بواسیر یا هموروئید (Hemorrhoid)، رگ‌های متورم و آماس‌کرده‌ای مشابه رگ‌های واریسی هستند که در مقعد و پایین راست‌روده به‌وجود می‌آیند. بواسیر می‌تواند در داخل راست روده (بواسیر داخلی) یا در اطراف ناحیه مقعد (بواسیر خارجی) به وجود بیاید. از هر چهار فرد بالغ، ۳ نفر به بواسیر دچار می‌شود. با اینکه بواسیر علل متعددی دارد، اما علت اصلی آن هنوز ناشناخته است.

خوشبختانه درمان‌های مختلفی برای بواسیر وجود دارد. بسیاری از افراد مبتلا به بواسیر با درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی، مشکلشان رفع می‌شوند. اما اگر هر کدام از روش‌های متداول دیگر موثر واقع نشوند، گزینه‌ی دیگر عمل جراحی است.

عمل جراحی که در آن رگ‌های آماس‌کرده یا هموروئید برداشته می‌شود، هموروئیدکتومی (Hemorrhoidectomy) نام دارد. در این عمل جراحی، پزشک با برش‌های کوچکی در ناحیه‌ مقعدی توده‌ی هموروئیدی را کاملا برمی‌دارد. در عمل جراحی هموروئیدکتومی دو بیهوشی مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل بیهوشی موضعی (که تنها ناحیه‌ی محل جراحی بی‌حس می‌شود که به آن بی‌حسی موضعی نیز گفته می‌شود) و بیهوشی عمومی (که فرد کاملا بیهوش می‌شود.)

طول درمان همورویید بعد از لیزر و جراحی و کاهش طول درمان هموروئید بسیار وابسته به مراقبت بعد از عمل است.

– چنانچه عمل جراحی همورویید با لیزر انجام شده باشد بلافاصله بعد از عمل جراحی بیمار مرخص شده و به منزل می رود.

– در روز اول بعد از عمل جراحی هموروئید استراحت کنید و از منزل خارج نشوید

– تا زمانی که پانسمان دارید از خوردن غذای سنگین اجتناب کنید زیرا سبب تحریک اجابت مزاج می شود. اگر جراحی هموروئید وسیع نبوده از روز بعد از عمل جراحی می توانید غذای کامل و بخصوص پر فیبر میل کنید در غیر این صورت ۴-۳ روز غذای سبک میل شود.

– صبح روز بعد از عمل جراحی پانسمان برداشته می شود. در روش عمل جراحی هموروئید با لیزر پانسمان داخل مقعد گذاشته نمی شود و فقط روی محل جراحی پانسمان می شود پس دیگر نگران پانسمان داخلی نباشید. اگر پانسمان به محل عمل جراحی هموروئید چسبیده باشد آن را خیس کنید تا جدا شود. افرادی که هموروئید را لیزر کرده اند پانسمان خاصی ندارند و نیاز به تعویض پانسمان ندارند.

از روز بعد از عمل جراحی روزی ۳-۲ بار در لگن آب گرم بنشینید. آب باید گرم باشد. بیمار باید محل عمل هموروئید را در لگن آب گرم باز و بسته کند تا از ایجاد عفونت و آبسه جلوگیری شود.

-چناچه بیمار مبتلا به هموروئید برای نشستن در لگن آب گرم مشکل دارد می تواند طبق تصویر زیر از توالت فرنگی استفاده کند به طوری که لگنی کوچک را بر روی توالت فرنگی قرار داده و از ثابت بودن آن مطمئن شوید سپس بر روی آن بنشینید.

– در صورت درد بعد از عمل جراحی هموروئید می توان از دارو های مسکن خوراکی و در هنگام خواب از خواب آور های سبک استفاده کرد. در صورت نداشتن بیماری های همراه مانند دیابت به خوردن آنتی بیوتیک نیازی نیست.

– اگر عمل جراحی سبک بوده روز بعد از جراحی می توان ملین را شروع کرد ولی اگر عمل جراحی وسیع بوده بهتر است ۴-۳ روز به تعویق انداخته شود.

– بعد از عمل جراحی هموروئید داشتن چند قطره خون ریزی هنگام اجابت مزاج در هنگام خشک کردن ناحیه طبیعی می باشد، اما اگر این خون ریزی بعد از یک ماه ادامه پیدا کند حتمآ باید روده ی بزرگ جهت علت خون ریزی بررسی شده و کولونوسکوپی انجام شود.

در بیمارانی که بالای ۴۰ سال بوده و با خون ریزی مراجعه می کنند کولونوسکوپی باید قبل از عمل جراحی همورئید انجام شود.

– در چند ماه اول بعد از جراحی هموروئید ممکن است در صورت یبوست شدید، چند قطره خون ریزی یا کمی سوزش داشته باشید که در این صورت با پزشک خود تماس گرفته و با انجام توصیه های لازم سریعا خوب می شوید.

– بهتر است در چند ماه اول بعد از عمل جراحی هموروئید از روزه داری اجتناب شود.

-بیمار مبتلا به هموروئید و بیمارانی که به تازگی عمل جراحی هموروئید انجام داده اند یا لیزر هموروئید انجام داده اند از دستمال کاغذی معمولی برای خشک کردن خود استفاده نکنند ترجیها از دستمال مرطوب مخصوص این ناحیه یا دستمال مرطوب مخصوص کودکان استفاده کنید.

در برخی موارد برای تسکین درد بعد از این که پانسمان برداشته شد دکتر شیاف ضد درد دیکلوفناک تجویز می کند .

بعد از مرخص شدن از بیمارستان چه کنیم؟

اگر عمل جراحی بواسیر در بخش عمل جراحی روزانه انجام گرفته باشد، احتمالا بیمار در همان روز از بیمارستان مرخص می‌شود. پس از مرخص شدن از بیمارستان، مهم است که بیمار باقی روز را به‌خوبی استراحت کند تا اثرات باقیمانده بیهوشی بهبود پیدا کنند. در همین حال، بیمار حداقل به مدت ۲۴ ساعت نیاز به مراقبت دارد.

آیا خونریزی خواهید داشت؟

انتظار این است که فرد پس از عمل جراحی بواسیر دچار خونریزی شود که کاملا طبیعی است. اما مقادیر خونی که بیمار روزانه از دست می‌دهد باید کمتر از یک فنجان تخم‌مرغ باشد. طی روزهای بعد از عمل جراحی، به تدریج از خونریزی کاسته می‌شود.

فنجان تخم‌مرغ

با این حال، بیمار به مدت ۶ یا ۸ هفته خونریزی جزئی یا لکه خون خواهد داشت. در صورتی که خونریزی بیش از حد معمول باشد یا اینکه مدت خونریزی بیش از حد انتظار طول کشید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

آیا درد خواهید داشت؟

بیمار در چند روز اول بعد از عمل جراحی بواسیر، درد زیادی را تحمل خواهد کرد و قبل از اینکه درد کاملا بهبود پیدا کند، درد بیمار به اوج می‌رسد و سپس فروکش می‌کند. عموما پزشکان برای تسکین درد به بیماران انواع آنتی‌بیوتیک‌ها، ملین‌ها یا داروهای رفع یبوست و احتمالا برخی پمادها را برای بیماران خود تجویز می‌کنند.

آیا دچار دفع غیر ارادی خواهید شد؟

توصیه می‌شود که در این مدت بیمار تا حد امکان مدفوع خود را نرم نگه دارد تا ناحیه مقعد آسیب نبیند و همین‌طور درد کمتری را متحمل شود. به همین جهت پزشک عموما برای بیمار داروهای ضد یبوست تجویز می‌کند که معمولا پس از عمل بیمار باید روزانه دو بار دوزهای ۲۰ میلی‌گرمی آن را مصرف کند.

این داروها به شل شدن مدفوع و کاهش فشار و درد کمک می‌کنند. ناحیه‌ی محل جراحی پس از عمل با پانسمان‌های مخصوصی پوشانده می‌شود که بیمار پس از اولین دفع مدفوع متوجه آن می‌شود.

در همین حال، احتمالا بیمار تا ۶ هفته شاهد ترشح مخاط (رقیقی) از مقعد باشد که کاملا طبیعی است و جای هیچ‌گونه نگرانی نیست. احتمالا بهتر باشد که از بالشتک زخم‌بندی برای جلوگیری از کثیفی لباس‌ زیر استفاده شود.

آیا می‌توانیم به صورت عادی استحمام کنیم؟

بله، اما باید سعی شود که ناحیه‌ی محل جراحی تا جای ممکن تمیز نگه داشته شود. توصیه می‌شود که محل جراحی را با آب گرم شستشو دهید.

شستشو با آب گرم همین‌طور برای کاستن از درد نیز مفید است. تا زمانی که زخم کاملا بهبودنیافته از صابون استفاده نکنید. استفاده از دستمال مرطوب بدون الکل نیز بعد از هر دفع مدفوع به تمیزی و کاستن از درد در ناحیه عمل جراحی کمک خواهد کرد.

همچنین از مصرف هرگونه مشروبات الکلی در هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مترونیدازول (Metronidazole) جدا خودداری کنید. این دست آنتی‌بیوتیک‌ها، مانع عفونت در ناحیه‌ مقعدی می‌شوند و به کاهش درد نیز کمک زیادی می‌کنند. اما وقتی در هنگام مصرف این داروها فرد مشروبات الکلی نیز مصرف کند، ممکن است عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ و درد شدید شکم را به‌همراه داشته باشد.

عفونت پس از هموروئیدکتومی یا عمل بواسیر

باکتریمی گذرا و جزیی بعد از هموروئیدکتومی شایع است و تا 8٪ موارد گزارش شده است. اما بروزعفونت‌های قابل توجه بالینی پس از آن بسیار غیر معمول است. با توجه به موقعیت مکانی ، انتظار می‌رود که همه زخم‌ها اندکی پس از جراحی توسط باکتری‌ها کلونیزه (colonized) شوند.

چه زمانی می‌توانید به سرکار بازگردید؟

از سر گرفتن فعالیت‌های عادی بستگی به خود فرد دارد، اما عموما یک هفته تا ۱۰ روز استراحت توصیه می‌شود. در همین حال، بیشتر بیماران به مدت دو هفته مرخصی می‌گیرند تا درد کاملا بهبود پیدا کند.

در هفته اول پس از عمل جراحی بواسیر، از انجام فعالیت‌های سنگین مانند بلند کردن وسایل و اشیای سنگین، ورزش یا دویدن خودداری کنید. توصیه می‌شود که بیمار به تدریج فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرد. در همین حال، تا زمانی که زخم کاملا بهبودنیافته از شنا پرهیز کنید، با این حال، اگر خود فرد مشکلی ندارد می‌تواند رابطه جنسی برقرار کند.

آیا بواسیر دوباره عود می‌کند؟

احتمال عود مجدد بواسیر وجود دارد، اما رعایت برخی اصول می‌تواند احتمال بازگشت بیماری را به حداقل برساند.

بیمار باید سعی کند تا جای ممکن از سفتی مدفوع جلوگیری کند. در پیش گرفتن یک رژیم غذایی سالم به‌همراه مواد غذایی پر فیبر می‌تواند به نرمی مدفوع کمک کند. بیشتر غلات از جمله موسلی (صبحانه آماده‌ای حاوی دانه‌های کامل سبوس‌دار، ویتامین‌های گروه ب، میوه‌های خشک و خشکبار)، برنج و نان قهوه‌ای و پاستا، آلو و سایر میوه‌ها و سبزیجات از مواد غذایی پرفیبر محسوب می‌شوند. سعی کنید روزانه ۵ پرس میوه و سبزیجات میل کنید. هر پرس حدود ۸۰ گرم است.

توصیه می‌شود مایعات زیادی، حدودا ۳ لیتر (حدود ۸ فنجان) در روز مصرف کنید تا مدفوع نرم‌تر شود و دفع آن راحت‌تر باشد.

برای مدتی طولانی در توالت ننشینید و سعی کنید هنگام دفع مدفوع به خود فشار نیاورید. هر وقت احساس می‌کنید که نیاز به دفع دارید به توالت بروید و جدا از به تعویق انداختن دفع مدفوع خودداری کنید.

در صورت بارداری، سعی شود که حتی‌الامکان از بروز یبوست جلوگیری شود.

برای جلوگیری از ابتلا به هموروئید و بیماری های مقعدی باید فشار از روی این ناحیه برداشته شود و برای این کار می توانید از نشیمنگاه نرم یا بالش همورویید استفاده کنید اگر در طول روز به مدت طولانی بر روی سطح سفت می نشینید از یک بالشتک طبی استفاده کنید تا فشار از روی ناحیه کاسته شود. همچنین هر ۳۰ دقیقه از جای خود برخیزید و دوباره بنشینید.

عوارض جراحی هموروئیدکتومی:

* خونریزی
* عفونت
* واکنش به داروهای بیهوشی

بعد از عمل بواسیر ممکن است به دلیل تورم یا اسپاسم عضلات، در ادرار کردن مشکل داشته باشید.

اگر اسفنکتر مقعدی شما در حین جراحی آسیب ببیند، ممکن است به طور تصادفی نشت روده یا گاز داشته باشید. در این حالت بی‌اختیاری مدفوع نیز دچار خواهید شد.

در صورت بروز مشکلات زیر در کوتاه‌ترین زمان به پزشک مراجعه کنید:
* خونریزی زیادی دارید
* نمی‌توانید دفع مدفوع داشته باشید.
* دچار تب شده‌اید.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت دکتر سعادتی
سایت دکتر نعمتی هنر