سرطان سلول پایه ای

سرطان سلول پایه ای نوعی سرطان پوست است که در ابتدا سلولهای پایه ای را درگیر می کند. سلول پایه ای نوعی سلول درون پوستی است که مسئولیت تولید سلول های جدید پوست را به عهده دارد، زیرا سلول های قدیمی دائماً درحال ریزش بوده و بعد از گذشت زمان مشخصی از بین می روند.

سرطان سلول پایه ای اغلب به صورت برجستگی نسبتاً مشخصی بر روی پوست فرد مبتلا ظاهر می شود. اگرچه این سرطان می تواند اشکال دیگری نیز به خود بگیرد. سرطان سلول پایه ای غالباً در مناطقی از پوست مثل سر و گردن که در معرض آفتاب هستند، اتفاق میفتد.

تصور می شود که بیشتر این نوع سرطان ها در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) و اثر تابش نور خورشید ایجاد می شود. پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و استفاده از ضد آفتاب می تواند تا حد بسیار زیادی به محافظت از پوست در برابر سرطان سلول پایه ای کمک کند.

سرطان سلول پایه ای نوعی از سرطان پوستی است که در قسمت هایی از پوست که بیش از دیگر قسمت ها در معرض نور خورشید قرار دارند، بروز پیدا می کند.

طبیعی است که در صورت تشخیص سرطان سلول پایه ای دچار ناراحتی و نگرانی شوید، اما بخاطر داشته باشید که این کم خطرترین و خوش خیم ترین نوع سرطان پوست است. دقت داشته باشید که هر چه تشخیص این نوع از سرطان زودتر صورت بگیرد، احتمال موفقیت درمان آن نیز بیشتر خواهد شد.1

علل سرطان سلول پایه ای

کارسینوم سلول بازال زمانی که یکی از سلول بازال پوست رشد میکند در DNA جهش می کند.سلول بازال در پایین از اپیدرم یافت میشود(بیرونی ترین لایه پوست). سلول های بازال سلول های جدید پوستی تولید می کند.

روند ایجاد سلول های پوست جدید توسط سلول بازال DNA کنترل می شود. جهش در DNA باعث می شود سلول بازال به سرعت تکثیر و رشد کنند هنگامیکه به طور معمول می میرند. در نهایت ممکن است سلول های غیر طبیعی تجمع کنند و یک تومور سرطانی را تشکیل دهند.

نور ماوراء بنفش و علل دیگر

بیشترین آسیب وارده به DNA در سلول بازال که تصور می شود به علت اشعه ماوراء بنفش (UV) است ،در نور خورشید و در لامپ های برنزه شدن تجاری و تخت های برنزه ای موجود است . اما قرار گرفتن در معرض خورشید صرفا باعث سرطان پوست نمی شود.

این نشان می دهد که عوامل دیگری به خطر ابتلا به سرطان پوست کمک میکند، مانند در معرض مواد سمی بودن و یا داشتن یک بیماری که سیستم ایمنی بدن ضعیف شود.2

علائم سرطان سلول پایه ای

این سرطان شکل های مختلفی دارد. اگر شما هر یک از علائم زیر را روی پوست خود دیدید فورا به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

روی پوست به صورت گنبدی شکل دیده میشود که با رگ های خونی قابل مشاهده رشد میکند. اغلب صورتی رنگ ویا به رنگ پوست هستند.همچنین ممکن است قهوه ای یا سیاه رنگ نیز باشد. به آسانی خونریزی میکنند و به آرامی رشد میکنند.

نوع دیگر ضایعه صورتی براق یا قرمز رنگ است که پوسته پوسته میشود و اغلب ممکن است با اگزما اشتباه گرفته شود.

این سرطان ممکن است مانند زخمی باشد که:

براحتی خونریزی میکند

التیام و بهبود نمی یابد

پوسته پوسته است

دارای یک دهانه باشد

دارای رگ های خونی قابل مشاهده باشد.3

عوامل خطر بروز سرطان سلول پایه ای

موارد زیر احتمال بروز سرطان سلول پایه ای را افزایش می دهند:

قرار گرفتن در معرض آفتاب مزمن

ماندن زمان های طولانی در زیر آفتاب و یا در داخل دستگاه های سولاریوم، خطر ابتلا به سرطان سلول پایه ای را تا حد قابل توجهی افزایش می دهد. اگر در مکانی آفتابی یا با ارتفاع زیاد زندگی می کنید احتمال قرار گرفتن شما در معرض اشعه ماوراء بنفش به شدت افزایش خواهد یافت. دقت داشته باشید که بروز آفتاب سوختگی ها احتمال بروز سرطان سلول های پایه ای را افزایش خواهد داد.

پرتو درمانی

انجام پرتودرمانی برای درمان آکنه یا سایر بیماری های پوستی نیز می تواند خطر ابتلا به سرطان سلول پایه را در قسمت های درمان شده افزایش داده و باعث بروز این نوع سرطان پوستی شود.

پوست روشن

خطر بروز و ابتلا به سرطان سلول پایه ای در بین افرادی که دارای پوست روشن، موهای قرمز یا بلوند و چشمان رنگ روشن هستند بسیار بیشتر از دیگر افراد با پوست ها تیره و گندمی خواهد بود.

افزایش سن

از آنجا که ابتلا به سرطان سلول پایه ای روندی چندساله داشته و معمولاً چندین دهه به طول می انجامد، بیشتر سرطان سلول های پایه ای در بزرگسالان و افراد مسن اتفاق میفتد. اما این موضوع همیشگی نبوده و ممکن است افراد جوان تر را نیز درگیر کند. به طور کلی این سرطان پوستی در سنین 20 و 30 سالگی شایع تر از دیگر سنین است.

سابقه فردی یا خانوادگی سرطان پوست

اگر یک یا چند بار به سرطان سلول پایه ای مبتلا شده اید، احتمال ابتلای مجدد به این نوع سرطان و برگشت آن وجود خواهد داشت. اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پوست داشته و یکی از اعضای خانواده و نزدیکان مبتلا به این سرطان است، خطر ابتلا به سرطان سلول پایه ای در شما تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی

مصرف داروهای مخصوص بعد از عمل جراحی پیوند که برای جلوگیری از پس زدن عضو پیوند شده استفاده می شود، سیستم ایمنی بدن فرد را سرکوب کرده و در نتیجه خطر ابتلا به سرطان پوست را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد.

قرار گرفتن در معرض آرسنیک

آرسنیک، یک فلز سمی است که به طور گسترده ای در محیط زیست یافت می شود. قرار گرفتن در معرض این فلز سمی،خطر ابتلا به سرطان سلول پایه ای و سایر سرطان ها را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد. همه افراد در معرض آرسنیک قرار دارند زیرا این ماده به طور طبیعی در محیط اطراف ما وجود دارد.

اما ممکن است برخی از افراد در صورت نوشیدن آب چاه آلوده یا شغلی که با تولید یا استفاده از آرسنیک در معرض آرسنیک بیشتری قرار گرفته و در نتیجه احتمال بروز سرطان سلول پایه ای در این افراد افزایش پیدا کند.

سندرم های وراثتی

برخی از بیماری های نادر ژنتیکی مثل سندرم کارسینوما سلول پایه ای بنیادی (سندرم گورلین-گلتز) و زردودرما پیگمنتوزوم خطر ابتلا به سرطان سلول پایه ای را افزایش خواهند داد.1

پیامدهای مورد نظر

عوارض کارسینوم سلول بازال می تواند شامل:

خطر عود،کارسینوم سلول بازال معمولا عود کند. بعد از درمان موفق، آنها ممکن است در همان محل عود کنند.

افزایش خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان پوست ،سابقه سرطان سلول بازال نیز ممکن است احتمال ابتلا به انواع دیگر سرطان پوست، مانند کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم را افزایش دهد.

سرطانی که فراتر از پوست گسترش می یابد، به طور نادر، اشکال تهاجمی سرطان سلول بازال می تواندبه عضلات، اعصاب و استخوان نزدیک و حمله کند. خیلی به ندرت، سرطان سلول بازال می تواند به مناطق دیگر بدن وارد شود.2

روش های پیشگیری:

قرار گرفتن محدود در معرض نور خورشید

استفاده از لباس هایی که کاملا بدن را بپوشانند

استفاده از کلاه هایی با لبه های پهن و بلند

استفاده از کرم های ضد آفتاب با حداقل اس پی اف سی.3

درمان سرطان سلول پایه ای

هدف از درمان سرطان سلول پایه ای از بین بردن کامل سرطان است.

اینکه کدام روش درمانی برای فرد بهتر است بستگی به نوع ، محل و اندازه سرطان و همچنین ترجیح و توانایی فرد برای مراجعه و ویزیت های مکرر خواهد داشت. علاوه بر این در انتخاب بهترین شیوه درمانی برای سرطان سلول پایه ای، اینکه فرد برای اولین بار دچار این عارضه شده یا به خاطر عود مجدد بیماری نزد پزشک آمده است، اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.

عمل جراحی

کارسینوم سلول بازال اغلب با استفاده از عمل جراحی از بین رفته و ممکن است در حین عمل جراحی تمام بخش سرطانی همراه با قسمتی از بافت سالم فرد برداشته شود.

گزینه های موجود شامل موارد زیر می شود:

جراحی برداشتن
در این روش، پزشک ضایعه سرطانی و حاشیه اطراف پوست سالم را برش می دهد.

حواشی برداشته شده زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد تا پزشک مطمئن شود دیگر سلول سرطانی وجود نداشته و تمامی قسمت های درگیر سرطان برداشته شده است. این عمل جراحی بیش تر برای افرادی توصیه می شود که احتمال برگشت و عود مجدد سرطان سلول پایه ای در آن ها حداقل است.

سرطان سلول پایه ای در قسمت هایی زیر احتمال برگشت کمتری خواهد داشت:

سینه

کمر

دست ها

پاها

جراحی موهز

در طی جراحی Mohs

پزشک سرطان را به صورت لایه ای برداشته و هر لایه را در زیر میکروسکوپ معاینه می کند.

این رویه تا جایی ادامه پیدا می کند تا اینکه سلول های غیر طبیعی و سرطانی باقی نماند.

عمل جراحی موهز به جراح این اطمینان را می دهد که تمامی بافت ها و سلول های سرطانی برداشته شده است. اگر احتمال بازگشت مجدد سرطان سلول پایه ای بعد از عمل جراحی وجود داشته باشد، مثلاً بزرگتر از اندازه طبیعی بوده، عمیق تر باشد یا قسمتی از صورت را درگیر کرده باشد. ممکن است نیاز به تکرار عمل جراحی موهز داشته باشید.1

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.sabzosalem.com
3.www.drebrahimirad.ir