نظرات مختلف ارایه شده پیرامون شخص مدفون در این بقعه (شاه ابودردا)
الف) از فرزندان حضرت على (علیه السلام) است که در عهد حجاج بن یوسف سقفی و تسلط او بر عراق از سوی امویان (۹۵-۷۵) که سخت گیری های فراوان نسبت به فرزندان حضرت على (علیه السلام) روا می داشتند، جهت یافتن مکانی امن و رهایی از ظلم وفشار او به ایران و در نهایت به دشتی آمده و سرانجام به سن پیری در روستای بنیاد فوت نمود و همین جا هم مدفون می گردد.ب) نسبش به حضرت امام موسی کاظم (علیه السلام) میرسد و بعد از شهادت امام رضا (علیه السلام) به منطقه دشتی آمده و مدتی در کوه های اطراف بنیاد و در محلی به نام «کلات کورو» زندگی می کند، سپس ساکن روستای بنیاد شده و در همین جا زیست تا درگذشت.
ج) از اقارب شاه فرج الله، ملقب به امیر دیوان و مدفون در کوه های جاشک است، که بعد از چند واسطه، نسبش به حضرت زید شهید بن امام سجاد (علیه السلام) میرسد.
نگارنده با توجه به شواهدی چند، از جمله مندرجات کتاب «بیرم، دارالاولیای لارستان» احتمال می دهد که، مدفون در این بقعه از همراهان امامزاده شاه زندو، مدفون در بیرم لارستان فارس باشد که در قرن چهارم هجری برای هدایت بومیان منطقه، که بر آیین زرتشتی بودند، وارد منطقه شده و بعد از فوت در بنیاد مدفون گردید و بعدها به عنوان امامزاده مشهور شده است.
کشف آثاری چند از آن دوران، مخصوصا پیدا شدن پایه یک آتشدان قدیمی در مجاورت این بقعه، که آبان ماه ۸۷ از زیر خاک بیرون آمد، این حدس و گمان را به یقین نزدیک تر می کند.
اتاق قبلی بقعه ابودردا از سنگ و گچ بود که در سال ۱۳۸۵ خورشیدی تخریب گردید و به همت یکی از عاشقان اهل عصمت و طهارت (علیهم السلام) و با کمک نذورات مردمی، اتاق فعلی - که هنوز ناتمام مانده - به جایش احداث شده است. اتاق فعلی دارای شناژبندی و از جنس سیمان و بلوک و به ابعاد 4.9x7 می باشد.
در جانب شرقی آن، ایوانی ستون دار واقع شده، که در امامزاده درون آن باز می گردد. قبر گچی ابودردا دارای طول و عرض 1.7x60 و ارتفاع ۱۹ سانتی متر و فاقد سنگ نوشته وضریح است. قبلا درون بقعه، سنگ مرمری با نقش کف پا بوده که هم اکنون از آن اثری نیست.
یکی از قدیمی ترین قبرستان های دشتی کنار همین بقعه بود که اکنون آثار بسیاری از قبورش از بین رفته است. از سنگ قبرهای قدیمی این گورستان، اکنون فقط یک مورد باقی است که متعلق به فردی ترک نژاد به نام «قدملو آقا» از طایفه کلوندهاست که در ذی القعده سنه ۱۱۸۴ ه.ق فوت کرده است. با توجه به اسامی چهارده معصوم علیهم السلام و نیز شکل شمشیری که روی سنگ حکاکی شده است، معلوم می گردد که، صاحب قبر مردی جنگجو و شیعه مذهب بود.
اکنون این سنگ جابه جا و روی قبر مرحوم سید عبدالحسین حسینی، از سادات دشتی و از خاندان آل سید خسرو کار گذاشته اند. ناگفته نماند که سید نامبرده بر اثر رنجشی که حاصل می کند از گنخک شیخها مهاجرت و ساکن بنیاد می گردد. وی سوادش اندک، اما بسیار فاضل و مورد احترام و اعتماد اهالی روستا بوده است.
اهالی روستا به این مزار اعتقاد دارند و در ایام پنج شنبه و دیگر ایام به زیارتش می روند و در گذشته برخی از مراسمات خود، از جمله روضه خوانی ها را در جوار آن برگزار می کردند. متاسفانه، در حال حاضر فاقد هرگونه امکانات رفاهی و آسایشی حتی آب، برق و سرویس بهداشتی است.
منابع:
۱- فرهنگ جغرافیایی آبادی های کشور جمهوری اسلامی ایران، ج ۱۱۱ ص ۲۴.
2- گفت و گو با حاج احمد زائری، مطلع محلی، بنیاد، مورخ 1384/5/23.
٣- گفت و گو با محمد حسین دهقانی، ۱۰۰ ساله، روستای گنخک کورا، مورخ ۱۳۸۵/۴/۳.
۴- گفت و گو با حاج میرزا احمد دشتی، گنخک شیخ ها، مورخ 1387/7/8.
۵- گفت و گو با حاج غلام زارعی، مطلع محلی، کاکی، تابستان ۱۳۸۶.
۶- گفت و گو با مشهدی عالی پوزش، مطلع و معمر، بنیاد، مورخ 1387/4/16.
۷- مشاهدات نگارنده، مورخ 1387/8/12.
منبع: زیارتگاه‌های استان بوشهر، دفتر اول، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 40-38.
