوردار و خوش قلب هستند.
براحتی به گریه پناه برده و گاهی از گریه بیهوش می شوند.	بندرت گریه می کنند.
در هنرهای ادبی مثل نقاشی بهتراند.	در علوم قیاسی و موضوعات منطقی بهتراند.
مردانی را دوست دارند که ارزش آنها را درک کرده و عشق خود را ابراز نمایند.	زنانی را که خوششان بیاید دوست دارند.
می خواهند قلب مردان را تسخیر کنند.	احساس مالکیت نسبت به زنان خود دارند.
می خواهند در قلب مردان نفوذ کنند.	می خواهند بر زنان خود غلبه داشته باشند.
دوست دارند اسیر مردان شوند.	خواهان به اسارت در آوردن زنان هستند.
زنان می خواهند مردان شجاع و شیک پوش باشند.	می خواهند زنان زیبا و جذاب باشند.
خواسته های خود را می توانند به کنترل در آورند.	بنده ی خواسته های خود هستند.
انگیزه جنسی غیر فعال و بر انگیختنی دارند.	انگیزه جنسی فعال و تهاجمی دارند.
بهترین جمله یک زن به تو افتخار می کنم .	بهترین جمله یک مرد عزیزم دوستت دارم .
خوشبختی برای زن بدست آوردن قلب یک مرد و حفظ آن در طول زندگی.	خوشبختی برای مرد یعنی امنیت یک موقعیت آبرومند در جامعه.
زنان برای حکمفرمایی بر مردان خلق شده اند.	مردان برای حکمفرمایی بر جهان خلق شده اند.
زنان ترجیح می دهند تحت نظارت و زیر دست رئیس کار کنند.	موسسین، قضات و کارگردانان بهتری هستند.
از ریسک کردن می ترسند.	رشته افکاری کاربردی دارند.
زنان برای نفع جمعی صحبت می کنند.	مردان برای نفع فردی صحبت می کنند.
نقش آنها خدمت به حفظ نوع بشر است.	نقش آنها خدمت به همسر و فرزندانشان است.
از ریسک کردن می ترسند.	شهامت بیشتری در رویارویی با مشاغل حساس و پرمخاطره دارند.
از طاقت بیشتری برخوردارند و در درگیری با مسائل فرعی زندگی روزمره شکیبا می باشند	در درگیری با مسائل فرعی زندگی روزمره ناشکیبا می باشند.
زنان به پول بیشتری برای آراستن و زیبا جلو نمودن نیاز دارند و یک لباس را تا زمانی که ظاهر خوبی داشته باشد می پوشند.	از لباسهای خود تا زمانیکه از آنها خسته نشده باشند استفاده می کنند.
زنان مجبورند از نظر نیازهای مادی و مالی به مردان وابسته باشند.	مردان مجبورند از نظر اخلاقی و روحی به زنان وابسته باشند.

منبع: مجموعه مقالات حقوق و مسئولیت‌های زن در نظام اسلامی، جلد اول، نویسنده: ک.م. دوسا، ناشر: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تهران، 1385 ش، صص 160-156