تاريخ كامل جنگ جهاني دوم (4)
تهيه كننده : محمود كريمي شروداني
پایان جنگ
اما جنگ در خاور دور تا چند ماه دیگر ادامه داشت. ژاپن كه هنوز اندونزی، هندوچین، بخش مهمی از خاك چین و تعداد زیادی از جزایر اقیانوس آرام را در اشغال داشت، با مقاومت سرسختانه خود، موجب ترس متفقین از ادامه جنگی طولانی شده بود.
در بهار سال 1945 ، ژاپن در آسیا و اقیانوس آرام در حال عقب نشینی كامل بودند: چینی ها نیروهای ژاپن را به عقب راندند. در عین حال فرماندهی نظامی آمریكا به پایگاههای هوایی ِ نزدیك به ژاپن نیاز داشت تا بتواند متحد دیگر آلمان ، یعنی ژاپن را به زانو در آورد . به همین دلیل جزایر" ابوجیما" و " اوكیناوا" را با دادن تلفات سنگین اشغال كرد. دفاع سرسختانه ژاپنیها در این دو جزیره، تلفات هولناكی را برای طرفین به بار آورد.
پرتاب موشک از جنگندههای هوایی به سمت قلعه نظامی در اوکیناوا با موفیت کامل همراه نبود. در قسمت پایینی زمینه هم دود حاصل از جنگ دیده میشود. ژوئن 1945.
همزمان با این وقایع ، دانشمندان متفقین به بمب اتمی دست یافتند. پس از مرگ " روزولت" ( آوریل 1945) و روی كار آمدن " هری ترومن" ،رئیس جمهور جدید آمریكا اجازه استفاده از بمب اتمی را در جنگ صادر كرد. در نتیجه در ششم اوت همان سال ، اولین بمب اتمی بر روی شهر هیروشیما و در نهم اوت بمب اتمی دیگری بر روی شهر ناكازاكی فرو ریخته شد . در اثر انفجار عظیم این دو بمب و آثار رادیو اكتیویته ناشی از آن 200 هزار ژاپنی كشته شدند و خسارات فراوانی به بار آمد. از طرف دیگر تا مدت ها ی مدید اثرات ثانویه این انفجارات، قربانی می گرفت. سرانجام در 14 اوت 1945، ژاپن شكست خورد و در دوم سپتامبر آن سال به طور كامل تسلیم گردید.
و به این ترتیب سند تسلیم بیقید و شرط نیروهای مسلح ژاپن در 2 سپتامبر همان سال بر عرشه رزمناو آمریكایی میسوری به امضا رسید و جنگ كاملاً خاتمه یافت.
بمباران اتمی آمریکائیها در دو شهر ناکازاکی و هیروشیما که بیش از ۲۰۰٬۰۰۰ نفر را در چند ثانیه نابود کرد، از پیآمدهای بزرگ منفی این جنگ محسوب میشود.
ماجراي هيروشيما از زاويه نزديك تر
بمباران هستهای هیروشیما و ناکازاکی تا به امروز تنها موارد استفادهٔ جنگی از سلاح هستهای در جهان است.
پس از این دو بمباران، دولت ژاپن تسلیم شد.
وسعت توحش
یک تفنگدار دریایی از میان تیراندازیهای ژاپنیها گذشته و به جلو میدود. این مکان را جنگجویان آن زمان دره مرگ نامیده بودند. تفنگداران 8 ساعتی که دراین دره سر کردند بیش از 125 زخمی و کشته دادند. اوکیناوا، 10 می، 1945. (نيروى تکاوران دريايى)
بديهـي است، پرداختن دقيق و موشكافانه به آمار مربوط به فاجعهي دردناك هيروشيما، به دليل وسعت آن و جنبههاي گوناگوناش، چه در گذشته و چه در زمان حال بسيار مشكل به نظر ميرسد.
با اين حال براساس آماري كه از سوي منابع تاريخي معتبر از جمله گزارش هيات اعزامي انگليس به ژاپن و همچنين آمار ارايه شده از سوي كميسيون مشترك تحقيقات بمبهاي اتمي انگليس در اين زمينه ثبت شده است، بيش از 66 هزار تن در جريان انفجار بمب اتمي در هيروشيما جان سپردند.
براساس گزارشهاي تاريخي موجود به هنگام پرتاب بمب اتمي بر روي هيروشيما، بسياري از مردم اين شهر و همچنين مناطق اطراف آن به كارهاي روزانهشان مشغول بودند. بدين سان تصور وسعت فاجعهي صورت گرفته و تلفات و مجروحان آن موجب تاثر و تالم خاطر هر انساني ميشود. حوزهي فني منهتن آمريكا دربارهي ميزان تلفات و مجروحان اين فاجعه گزارش ميدهد كه به غير از آمار مربوط به كشتههاي اين حادثه، بيش از 69 هزار تن كه بيشتر آنها زنان و كودكان بودند، به انواع جراحات و امراض كه بسياري از آنها نامشخص و بدون درمان بودند، دچار شدند. آن چه از بررسي مجموع 135 هزار كشته و زخمي اين حادثهي وحشتناك كه تنها در عرض يك لحظه پديد آمد، برميآيد، ميتوان نتيجه گرفت كه جنايتي بي شرمانه از سوي آمريكا صورت گرفته كه بيترديد هيچ فرد و يا گروهي نميتواند براي آن توضيحي ارايه دهد.
كارشناسان اين گروه هم چنين در بررسي دقيقتر آمار مربوط به اين حادثه ناگوار گزارش دادند، از آنجا كه اين اقدام بدون هيچ اطلاع و هشدار قبلي صورت گرفت، بسياري در اين ميان ناپديد شدند؛ به گونهاي كه از مجموع افرادي كه به هنگام وقوع حادثه در فاصلهي كمتر از 1000 فوتي محل انفجار بودند، بيش از 7000 تن به كلي ناپديد شده و هيچ گاه از آنها اثري به دست نيامد و اين نكته از جمله سوالهايي است كه براي هميشه مطرح ميباشـد.
همچنين طي آماري جداگانه اعلام شد، 93 درصد از مردمي كه به هنگام وقوع حادثه در فاصلهي كمتر از 1000 فوتي و هم چنين 92 درصد از افرادي كه در فاصلهي 1000 تا 2000 فوتي محل انفجار حضور داشتند، در جا كشته شدند.
در بررسي آماري ديگري كه تنها به سوختگيهاي شديد ناشي از اين انفجار مربوط ميشد، چنين گزارش شده كه بيش از 60 درصد از مرگ و مير ناشي از اين حادثه مربوط به سوختگيهاي كامل بوده است. براساس آمار تكان دهندهي ديگري 30 درصد از مردمي كه به هنگام انفجار بمب در جا كشته شدند، به دليل خرابي كامل ساختمانها و سقوط آوار جانشان را از دست دادند. بر اين اساس 10 درصد نيز به دليل عواملي ديگر از جمله پرتاب اشيا، سقوط در چالهها و شكافها بلافاصله جان سپردند.
برهيچ كس پوشيده نيست كه ابعاد جاني و مالي حادثهي انفجار بمب اتمي در هيروشيما، بسيار فراتر از اين آمار و ارقام بوده است. براساس مطالعات و بررسيهاي صورت گرفته بر روي بازماندگان اين حادثه بسياري از آنها براي ساليان متمادي به انواع جراحات و عوارض لاعلاج و نامشخص مبتلا شدند كه با گذشت بيش از نيم قرن هنوز هم از عوارض مربوط به اين جراحات در رنج و عذابند.
همچنين بنا بر آمار گرفته شده، نزديك به 100 درصد مناطق اداري و مسكوني شهر هيروشيما سوخته و با خاك يكسان شدند. طبق اظهار برخي شاهدان عيني، شدت انفجار اين بمب اتمي به حدي بود كه موج عظيمي از گاز داغ و گرد و خاك تا فاصلهي دهها كيلومتري پخش شد و هرچه را بر سر راهش بود، به كلي نابود كرد.
با نگاهي كلي به اين حادثه شايد بتوان گفت، دولتمردان آمريكا با اعمال فشار و نفوذشان بر جوامع گوناگون بينالمللي از جمله سازمان ملل تا حدودي به عدم انتشار گزارشهاي كامل و جامع دربارهي اين فاجعهي بشري موفق شدند، اما نداي خاموش مظلوميت مردم هيروشيما براي هميشه در تاريخ ثبت شد.
شايد اين آمار كه جمعيت هيروشيما پيش از اين حادثه بيش از 255 هزار نفر و به فاصلهي كمتر از چند روز به كمتر از 180 هزار تن رسيد، اين تصور را كه دولتمردان آمريكايي و در راس آنها هري تورمن، رييس جمهور اسبق آمريكا هيچ گاه نيات بشر دوستانه نداشتهاند، بيش از پيش قوت بخشد. بي شك ابعاد گستردهي صدمات و خسارات جاني و مالي كه فاجعهي هيروشيما بر جاي گذاشت، براي هميشه سكوت مجامع بينالمللي از جمله سازمان ملل را در اين باره به زير سوال برده است.
نخستین انفجار هسته ای
شاهدانی که به تماشای نور شگفت انگیز توپ آتشین سرگرم بودند چند ثانیه بعد با موج انفجار موج به زمین افتادند و غرض مهیب آن تا چند دقیقه از تپههای اطراف منعکس شد. پس از انفجار ، نخستین سخنی که ژنرال توماس فارل معاون ژنرال گروز مسئول طرح تولید بمب اتمی (طرح منهتن Manhattan) گفت این بود که "جنگ تمام است". ولی ژنرال گروز پاسخ داد: "البته پس از انداختن دو بمب اتمی روی ژاپن". کمتر از یک ماه زمان لازم بود تا درستی این گفتهها ثابت شود.
تصمیم آمریکا به استفاده از بمب اتمی
دانشمندان مستقر در آمریکا بیشتر از ترس دستیابی آلمانها به بمب اتمی و استفاده آنها از این نوع بمب ، برای دست یافتن به آن به ارتش کمک میکردند، اما آلمانها تا پایان جنگ نتوانستند به بمب اتمی دست یابند. البته نخستین بمبهای آمریکا برای انفجار در اروپا بعد از پایان جنگ آماده شدند، زیرا جنگ هشتم مه 1945 میلادی یعنی حدود دو ماه پیش از نخستین آزمایش انفجار اتمی (در آلاموگوردو) پایان یافته بود. ژاپنیها از سپتامبر 1940 میلادی در پی ساختن بمب اتمی بودند، اگر چه در این زمینه دانش بالایی داشتند، اما صنعت ژاپن در شرایطی نبود که بتواند کمک چندانی به آنها بکند، همچنین برخی تأسیسات مهم آنها در بمباران هوایی سال 1945 میلادی ویران شده بود. برخی دانشمندان آمریکایی با توجه به اینکه ژاپنیها تا دستیابی به بمب اتمی راه درازی داشتند، استفاده از چنین بمب را علیه آنها غیر اخلاقی میدانستند، اما ارتش آمریکا اصرار به استفاده از آن داشت و برای ایجاد بیشترین آسیبهای روانی به منظور وادار کردن ژاپن به تسلیم شدن ، سعی داشتند این بمبها بدون اخطار قبلی و بدون اعلام ماهیت آنها به اهداف از پیش تعیین شده اصابت کند. اکنون زمان گزینش اهداف بود.
در نخستین فهرست ، شهر مذهبی - تاریخی کیوتو پایتخت پیشین ژاپن مورد نظر بود، اما برای کاهش برخی پی آمدها ، از فهرست کنار گذاشته شد. برای نخستین بمباران ، هیروشیما و برای بمباران بعدی ، شهر صنعتی ککورا برگزیده شده بود. روز 24 ژوئن 1945 میلادی هری ترومن رئیس جمهور وقت آمریکا دستور داد تا در اولین فرصت پس از سوم اوت که وضعیت هوا اجازه میدهد بمباران اتمی ژاپن انجام شود. روز 26 ژوئیه به ژاپن هشدار داده شد که اگر تسلیم نشود ویرانی عظیمی در انتظارش خواهد بود اما سخنی از بمب اتمی به میان نیامد. برخی از بزرگان ژاپن در خواست صلح کردند اما روز 28 ژوئیه نخست وزیر ژاپن تهدید آمریکا را غیر قابل قبول اعلام کرد.
بمباران اتمی هیروشیما
حمله اتمی به هیروشیما کاملا برای ژاپن نامنتظره بود ژاپنیها از اینکه آمریکاییها به بمب اتمی دست یافتهاند بی خبر بودند، از سوی دیگر وقتی رادارهای ژاپنی ورورد تنها سه هواپیما را به منطقه نشان دادند، پنداشته میشد که این پروازها از نوع شناسایی هستند، زیرا بمباران مناطق ، با تعداد انبوهی بمب افکن مرسوم بود.
مردمی که از دور دست انفجار "پسر کوچک" را در آسمان هیروشیما مشاهده کردهاند میگویند، خورشید دیگری را در آسمان دیدهاند. از انفجار این بمب ، انرژی عظیمی حدود انرژی حاصل از انفجار بیست هزار تن تی ان تی آزاد شده بود، که نیمی از آن به شکل فشار هوا مانند طوفان ناگهان (موج انفجار) ، یک سوم آن به شکل گرما و یک ششم دیگر به شکل تابشهای آلفا ، بتا ، گاما و نوترونی در آمده بود.
گرما
طوفان اتمی
تابشها
خلاصه اینکه در اثر بمب فرو افتاده بر هیروشیما تا پایان سال 1945 حدود 140 هزار نفر و در فاصله سالهای 1946 تا 1951 حدود 60 هزار نفر جان باختهاند. سطح دایره مرگ و نیستی 3.5 کیلومتر مربع و سطح ناحیه مجروحین حدود 7.5 کیلومتر مربع است، در کل از حدود 90 هزار ساختمان ، 60 هزار ساختمان به کلی یا عمدتا ویران شده بودند و پنج روز زمان لازم بود تا یک واحد از ارتش ژاپن (Akatsuki Unit) اجساد را از خیابانها جمع آوری کند.
بمباران اتمی ناکازاکی
پنج شنبه نهم اوت 1945 میلادی ، سه روز پس از بمباران اتمی هیروشیما ، یک هواپیمای بی 29 دیگر جزیره تینیان را با هدف بمباران شهر صنعتی ککورا ترک کرد. هوا در ککورا تمام ابری و دید بسیار اندک بود. هواپیما سه بار منطقه را دور زد تا دید مناسبی پیدا کند اما فایدهای نداشت. نگرانی از کم آمدن سوخت برای گشت زدن بیشتر روی ککورا خلبان بسوی دومین هدف از پیش تعیین شده خود، یعنی ناکازاکی راهی کرد. ساعت ده و پنجاه و هشت دقیقه صبح هواپیما به ناکازاکی رسید که آنجا نیز هوا ابری و دید اندک بود. اما پس از چهار دقیقه خلبان توانست روزنهای در ابرها بیابد که از آن میاتوانست شهر را زیر پا ببیند. به این ترتیب یک بمب چهار و نیم تنی در بردارنده حدود 10 کیلوگرم پلوتونیم 239 که بخاطر بزرگی اندازه آن نسبت به "پسر کوچک" به "مرد چاق" ملقب بود بسوی ناکازاکی رها شد که در ارتفاع حدود 500 متری منفجر گشت.
با اینکه بمب پلوتونیومی به کار گرفته شده در ناکازاکی قدرتی بیشتر از بمب هیروشیما داشت، ولی ویرانی و تلفات در آنجا از هیروشیما کمتر بود. هیروشیما یک شهر مسطح است که انفجار بالای مرکز آن رخ داده بود، اما در ناکازاکی تپهای بزرگ ، شهر را به دو بخش که در دو دره واقع شدهاند تقسیم میکند. انفجار در بالای یکی از آن دو یعنی دره اوراکامی رخ داده بود. در این دره آسیبها شدید بود اما ضمن این که بخشی از انرژی در بخشهای خالی از سکنه تپه تلف شده بود، این تپه مانند سپری تا اندازه زیادی از بخشهای دیگر محافظت کرده بود. بنا بر آمارهای رسمی در اثر انفجار این بمب 11574 خانه سوخت ، 1326 خانه کاملا ویران شد ، 5509 خانه به شدت آسیب دید و غیر از قربانیان سالهای بعد ، 73884 نفر کشته و 74909 نفر مجروح بر جای گذاشت.
سرانجام
ژاپن که در هفتم دسامبر 1941 میلادی برای از میان برداشتن تهدید ناوگان آمریکا در اقیانوس آرام بدون اعلان جنگ در یکی از بزرگترین حملههای تاریخ ، پایگاه ناوگان آمریکا را در پیرل هاربر نابود کرده بود، در 14 اوت دست از جنگ کشید، هیروهیتو در پیامی رادیویی در 15 اوت پایان یافتن جنگ را به مردم ژاپن اعلام کرد و در دوم سپتامبر 1945 میلادی تسلیم نامه ژاپن بر عرشه رزمناو میسوری که از پیرل هاربر جان به در برده بود در خلیج توکیو امضا شد.
بعدها آمریکاییها اعلام کردند که در آن زمان جز آن دو بمبی که بکار برده بودند بمب اتمی دیگری آماده استفاده نداشتهاند! به هر حال بمبهای اتمی هیروشیما و ناکازاکی قدرت انفجار هستهای را به جهان شناساندند و این پرسش همیشه باقی خواهد ماند که آیا برای قدرت نمایی راهی جز بمباران مردم بی گناه نبود!
ماجراي درناهاي كاغذي
همه ساله مردم صلحدوست جهان با درست کردن درناهای کاغذی و فرستادن آن به مرکز ساداکو در پارک یادمان صلح شهر هیروشیما، همدردی خود را با قربانیان بمباران و انزجار خود را از کاربرد و گسترش سلاحهای هستهای اعلام میکنند.
مجسمهٔ ساداکو در این پارک به یاد دختر ۱۲ سالهای به نام ساداکو ساساکی برپا شده که پس از جنگ جهانی دوم به دنیا آمد ولی در اثر تشعشعات رادیواکتیو باقیمانده از انفجار، دچار سرطان خون شد و درگذشت. بر اساس افسانههای ژاپنی، اگر کسی هزار دُرنای کاغذی درست کند، یکی از آرزوهایش برآورده میشود. ساداکو درحالیکه در بیمارستان بستری بود، با تشویق دوستانش و کمک برادرش شروع به ساختن درناهای کاغذی کرد، اما پس از ساخت ۶۴۴ درنا درگذشت. در سال ۱۹۶۵ میلادی، از مجسمه ساداکو در حالیکه درنایی طلایی در دست دارد در پارک صلح هیروشما پردهبرداری شد.
ساداکو ساساکی روی درنایش مینوشت:
منابع تحقیق :
hamshahrionline.ir
farya.com
daneshnameh.roshd.ir
ماهنامه - لوموند دیپلماتیک
ماهنامه - سياحت غرب - 1387 - شماره 62، شهریور
findarticles.com
پورتال استان سیستان و بلوچستان
خبرگزاری ایسنا
hiroshima.tomato.nu
yale.education
www.csi.ad.jp
ایران اکونومیست iraneconomist.com
Fa.wikipedia.org
باشگاه اندیشه bashgah.net
سایت آی تی ایران
Seemorgh.com
tebyan.net
تاریخ عمومی
www.ibcpars.net
www.pajoohe.com
وب سایت دیپلماسی ایران www.irdiplomacy.ir
و كتاب هاي:
نقيب زاده، احمد؛ تحولات روابط بينالملل، تهران، نشر قومس، 1381، چ8
گاف، ريچارد؛ ماس، والتر، جنيس؛ آشور، جيوا؛ تاريخ مختصر قرن بيستم، تهران، نشر زلال، 1375، ج2
جنگ كبير ميهنى، جمعى از نويسندگان روس، ترجمه ابراهيم يونسى، نشر نو ،۱۳۶۱ ص ۱۱
/ن