سرطان سلول بازال چیست؟

کارسینوم سلول بازال شایع‌ترین نوع سرطان پوست در ایران و جهان است که از طریق سلول‌های پایه (بازال) شروع می شود. به صورت ساده اگر توضیح دهیم وظیفه سلول های پایه که روی لایه اپیدرم قرار دارند، جایگزین کردن سلول‌های جدید با سلول‌های مرده پوست است، اما سرطان سلول بازال منجر به ایجاد تومورهایی در سطح پوست می شوند. این تومورها اغلب مانند زخم، اسکار یا لکه‌های قرمز رنگ دیده می‌شوند.

سرطان سلول بازال اغلب متاستاز نمی‌کند و به سایر سلول‌های بدن سرایت نخواهد کرد اما در موارد خیلی نادر ممکن است به سایر بافت‌های بدن سرایت کند که می‌تواند برای فرد بسیار خطرناک باشد.

کارسینوم سلول بازال شایع‌ترین نوع سرطان پوست در ایران و جهان است که از طریق سلول‌های پایه (بازال) شروع می شود.1

انواع سرطان BCC و علائم ابتلا به سرطان سلول بازال

علائم و نشانه‌هایی که ممکن است در اثر ابتلا به این بیماری ایجاد شود، با توجه به نوع و علت عارضه متفاوت است. بنابراین بهتر است ابتدا با انواع شکل سرطانی سلول بازال آشنا شویم تا نشانه‌های هر کدام را بهتر بشناسیم.

رنگدانه‌ای یا پیگمانته

کارسینوم سلول بازال از نوع رنگدانه‌ای معمولا به صورت نقطه‌های قهوه‌ای، سیاه یا آبی تیره روی پوست ظاهر می‌شود که اغلب این ضایعه‌ها به صورت نقاط برجسته مشاهده می‌شود.

سطحی

نوع سطحی سرطان BCC معمولا به صورت لکه‌ قرمز رنگ روی پوست در پشت یا سینه به‌وجود می‌آید. این لکه‌ها که در ابتدا صاف و به صورت پوسته پوسته مشاهده می‌شود، به رشد خود ادامه می‌دهد و اغلب برجسته می‌شود.

ندولواولسراتیو یا بدون زخم

نوع بدون زخم سرطان سلول بازال که از شایع‌ترین انواع هم محسوب می‌شود، به صورت برجستگی‌های شفاف و همرنگ پوست در مناطقی مانند گردن، گوش‌ها و صورت ظاهر می‌شود. در برخی موارد ممکن است این برجستگی‌ها باعث خونریزی شود و پس از مدتی از بین بروند.

مورفوئیک

در این نوع که کمترین میزان شیوع را دارد، به صورت یک زخم یا اسکار سفید و بدون مرز ظاهر می‌شود و ممکن است پیشروی کند و تغییر شکل دهد.

پایه‌ای سنگفرشی

این نوع از سرطان BCC سلول‌های پایه‌ای و سنگفرشی پوست را درگیر می‌کند. در این نوع که فراگیری کمتری دارد، احتمال متاستاز و سرایت به بافت‌های دیگر بیشتر دیده می‌شود.1

علت بیماری

سرطان سلول بازال زمانی بروز می یابد که در DNA یکی از سلول بازال پوست، جهشی رخ دهد.

سلول بازال، در اپیدرم (بیرونی ترین لایه پوست) وجود دارند. این سلول ها باعث تولید پوست جدید شده و سلول های قدیمی را به طرف سطح پوست می برند تا از بین بروند.

روند تولید سلول های جدید پوست، توسط دی ان ای سلول بازال کنترل می شود.

دی ان ای حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری انجام دهد.

جهش در این سلول ها موجب خواهد شد سلول سریع تر رشد کرده و بدون از بین رفتن، به صورت تومور سرطانی در پوست ظاهر گردد.

اشعه فرابنفش و دلایل دیگر

بیشترین آسیب به دی ان ای سلول بازال، به دلیل وجود اشعه فرابنفش در نور خورشید و لامپ و تخت های مخصوص برنزه کردن بدن است.

اما سرطان پوست می تواند در بخش هایی که در معرض آفتاب نیستند نیز رخ دهد.

عوامل دیگری نیز می توانند در گسترش سرطان سلول بازال نقش داشته باشند، که علت آن ها هنوز مشخص نیست.2

فاکتورهای خطر سرطان سلول بازال

عوامل زیر در بروز سرطان سلول بازال نقش موثری دارند:

قرار گرفتن مزمن در برابر خورشید

صرف زمان زیادی در مقابل خورشید و یا استفاده از وسایل برنزه کننده ریسک ایجاد سرطان سلول بازال را افزایش می دهد. خطر زمانی بیشتر می شود که شما در مناطق آفتابی زندگی کنید. آفتاب سوختگی های شدید مخصوصا در کودکی یا نوجوانی می تواند ریسک ابتلا به سرطان سلول بازال را افزایش دهد.

رادیوتراپی

رادیوتراپی برای درمان پسوریازیس، آکنه و سایر بیماری های پوستی می تواند ریسک ایجاد کارسینوم سلول بازال را در محل های درمان افزایش دهد.

پوست روشن

ریسک ایجاد کارسینوم سلول بازال در بین افرادی بیشتر است که به کک مک دچار بوده و یا به راحتی می سوزند و یا پوست بسیار روشن، موهای بلوند و یا قرمز و چشمان روشن دارند.

جنسیت

مردان بیشتر از خانم ها در خطر ابتلا به کارسینوم سلول بازال قرار دارند.

سن

از آنجاییکه کارسینوم سلول بازال اغلب برای ایجاد به زمان نیاز دارد اغلب افراد مبتلا به کارسینوم سلول بازال بالای 50 سال هستند.

سابقه خانوادگی و شخصی در ابتلا به سرطان پوست

اگر شما یک بار به سرطان سلول بازال دچار شده اید دوباره در خطر ابتلا به آن قرار دارید. اگر در خانواده تان سابقه ابتلا به سرطان پوست باشد شما نیز در خطر ابتلا به سرطان سلول بازال هستید.

داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی

مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کند مخصوصا داروهایی که بعد از جراحی پیوند استفاده می شود به طور معنی داری ریسک ایجاد سرطان پوست را افزایش می دهد. کارسینوم سلول بازال که در افرادی ایجاد می شوند که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند به احتمال بیشتری می تواند عود کند و به سایر بخش های بدن نیز سرایت کند.

مجاورت با آرسنیک

آرسنیک فلز سمی است که در محیط یافت می شود و می تواند ریسک سرطان سلول بازال و سایر سرطان ها را افزایش دهد. همه افراد می توانند در معرض آرسنیک قرار داشته باشند زیرا آرسنیک به طور معمول در هوا، آب های زیرزمینی و خاک یافت می شود. اما افرادی که در معرض مقدار بیشتری از آرسنیک هستند مانند کشاورزان، کارگران پالایشگاه ها و افرادی که از آب چاه آلوده استفاده می کنند و یا آن هایی که نزدیک کارخانه های ذوب زندگی می کنند بیشتر در خطر ابتلا به سرطان سلول بازال قرار دارند.

سندرم های موروثی که سبب ایجاد سرطان پوست می شود

برخی بیماری های نادر ژنتیکی اغلب می تواند منجر به کارسینوم سلول بازال شود. سندرم کارسینوم سلول بازال Nevoid (سندرم گورلین-گولتز) می تواند سبب بروز کارسینوم سلول بازال متعدد، هم چنین اختلالات پوستی، استخوانی ، سیستم عصبی، چشم ها و غدد اندوکراین شود. گزرودرما پیگمنتوزوم باعث حساسیت شدید به نور خورشید می شود و خطر بالایی برای ابتلا به سرطان پوست دارد زیرا افراد مبتلا به این شرایط توانایی کمی در ترمیم آسیب پوستی ناشی از تابش فرابنفش دارند.3

عوارض جانبی

عوارض جانبی سرطان سلول بازال شامل موارد زیر است:

خطر برگشت مجدد بیماری

سرطان سلول بازال، حتی بعد از درمان موفقیت آمیز، به طور معمول قابل بازگشت است.

افزایش خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان پوست

سابقه سرطان سلول بازال، شانس ابتلا به انواع سرطان های دیگر پوست مانند سرطان سلولی پولکی را افزایش می دهد.

پخش شدن سرطان زیر پوست

در موارد نادر، سرطان سلول بازال می تواند در بدن پخش شده و به غدد لنفاوی و دیگر قسمت های بدن مانند استخوان ها و ریه برسد.2

روش‌های درمان کارسینوم سلول بازال

پزشک متخصص پوست بسته به نوع بیماری، محل و میزان گسترش ضایعه ممکن است روش‌های درمانی مختلفی را پیشنهاد کند. از مهمترین راه‌های درمان سرطان سلول بازال عبارت است از:

درمان‌های موضعی

در مورادی که کارسینوم سلول بازال هنوز پیشرفت نکرده و در مراحل سطحی است، می‌توان از طریق کرم یا پمادهای موضعی برای درمان اقدام کرد. داروهای فلوروراسیل (Carac, Fluoroplex, Efudex) از جمله داروهای مورد استفاده در این روش است.

جراحی

یکی از روش‌های رایج درمان سرطان BCC به خصوص در مواردی که بیماری پیشرفت کرده است، روش جراحی است. در این روش پزشک ضایعه و اطراف آن را برمی‌دارد و محل زخم را بخیه می‌کند، به همین دلیل ممکن است زخم کوچکی در محل جراحی باقی بماند.

میکروگرافی

در این روش پزشک یک لایه نازک از محل ضایعه را برمی‌دارد و بافت برداشته شده را بررسی می‌کند تا محل دقیق سرطان را تشخیص دهد، این روش به مراتب تکرار می‌شود تا سلول‌های سرطانی در بافت برداشته شده دیده نشود. در این روش بیشترین میزان بافت سالم نجات داده می‌شود و در مواردی که ضایعه‌ها بزرگ و در نواحی قابل رویت قرار داشته باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کورتاژ و الکتروودسیاسیون

در این روش که به آن لایه‌برداری الکتریکی پوست گفته می‌شود، سطح ضایعه با ابزاری به اسم کورت برداشته می‌شود و سپس سلول پایه با سوزن الکتریکی سوزانده می‌شود. این روش درمانی معمولا برای ضایعه‌های کوچک در محل پا و گوش استفاده می‌شود.

انجماد یا سرد کردن

در این روش از نیتروژن مایع برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. معمولا این روش برای مواردی که ضایعه نازک است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.1

پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.taroot-rangi.com
3.www.dorvana.com