واکسن چیست و چرا کودک به آن نیاز دارد؟
واکسن یک درمان پیشگیرانه برای برخی بیماری‌های خاص است. بیماری‌های عفونی میکروبی که از شخصی به شخص دیگر سرایت می‌کنند، هدف درمانی واکسن‌ها هستند. واکسن حاوی نوع کشته شده و یا ضعیف شده‌ی میکروب و یا ماده‌ای مشابه آن است.بیشتر واکسن‌ها در کودکی تزریق می‌شوند و به بدن کمک می‌کنند تا علیه بیماری یک سد حفاظتی ساخته و فرد را در هنگام قرار گرفتن در معرض بیماری مصون نگه دارد.
واکسن‌ها مهم هستند، آنها نه تنها به حفظ سلامت کودک کمک می‌کنند، بلکه با محدود کردن قدرت سرایت بیماری و کم کردن احتمال ابتلای بیماری‌های جدی کودکی از همه‌ی اعضای جامعه حفاظت می‌کنند.
واکسیناسیون در کودکی برای یک سری موقعیت‌های خاص زندگی کودک مانند، مسافرت و رفتن به مدرسه ضروری هستند.1
چگونگی عملکرد واکسن‌ها
ایمن‌سازی در برابر برخی از بیماری‌ها از طریق واکسن‌هایی انجام می‌شود که از نسخۀ ضعیف یا کشته‌شدۀ باکتری یا ویروس‌هایی که باعث یک بیماری خاص می‌شوند، ساخته شده‌اند. وقتی این ویروس‌ها و باکتری‌های تغییریافته به بدن کودک تزریق شود یا به صورت خوراکی مصرف شود، سیستم ایمنی کودک حمله‌ای را شروع می‌کند که بدن را تحریک به تولید پادتن آن می‌کند.این پادتن‌ها در بدن کودک فعال باقی می‌مانند تا در صورت لزوم آمادۀ مبارزه با بیماری واقعی باشند. برای مثال اگر سیاه سرفه در محل زندگی شما شیوع پیدا کند، کودکی که واکسن آن را زده است، بسیار کمتر از کودکان واکسینه‌نشده، احتمال ابتلا به این بیماری را دارد. اگر فرزند شما از زمان‌بندی واکسیناسیون خود با توجه به سنی که دارد عقب است، باید حتماً از پزشک کودک در مورد رسیدن به زمان مناسب تزریق آن سؤال کنید.2
اقدامات لازم قبل از انجام واکسیناسیون
معمولاً مادرانی که به تازگی صاحب فرزند شده اند نیازمند دریافت اطلاعات مربوط به واکسن و زمان مناسب تزریق آنها می باشند . بهتر است مادران در خصوص واکسن هایی که باید به کودکان تزریق شود اطلاعات مناسبی کسب نمایند.پس از جمع آوری کسب اطلاعات دقیق در مورد واکسن ها و زمان مناسب تزریق آنها، بهتر است اطلاعات مربوطه را به خوبی مطالعه نموده . سوالات احتمالی را در این خصوص یادداشت کنید و از متخصص اطفال بپرسید. با تهیه لیستی از واکسن های مورد نیاز می‌توانیم به موقع به پزشک مراجعه نماییم.
با دریافت اطلاعات لازم در خصوص عوارض احتمالی هر واکسن مزایا و خطرات آنها می‌توانیم برای مراقبت از کودک خود آماده شویم .ضروری است که در هنگام تزریق واکسن مدارک و سوابق پزشکی کودک را به همراه داشته باشید .
لذا لازم است والدین در هنگام مراجعه به مراکز تزریق واکسن، کارت مراقبت از کودک را به همراه داشته باشند تا پزشک از طریق اطلاعات مندرج بر روی این کار متوجه شود که زمان تزریق کدام واکسن رسیده است.
لازم است در هنگام مراجعه برای تزریق واکسن آماده انجام حمایت روانی از کودک باشید. بهتر است اسباب بازی کتاب یا پتوی مورد علاقه کودک را به همراه خود برده و در هنگام انجام واکسیناسیون او را از این طریق آرام نمایید.3
.png "همه چیز راجع به واکسیناسیون کودکان")
زمان بندی واکسیناسیون کودکان
واکسن‌های بدو تولد
ب.ث.ژ: در بدو تولد به کودک تزریق می‌شود. این واکسن در واقع کودک را در مقابل بیماری سل ایمن می‌کند.قطره فلج اطفال: به شکل خوراکی بوده که در مقابل ویروس فلج اطفال کودک را ایمن می‌کند. فلج اطفال، فلجی دائمی در اندام‌های تحتانی کودک به وجود می‌آورد.
هپاتیت ب: تزریق این واکسن ممکن است موجب درد، قرمزی، سردرد و کسالت شود ولی از بیماری هپاتیت ب جلوگیری کرده و کودک را ایمن می‌کند.
واکسن‌های دو ماهگی
واکسن سه گانه: شامل دیفتری، کزاز و سیاه سرفه است که جزء بیماری‌های خطرناکی هستند و ایمنی در مقابل آنها بسیار ضروری به نظر می‌رسد. فلج اطفال به صورت خوراکی و هیپاتیت ب به صورت تزریقی در این سن تکرار می‌شوند.واکسن‌های چهار ماهگی
در این بازه زمانی واکسن‌های سه گانه دیفتری، کزاز و سیاه سرفه و فلج اطفال به صورت خوراکی تکرار می‌شوند.واکسن‌های شش ماهگی
در شش ماهگی واکسن‌های سه گانه دیفتری، کزاز و سیاه سرفه، فلج اطفال به صورت خوراکی و هیپاتیت ب به صورت تزریقی تکرار می‌شوند.واکسن یک سالگی
ام ام آر: شامل سرخک، سرخجه و اوریون می‌باشد. هر سه این بیماری‌ها نسبتا شایع هستند و با زدن این واکسن کودک از ابتلا مصون خواهد ماند.واکسن هجده ماهگی
واکسیناسیون کودکان در هجده ماهگی شامل واکسن‌های سه گانه دیفتری، کزاز و سیاه سرفه، فلج اطفال به صورت خوراکی و ام ام آر که شامل سرخک، سرخجه و اوریون است می‌باشند.واکسن چهار تا شش سالگی
بین سنین چهار تا شش سالگی واکسن‌های سه گانه دیفتری، کزاز و سیاه سرفه و فلج اطفال به صورت خوراکی تکرار می‌شوند.واکسن چهارده تا شانزده سالگی
در این سنین واکسن تزریقی دوگانه دیفتری و کزاز ویژه بزرگسالان را شامل می‌گردد.5اقدامات لازم در حین واکسن زدن
پزشک یا متخصص اطفال وضعیت کودک شما را در مورد واکسن هایی که تاکنون دریافت نموده است مورد بررسی قرار می دهد. سپس درخصوص واکسنی که زمان تزریق آن رسیده است به والدین توضیحاتی خواهد داد که شامل خطرات و مزایا و عوارض احتمالی واکسن است. اگر پزشک در این مورد توضیحی ارائه نکرد می توانید درخواست کنید که در این خصوص به شما اطلاعات کافی را ارائه دهد.در هنگام تزریق واکسن بهتر است با نوازش آواز خواندن یا آرام صحبت کردن حواس کودک را پرت کرده و او را آرام نمایید . لبخند بزنید و با کودک خود تماس چشمی برقرار کنید. به کودک خود بگویید همه چیز خوب است.
کودک را با یک اسباب بازی یا کتاب مورد علاقه آرام کنید. پتویی که بوی آشنایی دارد به کودک شما کمک می کند تا در هنگام تزریق واکسن احساس آرامش و راحتی بیشتری داشته باشد.
تا آنجایی که ممکن است کودک را در آغوش خود محکم نگه دارید .هنگامی که تزریق واکسن به کودک انجام گردید لحظه بسیار مهمی است که والدین باید کودک را در آغوش گرفته و به او آرامش دهند.
صدای آرامبخش مادر همراه با در آغوش گرفتن کودک به او این اطمینان را می دهد که همه چیز خوب و مرتب است و جایی برای نگرانی کودک وجود ندارد.
همچنین در صورتی که کودک ناآرام شده است مادر می‌تواند از طریق تماس پوستی و شیردهی او را آرام سازد. اگر کودک بیشتر از ۶ ماه داشته باشد میتوانند با یک نوشیدنی شیرین نوزاد را آرام سازند.3
.jpg "همه چیز راجع به واکسیناسیون کودکان")
در چه مواردی واکسیناسیون انجام نمی‌شود یا با تغییرات انجام می‌شود؟
در مورد کودکان مبتلا به آلرژی شدید و یا ضایعات و عوارض مغزی و عصبی واکسیناسیون می‌بایست با احتیاط و با نظر پزشک کودکان انجام شود ؛در کودکان مبتلا به بیماری‌های حاد شدید تا رفع تب و بیماری فقط تزریق واکسن سه‌گانه باید عقب بیافتد ؛
در کودکانی که سابقه‌ی بیماری‌های مزمن چرکی، ناراحتی‌های عصبی، تشنج، ضایعات مغزی و سابقه‌ی خانوادگی بیماری‌های عصبی را دارند واکسن سه‌گانه نباید تزریق شود ؛
در کودکانی که دچار اختلالات ایمنی، چه اولیه و چه اکتسابی مثل لوسمی (سرطان خون) و غیره هستند، برای تزریق واکسن‌های ویروسی زنده و واکسن سل (ب.ث.ژ) منع مصرف دارند ؛
در افراد مبتلا به هموفیلی واکسن هپاتیت B بایستی زیرجلدی تزریق شود.4
آیا واکسن‌ها عوارض جانبی دارند؟
برخی واکسن‌ها ممکن است عوارض جانبی خفیف و یا موقت داشته باشند. تب، درد و تورم در محل تزریق واکسن از جمله مشکلاتی است که کودک بعد از دریافت واکسن با آن رو به رو می‌شود. هر واکسن می‌تواند عوارض جانبی احتمالی خاص خود را داشته باشد، در این مورد با پزشک مشورت کنید و از او راهنمایی بخواهید.1پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.madarsho.com
3.www.salamateaval.com
4.www.mom.ir
5.www.honarehzendegi.com
