برای انجام هر عبادتی لازم است که احکام آن را بیاموزیم، برای روزه هم باید احکام روزه را یاد بگیریم وقتی رساله مراجع نگاهی بیندازیم خواهیم دید که اولین موضوعی که در مورد آن بحث شده نیت روزه است ما در مقالات قبلی نیت روزه را از نظر آیت الله مکارم بیان کردیم و این بار احکام نیت روزه آیت الله فاضل لنکرانی را برای شما ارائه می کنیم:

1.چگونگی بیان نیت روزه:

نیت روزه را باید چگونه بیان کنیم؟

پاسخ: لزومی ندارد نیت روزه از قلب خود عبور دهد یا اینکه به زبان بیاورد که می خواهم فردا روزه بگیرم و همین اندازه که برای انجام دستور خداوند بزرگ از موقع اذان صبح تا موقع اذان مغرب هیچ کدادم از مبطلات روزه را انجام ندهد کفایت می کند و برای اینکه مطمئن شود که همه این زمان را روزه بوده زمان کمی قبل از اذان صبح و زمان کمی بعداز اذان مغرب مبطلات روزه را انجام ندهد.

2.وقت نیت روزه واجب معین:

برای روزه واجب معین چه زمانی باید نیت روزه کنیم؟

پاسخ: برای نیت روزه واجب معین مثل روزه ماه مبارک رمضان از ابتدای شب تا موقع اذان صبح در این میان هر وقت نیت روزه کند درست است، و چنانچه فراموش کرد یا ندانست که ماه رمضان شده یا روزی است که در آن روز روزه بر او واجب است، و قبل اذان ظهر متوجه شد اگر کاری را که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد وظیفه او این است نیت روزه کند و روزه بگیرد و اگر بعد از اذان ظهر متوجه شد یا مبطل روزه را انجام داده باشد روزه او درست نیست و باطل می شود اما باید همانند روزه داران عمل کند و تا مغرب هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام ندهد و قضای این روز هم بر ذمه اوست که باید بعدا انجام دهد.

3.وقت نیت روزه مستحبی:

برای روزه مستحبی تا چه زمانی می توانیم نیت روزه کنیم؟

پاسخ: برای روزه مستحبی از ابتدای شب تا زمانی که به اندازه نیت کردن وقت باقی باشد تا اذان مغرب می توانیم نیت روزه مستحبی کنیم البته اگر تا زمان نیت هیچ مبطلی را انجام نداده باشیم می توانیم نیت روزه مستحبی کنیم و روزه او درست است.

4.خواب بدون نیت تا قبل اذان ظهر:

شخصی که بدون نیت قبل اذان صبح خوابیده باشد و پیش از اذان ظهر بیدار شود آیا می تواند نیت روزه کند؟

پاسخ: شخصی که بدون نیت قبل اذان صبح خوابیده باشد و تا قبل از اذان ظهر بیدارشود می تواند نیت روزه کند و روزه او درست است. هم می تواند نیت روزه مستحبی کند و هم روزه واجب.

5.خواب بدون نیت روزه تا بعد از اذان ظهر:

شخصی که بدون نیت قبل اذان صبح خوابیده باشد و بعد از اذان ظهربیدارشود آیا می تواند نیت روزه کند؟

پاسخ: اگر بعد از اذان ظهر بیدار شود روزه مستحبی می تواند نیت کند اما برای روزه واجب نمی تواند نیت کند.

6.مشخص کردن نیت روزه در غیر از ماه مبارک:

اگر شخصی در غیر از ماه مبارک رمضان روزه بگیرد که این فرد هم روزه قضا بر ذمه دارد هم روزه نذرچگونه باید نیت روزه کند؟

پاسخ: روزه ای که غیر ماه رمضان است باید نیت آن مشخص شود مثلا مشخص باشد که روزه او با نیت روزه قضا است یا نیت روزه مستحبی ولی برای روزه ماه رمضان لزومی ندارد نیت مشخص باشد.

7.لزوم مشخص بودن روزه ماه رمضان:

آیا در ماه مبارک رمضان لازم است که در نیت حتما بگوید روزه ماه رمضان می گیرم؟

پاسخ: در مورد روزه ماه رمضان لازم نیست در نیت بیان شود که روزه ماه رمضان می گیرم حتی اگر ندانست یا فراموش کرد که ماه رمضان شده و نیت روزه ای غیر از روزه ماه رمضان کند روزه او جزء روزه ماه رمضان محسوب می شود.

8.نیت عمدی غیر ماه رمضان در ماه مبارک رمضان:

نیت عمدی غیر ماه رمضان در ماه رمضان یعنی مثلا نیت روزه مستحبی در ماه مبارک رمضان چه حکمی دارد؟

پاسخ: شخصی که می داند که ماه رمضان است و از روی عمد نیت روزه ای غیر از روزه ماه رمضان بنماید، روزه او نه جزء روزه ماه رمضان محسوب می شود نه روزه ای که نیت کرده است.

9.نیت قبل اذان و مست شدن بعد آن:

شخصی که قبل اذان نیت روزه کند و بعد مست شود و در میانه روز مست به هوش بیاید روزه او چگونه است؟

پاسخ: شخصی که قبل اذان نیت روزه بنماید و بعد مست شود و بی هوش شود و در میانه روز به هوش بیاید، احتیاط واجب روزه آن روز را کامل کند و قضای این روز بر ذمه اوست که باید بعدا به جای آورد.

10.نیت قبل اذان و بیهوشی بعد آن:

شخصی که قبل اذان نیت کند و بعد بیهوش شود و در میانه روز به هوش بیاید حکم روزه او چگونه است؟

پاسخ: شخصی که قبل از اذان صبح نیت کند و بعد از هوش برود و در میانه روز به هوش بیاید، احتیاط واجب روزه آن روز را کامل کند و اگر چنین نکرد قضای این روز را بعدا به انجام دهد.

11.خواب کل روز با نیت قبل اذان صبح:

شخصی که نیت قبل اذان صبح داشته و کل روز را خوابیده تا بعد اذان مغرب بیدار شود حکم روزه او چگونه است؟

پاسخ:شخص که قبل اذان صبح نیت روزه کند و بعد نیت بخوابد و تا بعد از اذان مغرب از خواب بیدار شود روزه او درست است.

12. جابجایی در نیت روزه های ماه رمضان:

شخصی که در نیت روزهای ماه رمضان اشتباه کند مثلا به جای نیت روز دوم نیت روز سوم کند و بعدا متوجه شود روز دوم ماه رمضان بوده روزه او چگونه است؟

پاسخ: روزه چنین شخصی که نیت روز ها را جابجا کرده مشکلی در روزه او ایجاد نمی شود و روزه او درست است.

13. فراموشی یا ندانستن ماه رمضان:

کسی که نمی داند یا فراموش می کند که ماه رمضان شده و قبل اذان ظهر متوجه شود حکم روزه او چگونه است؟

پاسخ: کسی که نمی دانست یا غفلت می کند که ماه مبارک رمضان شده و قبل اذان ظهر متوجه شود اگر تا آن زمان مبطلی را انجام داده باشد یا اینکه بعد اذان ظهر متوجه شود که ماه رمضان شده روزه او درست نیست و باطل می شود اما باید تا اذان مغرب هیچ مبطلی را انجام ندهد و قضا این روز بر ذمه اوست که باید بعد ماه رمضان انجام دهد.

14. بالغ شدن کودک در ماه مبارک رمضان:

اگر کودکی در ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح بالغ شود حکم روزه آن روز او چگونه است و اگر بعد اذان بالغ شود چه طور؟

پاسخ: چنانچه کودک قبل اذان صبح در ماه مبارک رمضان به بلوغ برسد روزه آن روز بر او واجب است و باید نیت روزه بنماید و روزه بگیرد و اگر بعد از اذان صبح بالغ شود روزه آن روز دیگر بر او واجب نیست.

15.نیت روزه مستحبی باوجود داشتن روزه استیجاری:

آیا کسی که روزه میتی را بر ذمه گرفته می تواند روزه مستحبی بگیرد؟

پاسخ: گرفتن روزه مستحبی با وجو داشتن روزه استیجاری مشکلی ایجاد نمی کند و می تواند روزه مستحبی بگیرد.

16. نیت روزه مستحبی با وجود داشتن روزه قضا:

کسی که روزه میتی را بر ذمه گرفته آیا می تواند نیت روزه مستحبی کند؟

پاسخ: کسی که روزه قضا برعهده دارد نمی تواند نیت روزه مستحبی بکند حتی اگر روزه واجب دیگری هم بر بر ذمه داشته باشد هم نمی تواند نیت روزه مستحبی کند و روزه مستحبی بگیرد و اگر از یاد ببرد و نبت روزه مستحبی بگیرد و قبل از ظهر ملتف شد روزه مستحبی او بهم می خورد و فرد نیت روزه خود را می تواند به روزه واجب خود باز گرداند و چنانچه بعد از اذان ظهر متوجه شد روزه او درست نیست و باطل می شود و در نهایت اگر بعد از اذان مغرب ملتفت شد روزه او درست است.

17.مسلمان شدن کافر در ماه رمضان:

اگر کافری قبل از اذان ظهر مسلمان شود وظیفه روزه آن روز او چگونه است؟

پاسخ: کافری که در ماه مبارک رمضان و این مسلمان شدن قبل اذان ظهر باشد و تا آن زمان هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام نداده باشد بنابر احتیاط واجب وظیفه او این است که نیت روزه کند و روزه آن روز را بگیرد و اگر نیت روزه نکرد و روزه نگرفت بعدا روزه را قضا کند.

18. مریضی که در ماه رمضان قبل از ظهر سالم شود:

بیماری که قبل از اذان ظهر در ماه مبارک رمضان سالم شود چه وظیفه ای برای روزه آن روز دارد؟

پاسخ: چنانچه بیمار قبل اذان ظهر در ماه مبارک رمضان سالم شود و تا وقتی نیت می کند هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام نداده باشد، وظیفه او این است که نیت روزه بنماید و روزه آن روز را به جا آورد و همچنین اگر بعد از اذان ظهر سالم شد دیگر روزه آن روز بر او واجب نیست.

19.بهترین زمان نیت روزه کل ماه:

برای نیت روزه ، روزهای ماه رمضان چه وقت باید نیت کنیم؟

پاسخ: برای نیت روزه ماه رمضان هر شب می توانیم برای روزبعد نیت کنیم، اما بهتر این است که در اولین شب ماه رمضان نیت روزه کل ماه را بنماید.

20. نیت روزه یوم الشک:

روز سیم ماه شعبان که معروف به یوم الشک است باید به چه نیتی روزه بگیریم؟

پاسخ: در روز سیم ماه شعبان که آخرین روز این ماه است و معمولا افراد شک دارن که این روز جزء ماه شعبان است یا ماه رمضان است، به هر حال روزه این روز واجب نیست و چنانچه قصد روزه گرفتن داشته نمی تواند نیت روزه ماه رمضان کند می تواند نیت روزه قضا یا روزه مستحبی کند و اگر بعدا مشخص شد که ماه رمضان شده بود روزه او جزء روزه ماه رمضان محسوب می شود.

21.مشخص شدن ماه رمضان در میانه روز:

اگر در میانه روز متوجه شدیم که ماه رمضان شدن وظیفه ما چیست؟

پاسخ: در روزآخر ماه شعبان که معمولا شک در این است که ماه رمضان شده یا نه فرد می تواند نیت روزه مستحبی یا روزه قضا و مانند آن بگیرد و چنانچه در وسط روز معلوم شد که ماه رمضان است وظیفه او این است که نیت روزه ماه رمضان کند حتی این که در بعد از ظهر متوجه شد اما اگر از ابتدا نیت ماه رمضان کند روزه او درست نیست ختی اگر از ابتدا ماه رمضان بوده.

22. برگرداندن نیت روزه واجب معین:

شخصی که از نیت روزه واجب معین خود برگردد روزه او چگونه می شود؟

پاسخ: چنانچه فرد بخواهد از نیت روزه گرفتن روزه واجب خود بازگردد روزه او درست نیست و باطل می شود اما وقتی که نیت کند که یکی از مبطلات روزه را انجام دهد اما انجام نمی دهد -مثلا نیت می کند که آب بنوشد اما ننوشید- روزه او درست است و باطل نمی شود و همچنین در روزه واجب غیر معین یا در روزه مستحبی چنانچه قبل از ظهر بوده مجددا نیت کند و روزه او درست است.

23. نداشتن توانایی روزه کل ماه :

شخصی که نیت کل یک ماه رمضان را میکند ولی نمی تواند کل ماه را روزه باشد، چه وظیفه ای دارد؟

پاسخ: مانعی ایجاد نمی کند.

24.قصد افطار روزه:

آیا نیت افطار روزه و روزه خوردن موجب باطل شدن روزه می شود آیا کفاره یا قضا هم دارد؟

پاسخ: کسی که نیت افطار روزه را دارد باعث باطل شدن روزه نمی شود، اما چنانچه نیت کند که در آن روز، روزه نباشد روزه او درست نیست و برای این روز قضا بر ذمه اوست و کفاره ندارد وقتی کفاره واجب می شود که چیزی خورده باشد.

25. عمدا نیت روزه نکردن تا طلوع فجر:

کسی که تا قبل از طلوع فجر از روی عمد نیت روزه نکند و حتی در طول روز هیچ مفطری را انجام ندهد آیا کفاره و قضا بر ذمه او است؟

پاسخ: فقط قضای روزه بر او واجب می شود.

26. نیت روزه استیجاری قبل از اذان ظهر:

کسی که بخواهد نیت روزه استیجاری کند آیا می تواند نیت روزه را قبل از ظهر بنماید؟

پاسخ:اگر هیچ مبطلی را انجام نداده باشد و روزه را افطار نکرده باشد منعی برای روزه اش ندارد.

27. محتلم شدن بعد از طلوع فجر:

شخصی که بعد اذان صبح محتلم شده باشد و قبل از اینکه غسل کند غذایی نخورده باشد، آیا او می تواند نیت روزه میتی که بر عهده گرفته را بنماید؟

پاسخ: چنانچه قبل از اذان ظهر باشد روزه او درست است.

28.عدول از نیت روزه غیر ماه رمضان:

شخصی در وقتی که ماه رمضان نبوده نیت روزه می کند و بعد از نیت روزه خود منصرف می شود آیا می تواند نیت روزه قضا کند؟

پاسخ: چنانچه هیچ کدادم از مبطلات را انجام نداده و قبل از اذان ظهر نیت روزه کند روزه او درست است.

29.ندانستن بر ذمه داشتن روزه قضا:

شخصی که نمی داند روزه قضا بر ذمه اوست و روزه گرفته به این نیت که اگر روزه قضا بر عهده اوست روزه او روزه واجب و اگر نه روزه مستحبی باشد، آیا به این گونه نیت روزه حکم روزه او چگونه است؟

پاسخ: باید در نیت روزه، قصد ما فی الذمه کند، مشکلی در روزه او پیش نمی آید و روزه او درست است.

منابع:
1.پژوهشکده باقرالعلوم
2.سایت النهار