شناسنامه تفسیر
نام معروف: تفسیر آسان (منتخب از تفاسیر معتبر)مؤلف: محمدجواد نجفی
تولد: ۱۲۸۲ش
وفات: سوم شهریور ۱۳۷۷ش، (۱۴۱۹ق)
مذهب: شیعه
زبان: فارسی
تعداد مجلدات: ۲۰ جلد
مشخصات نشر: تهران، کتاب فروشی اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۶۲ش، قطع وزیری، چاپ اول۱۳۵۹ - ۱۳۵۷ ش.
معرفی مفسر و تفسیر
ایشان در سن هجده سالگی تحصیلی علوم دینی را آغاز کرد و پس از فراگیری علوم مقدماتی در سال ۱۳۶۲ق، در سن بیست سالگی جهت ادامه تحصیل به حوزه علمیه اراک و تهران رفت و در فقه، اصول، تفسیر و علوم عقلی به تبحر رسید و تحصیلات عالی خود را در زمینه فقه، اصول، تفسیر و معقول در تهران به پایان رساند. مفسر ما که زادگاه اصلی وی خمین و کمره سابق است، پس از تحصیلات در زادگاه و شهر قم، به تهران آمده و سال ها ساکن این شهر شد و به رتق و فتق امور دینی مردم پرداخته و عمر خود را در راه ارشاد و تبلیغ و تألیف صرف کرد. از حضرات آیات سید محسن حکیم، سید محمود شاهرودی، سید ابوالقاسم خویی و سید محمد هادی میلانی، سمت نمایندگی و نیابت امور شرعیه داشت.در فعالیت های تبلیغی و وعظ و ارشاد شرکت داشت و سال های زیادی از عمر خویش را به تألیف کتب دینی و ترجمه برخی از متون تاریخی و تصنیف آثار ارزشمند گذراند و در این راه، همت می ورزید. آثار معروف وی عبارتند از: ستارگان درخشان در ۱۶ جلد، لطائف الصلوة، مصابیح الشیعه، ترجمه جلد دهم بحارالانوار و ترجمه از کتاب های دیگر تاریخی و کلامی مانند اثبات الوصیة مسعودی و الکنى و الالقاب حاج شیخ عباس قمی و ملاحم و فتن سید بن طاووس. همچنین، زندگانی حضرت عبدالعظیم حسنی و نیز ترجمه کتب دیوان حضرت علی بن ابیطالب، کتاب المهدی از آن جمله اند. این عالم ربانی و محقق گرانقدر، سرانجام در سوم شهریور ماه سال ۱۳۷۷ش (برابر با دوم جمادی الاولی ۱۴۱۹ق) در سن ۷۵ سالگی، به جوار رحمت حق شتافت.
تفسیر آسان، تفسیری است ساده و روان، آمیخته با بحث های اخلاقی و اعتقادی و قابل استفاده برای عموم مردم. مؤلف سعی کرده است تفسیری ارائه دهد تا ضمن بیان مباحث تفسیری، هم گرایش ارشادی و تربیتی داشته باشد، و هم آن که از هر نظر برای عموم مردم به تعبیر نویسنده حتی آن افرادی که مختصر سوادی داشته باشند - قابل استفاده باشد. همان طور که از نام کتاب پیداست، این تفسیر گزیده ای از تفسیرها است؛ گزیده ای که تنها بیانگر دشواری های واژگان و ترکیب ها باشد و خواننده با مطالعه آن کاملا در فضای پیام قرآن قرار گیرد؛ مواعظ و پیام های اخلاقی را به گوش دل بسپارد و قرآن راهنمای زندگی و راه سعادت او قرار گیرد.
روش مفسر این گونه است که در آغاز هر سوره، اشاره ای به ثواب تلاوت، جمع بندی پیام سوره و فضای کلی آن دارد. آن گاه درباره فضیلت تلاوت سوره و آیه بحث می کند، سپس لغت و معنای کلمه و آیه را می آورد. تجزیه و ترکیب جملات را انجام می دهد، سپس توضیحاتی در زمینه فصاحت و بلاغت دارد. مطالب فقهی مناسب سوره و آیه را تحت عنوان: «مسأله» می آورد. در این جا مباحث فقهی مربوط به آیه را از منابع و کتاب های فقهی نقل می کند. البته گاه به قرائت آیه در آن جا که مورد بحث باشد، اشاره میکند.
کلمات قرآن را با استمداد از لغت، روایات و نقل کلمات مفسران توضیح میدهد؛ توضیحی ساده و در عین حال جامع. روش مفسر در نقل حدیث بدین گونه است، که پس از توضیح معنای آیه، حدیث را می آورد و در صورتی که حدیث طولانی باشد، تنها به قدر لازم از آن نقل قول می کند.
ذیل آیات ضمن گلچین مطالب از تفاسیر دیگر، خود استفاده هایی تربیتی و اخلاقی دارد که از نظر مؤلف حاصل تلاش فکری خود وی است. علاوه بر نقل حکایت های آموزنده تاریخی و معاصر خود، به قصص قرآنی نیز توجه دارد و در این زمینه از نقل اسرائیلیات و اخبار شگفت آور در تفاسیر پرهیز داشته است.
بنابراین، تفسیر آسان به لحاظ بیان مسائل گوناگون جامع است، و حاوی موضوعات تفسیری و علوم قرآنی بوده و از نظر نثر و زبان برای طبقات عادی ملال آور نیست. آمیخته با بحث های اخلاقی و اعتقادی و قابل استفاده برای عموم مردم است. نجفی، در آغاز کتاب، منابع تفسیری خود را ذکر می کند که شامل بیش از ۹۵ کتاب می شود. در میان منابع تفسیری وی، تفسیر روضة الجنان ابوالفتح رازی، مجمع البیان طبرسی، تفسیر نمونه، اطیب البیان طیب، تفسیر صافی فیض کاشانی، و جلاء الاذهان معروف به تفسیر گازر جرجانی و بسیاری دیگر از تفاسیر اهل سنت، دیده می شود.
منبع: شناخت نامه تفاسیر، سید محمدعلی ایازی، چاپ اول، نشر علم، تهران، 1393ش، صص 273-371
