بقعه شامل اتاقی به ابعاد ۵×۵ متر است که درب آلومینیومی آن از جانب شرق باز می شود. جنس بنا از سنگ وسیمان و دیواره هایش پوشش سیمان سفید دارد. در شمال و جنوب دارای پنجره و بر بالایش گنبدی قیفی شکل استوار است. زیر گنبد، ضریحی فلزی است که زیر آن قبر مستطیلی قرار دارد روی قبر پارچه ای سبز کشیده شده و قبر فاقد کتیبه است. کف اتاق، کاشی کاری ومفروش به قالی و فرش های دیگر است.
درباره نسب شخصیت مدفون در این بقعه که به بی بی نورمعروف شده چند روایت وجود دارد: طبق نوشته درون بقعه که به تاریخ ۶/ ۱۸/ ۱۳۸۵ در دفتر شجره نامه سادات، وابسته به مدرسه امام رضا (علیه السلام) نگارش یافته و نیز اعتقاد برخی از مطلعین محلی، نسب بی بی حوریه، معروف به بی بی نور به حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) می رسد. عده ای دیگر با استناد به نوشته ای که در گذشته در بقعه شاهزاده اسماعیل کبگان نگهداری می شده وی را از اعقاب حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) می دانند. نگارنده برای اطلاع از سرنوشت آن نوشته تفحص بسیار نمود اما به دست نیامد.
در مورد علت دفنش در این مکان گفته می شود: وی همراه کاروانی عازم خراسان بوده؛ اما قبل از رسیدن به مقصد در حوالی فقیه احمدان بر اثر گرمای شدید و گرسنگی جان می دهد؛ بنا به نقل شفاهی قبرش تا مدتها مخفی بود تا اینکه بیش از هفت قرن پیش یکی از افراد روستا که ظاهرا از طایفه عبدالرضایی ها بوده هنگام شکار در جایی که اکنون بقعه واقع شده نوری می بیند، همان جا نشانه ای گذاشته و به روستا بر می گردد، و بزرگان روستا را خبر می کند؛ آن گاه به همراه هم به محل نشانه رفته و شروع به حفاری می کنند. بعد از مختصری خاکبرداری، قبری از دل خاک آشکار می شود. دوست داران از همان زمان رویش اتاقی زده و در نگهداریش از هیچ کوششی فرو گذاری نمی کنند؛ این اتاق از آن زمان تاکنون چندین نوبت تجدید بنا شده که آخرین آن مربوط به سال 1368 خورشیدی است که به سرپرستی آقای حمزه نوشادی و با نذورات مردمی صورت گرفته است.
اهالی روستای فقیه احمدان و دیگر روستاهای دشتی، عقیده فراوانی به این مزار داشته و برای رفع مشکلات ورفع ناراحتی ها به او متوسل می شوند و کراماتی نیز به او نسبت می دهند؛ از جمله از شیخ فاضل بحرینی شنیدم که گفت : «پدرم سخت مریض و در شرف مرگ قرار می گیرد. جدم خود را به بقعه بی بی حوریه می رساند و سر در چارچوب در می گذارد و با دیدگانی اشک آلود از بی بی کمک می خواهد؛ در این حال خواب بر او چیره می شود در عالم خواب بی بی به وی می گوید بلند شو که بچه ات خوب شده است، فورا به منزل بر می گردد می بیند بچه به طور کامل خوب شده است.»
خادم این بقعه در حال حاضر آقای حمزه نوشادی است ؛ که از قدیم الایام خانواده اش کلیددار این مکان بوده اند. اگر چه راهش خاکی ورفت و آمد در آن به ویژه در فصل بارندگی مشکل است اما دارای امکانات خوبی چون آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی، آشپزخانه، ظروف آشپزی و هشت زائرسرای مجهز است که تمامی آنها دارای زیرانداز، پشتی و پتوست و اطراف آن، تک درختانی است که زوار، از سایه آنها استفاده می کنند. پیرامون بقعه گورستان نیست؛ زیرا اهالی بر این باورند که بی بی نور دفن اموات را نمی پذیرد و در این خصوص داستان هایی نیز نقل می کنند که برای پرهیز از اطاله کلام اینجا نقل نمی کنیم.
در جنوب غرب بقعه و در فاصله نه چندان دور، قلعه ای معروف به قلعه «گبرها» واقع شده که در اطرافش تا شعاع چند متری ظروف سفالی و سنگی پراکنده است.
بنا به نقل سینه به سینه تا حدود سیصد سال پیش این محل دارای سکنه و اغلب از اعقاب و احفاد مردی بنام «مهران» بوده اند؛ اکنون نیز در حدود ۶۰۰ متری جنوب بقعه وکنار دره ای مشهور به «دره مهران» آثار یک مسجد و منازل قدیمی قابل دیدن است.
منابع:
١. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی آبادی های کشور جمهوری اسلامی ایران، ج ۱۱۱(خورموج)، ص ۷۸.
2. گفتگو با حاج عبدالرسول حیدری، مطلع و معمر، خورموج، مورخ ۱۳۸۴/7/9
٣. گفتگو با مشهدی حسین دارابی، متولد ۱۳۰۷، لنگک، مورخ ۱۳۸۴/7/7
۴. گفتگو با حمزه نوشادی ۶۰ ساله، خادم بقعه، خورموج، مورخ 1384/8/28
5. گفتگو با شیخ فاضل بحرینی، ۷۰ ساله، خورموج، مورخ 1384/6/22
۶. نوشته موجود در بقعه، تهیه شده توسط دفتر شجره نامه سادات وابسته به مدرسه امام رضا (علیه السلام) مشهد. . مشاهدات نگارنده، مورخ ۱۳۸۴/10/18
منبع: زیارتگاه‌های استان بوشهر، دفتر دوم، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 130-127
