صورت فلکی یکسال شمسی (4) تیر : سرطان

صورت فلكي سرطان( خرچنگ cancer) با وجودي كه اين صورت فلكي در دايرةالبروج كمتر آشكار است ولي در مجموع يكي از صورتهاي فلكي شناخته شده قديمي مي باشد. در اوايل زمانهاي باستاني خورشيد در انقلاب باستاني يعني زماني كه خورشيد به موقعيت حداكثر ميل شمالي خود ، در عرض جغرافيايي 23.4 درجه در موقع ظهر بالاي سر قرار مي گرفت ، در صورت فلكي سرطان بود. اين خط به نام "مدار راس سرطان" نامگذاري شده است.

زتاي اين صورت فلكي يك ستاره چندتايي از قدر 4.7 با فاصله 52 سال نوري از زمين است. با تلسكوپهاي كوچك داراي 2 ستاره زرد- نارنجي با قدرهاي 5 و 7 قابل مشاهده است.

M44 آخور ، به صورت خوشهاي باز ، كه به نام كندو هم گفته شده مي باشد. فاصله آن 515 سال نوري و قابل تشخيص با چشم غير مسلح است.اين مجموعه شامل 75 ستاره قابل مشاهده بوده كه درخشان ترين آنها داراي قدر 603 و به وسعت 80 دقيقه قوسي است.

در شهرهای بزرگ هیچ قابل رویت و شناسایی نیست – انسان را به یاد قهرمان کبیر یونانی هرکول یا " هراکلس " heracules یا " هرکولس " ( Hercules ) می اندازد . او ماموریت داشت یک اژدهای آبی چند سر را بکشد . این نبرد نخست نا امید کننده به نظر می رسید . به جای هر سری که هرکول از بدن اژدها قطع می کرد ، دو سر می روئید . تمام جانوران از هرکول پشتیبانی می کردند ، مگر یک خرچنگ – که از سوی الهه " هرا " ( hera ) که از هرکول نفرت داشت – فرستاده شده بود . اگرچه خرچنگ مرتب پاشنه پای قهرمان را گاز می گرفت ، ولی بالاخره او موفق شد بر اژدهای بزرگ پیروز شود . پس از آن خرچنگ به پاس کمکهایش به الهه " هرا " از سوی او به شکل یک صورت فلکی (سرطان) ( در زبان عربی کلمه سرطان به معنی خرچنگ است) در آسمان جای گرفت . جالب توجه است بدانیم خیلی بیشتر از آن مردم در این صورت فلکی که ستارگان درخشانی ندارد ، جانوری را با پوسته ای سخت ( لاک پشت مانند ) مجسم می کردند . در بابل آن را به شکل لاک پشت و در مصر باستان آن را به صورت " اسکارابویس " ( skarabaeus ) سوسک مقدس می دیدند .
بسیاری از اقوام باستانی در صورت فلکی سرطان ، که به خاطر ستارگان کم سویش مانند لکه کم رنگی در آسمان اثر می گذارد ، دروازه ای را تصور می کردند . آنها معتقد بودند که روح آدمیان از میان این دروازه از آسمان به زمین می آید .
در اوایل زمانهای باستانی : خورشید در زمانی که خورشید به موقعیت حداکثر میل شمالی خود ، در عرض جغرافیایی 23.4 درجه در موقع ظهر بالای سر قرار می گرفت ، در صورت فلکی سرطان بود. عرض جغرافیایی 23.4 درجه به نام "مدار راس سرطان" نامگذاری شده است.
رسيدن به نصف النهار: 25 اسفند
مساحت: 506 درجه مربع
منابع :
کتاب صورتهای فلکی دکتر اوبلاکر ترجمه بهروز بیضایی
پایگاه دانشنامه ستاره شناسی
انجمن ستاره شناسی ثاقب
www.ali-azadegan.com