بقعه، بنایی چهارگوش، از جنس بلوک و سیمان و به ابعاد 13.50 در 16.5 متر است. در ضلع جنوبی سه در آهنی دارد، ورودی اصلی آن 1.90 متر است. به جزء این ضلع، در اضلاع دیگر دارای چند پنجره آهنی یک متری است. دیوارهایش از بیرون پلاستر سیمان و از درون به جزء ازاره که پوشش سنگ تزئینی دارد، بقیه سفید کاری است؛ کف بنا مفروش به قالی و بر بالای آن گنبد کلاه خودی زرد رنگ فلزی استوار است. در وسط بنا برای محکمی سقف و گنبد، چهارستون زده شده و در میان این ستونها ضریحی فلزی روی قبری چهار گوش نصب گردیده است. این بنا آخرین بار در سال ۱۳۸۲ بازسازی شده است.
مدفون در این بقعه شاه علی اکبر مشهور به حبیب اله است؛ در نسبش اختلاف است؛ برخی از مطلعین محلی، وی را فرزند امام کاظم (علیه السلام) دانسته و می گویند: ایشان برای دیدار برادرش امام رضا (علیه السلام) وارد ایران می شود تا از طریق مناطق جنوبی خود را به طوس برساند اما در میانه راه توسط حاکمان عباسی شهید شده و توسط دوست داران این جا به خاک سپرده می شود. بر اساس این روایت قبر وی مدت ها پنهان بود تا این که در حدود قرن دهم توسط مرحوم ملا اکبر جمی، شناسایی و روی آن اتاقی گنبد دار زده می شود. این روایت صحیح نیست؛ چرا که در کتب معتبرانساب برای امام کاظم(علیه السلام) فرزندی به این نام ذکر نشده است.
گروهی دیگر، عقیده دارند صاحب این بقعه از برادرزادگان امام حسن عسگری (علیه السلام) است که از خوف جان از تبریز به فارس پناه آورده و سال ها در همین منطقه که اکنون به «ریز» شهرت یافته به ارشاد و هدایت مشغول بوده تا اینکه در حدود چهل و پنج سالگی فوت و توسط دوستانش به خاک سپرده می شود.
این امامزاده، جایگاه ویژه ای نزد اهالی روستا وروستاهای مجاور وحتى مناطق دوردست دارد و هر ساله حدود سه هزار نفر به زیارتش می شتابند. در طول هفته دعای کمیل، ندبه وزیارت عاشورا در جوارش توسط هیات امنا و دوست داران برگزار می شود و دارای امکاناتی چون زائرسرا، آب، برق و سیستم خنک کننده است.
کل زمین زیارتگاه بیست هزار متر مربع است که به صورت قبرستان از آن استفاده می شود؛ در محوطه آرامگاه، تپه ای قدیمی و باغات اهالی روستا مشاهده می شود.
منابع:
1. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیایی آبادی های کشور جمهوری اسلامی ایران، ج ۱۱۱(خورموج) ص ۷۹.
٢. ناصر زنگنه، پژوهشی در شناسایی و معرفی بقاع متبرکه استان بوشهر، ج اول، صص ۱۶۹- ۱۷۰
٣. گفتگو با آقای سیدهاشم احمدی، خادم بقعه وساکن قلعه کهنه، مورخ ۱۳۸۲/1/27
۴. یادداشت مجتبی دبیری، ساکن ریز، مورخ ۱۳۸۲/1/27
۵. مشاهدات نگارنده، مورخ ۱۳۸۸/12/9
منبع: زیارتگاه‌های استان بوشهر، دفتر دوم، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 37-35
