احکام روزه قضا آیت الله سیستانی

1.روزه قضا دیوانه ای که عاقل شد:

اگر دیوانه عاقل شود، آیا باید روزه های زمان دیوانه بودنش را بگیرد؟

 2.روزه قضا کافر:

اگر کافر مسلمان شود، آیا بابد روزه های زمان که کافر بوده را بگیرد؟

3. روزه نگرفتن مست:

فردی که برای معالجه و با واسطه ای که برای درمان چیزی را بخورد و مست شود، و به دلیل این مستی روزه نگیرد، حکم این مساله چیست؟

4.شک در تعداد روزهایی روزه آن گرفته نشده:

شخصی به دلیل عذرشرعی نتوانسته پنج یا شش روزی از روزه هایش را انجام نداده، حال سوال اینجاست که باید شش روزه روزه بگیرد یا پنج روز؟

پاسخ: اگر شک دارد که پنج یا شش روزه است که روزه نگرفته، مقدار زیاد را واجب نیست انجام دهد، فرض را به مقدار کم بگذارد و همان بر او واجب است که قضا بنماید؛ البته بنابر احتیاط مستحب زمان بیشتر یا همان شش روز را انجام بدهد، کفایت می کند.

5.خوردن غذا به صورت سهوی، هنگام انجام روزه قضا:

شخصی که در حال انجام روزه روزه قضا است و به طور سهوی – قبل از ظهر یا در بعد از ظهر -  غذایی خورده باشد، آیا روزه او باطل می شود؟

پاسخ: خوردن سهوی در روزه قضا، روزه را باطل نمی کند.
 

6. اولویت داشتن کدام روزه قضا:

وقتی از ماه رمضان های چندین سال روزه قضا داشته باشیم، اولویت با انجام کدام سال از روزه قضا است؟

پاسخ: قضای روزه هر کدام را زودتر انجام بدهد، مانعی ندارد، اما اگر زمان روزه سال آخر کم باشد، مثل اینکه فرد شش روز، روزه قضا داشته باشد، و شش روز هم مانده به ماه رمضان، در این صورت باید روزه آخرین ماه رمضان را انجام دهد.
 

7. نیت روزه قضا:

وقتی که روزه چندین سال بر ذمه فردی است، در هنگام انجام روزه قضا باید چه نیتی بکند؟

زمانی که فرد روزه قضای چندین ماه رمضان بر ذمه درد، نباید در نیت روزه خود مشخص کند که روزه کدام سال از روزه هاست، در غیر این صورت روزه آخرین ماه رمضان به حساب نمی آید و اگر روزه آخرین سال را انجام ندهد، کفاره تاخیر بر ذمه او خواهد بود.

 
8.باطل کردن روزه قضا:

آیا کسی که روزه قضا می گیرد، می تواند روزه خود را افطار کند؟

پاسخ: اگر قرار شد که روزه قضا را افطار کند، باید قبل اذان ظهر این کار را انجام دهد، اما چنانچه زمان انجام روزه قضا کم باشد و وقت آن تنگ، نزدیک ماه رمضان بعدی باشد بهتر است روزه را افطار نکند.
 

9. افطار کردن روزه استیجاری:

اگر فردی مشغول روزه قضای میتی است، آیا می تواند روزه خود را باطل کند؟

پاسخ: درست تر آن است که بعد اذان ظهر روزه را افطار نکند.
 

10.فوت شخص بدون اینکه زمانی برای انجام روزه قضا داشته باشد:

فردی به دلیل بیماری، حیض ، نفاس و امثال آن نتواند روزه ماه رمضان را انجام دهد، و بدون اینکه وقتی پیدا که روزه ها را قضا کند، فوت کند، آیا قضای این روزه ها واجب است؟

پاسخ: خیر روزه هایی که انجام نشده، چون زمانی برای انجام قضای روزه ها نداشته، در نتیجه قضا واجب نیست.


 

11. تاخیر در انجام روزه قضا:

شخصی به دلیل عذر یا بیماری نتوانسته روزه ماه رمضان را بگیرد، و بعد از ماه مبارک رمضان آن عذر یا بیماری از بین رفت، ولی از روی عمد قضای روزه هایش را انجام نداد، در این حالت این شخص چه وظیفه ای دارد؟

پاسخ: چنانچه عمدا و بدون هیچ دلیلی قضای روزه هایش را به تاخیر بیندازد تا ماه رمضان بعدی از راه برسد  باید برای هر روزه یک مد طعام معادل 750گرم از گندم و جو و نان به فقیر بدهد.

12.ادامه دار شدن بیماری تا ماه رمضان سال بعد:

اگر بیماری فرد تا ماه رمضان سال بعد ادمه دار شد چه وظیفه ای برای روزه هایش دارد؟

پاسخ: در صورتی که بیماری تا سال بعد ادامه دار شود، و فرد نتواند روزه هایی که فرد به دلیل بیماری نتوانسته در ماه رمضان انجام دهد را قضا کند، وجوب روزه قضا از او برداشته می شود. و فقط برای هر روز به مقدار یک مد طعام یا 750 گرم گندم یا جو یا مانند اینها به فقیر بدهد. اما چنانچه عذر دیگری مثلا مسافرت برای او پیش بیاید و تا ماه رمضان بعدی ادامه دار شود در این حالت قضای روزه ها را باید انجام دهد. و بنا به احتیاط واجب کفاره 750گرم طعام را هم به فقیر بدهد.

13. به تاخیر انداختن روزه قضا تا زمانی که وقت انجام آن نباشد:

شخصی در انجام روزه قضا کوتاهی کند، تا اینکه زمان برای انجامش تنگ شود، در این زمان کم عذری برایش پیش آید، و نتواند روزه هایش را انجام دهد، آیا باید کفاره ای هم بدهد؟

پاسخ: وظیفه این شخص این است که قضای روزه ها را انجام دهد، احتیاطا برای هر روز یک مد غذا به فقیر بدهد، و همچنین تصمیم داشته که در موقعی که بعد از اینکه عذر یا بیماری او برطرف شد، قضای روزه ها را انجام دهد، اما قبل از انجام روزه قضا، در زمان کوتاه بودن وقت عذر یا بیماری برایش اتفاق بیفتد.

 
14.سالم شدن بیمار بعد از چندین سال:

اگر بیماری فرد بعد از چندین سال از بین برود و فرد سالم شود و توانایی انجام روزه را داشته باشد، وظیفه او در قبال روزه های نگرفته شده چیست؟

پاسخ: بعد از اینکه سالم شد، قضای روزه آخرین سالی که روزه نگرفته را انجام دهد و برای هر روزی که در سال های قبل روزه نگرفته یک مد غدا به فقیر بدهد.

 
15. تاخیر در انجام روزه قضا:

شخصی که انجام روزه قضایش را چند سال به تاخیر بیندازد آیا باید علاوه بر قضای روزه کفاره هم بدهد؟

 
16. روزه خواری بدون هیچ عذری:

شخصی که بدون هیچ عذری و از روی عمد روزه ماه رمضان را انجام ندهد، آیا فقط باید قضا را بگیرد یا اینکه کفاره هم بپردازد؟

پاسخ: هم قضای روزه ها بر او واجب است و هم برای هر روز کفاره که یا باید دو ماه روزه بگیرد یا به شصت فقیر غذا بدهد یا یک بنده را آزاد بکند، و اگر تا ماه رمضان بعدی قضای آن را به جا نیاورد، احتیاط لازم برای هر روزی که روزه نگرفته باید یک مد غذا کفاره به فقیر بدهد.

 
17. انجام روزه قضای پدر:

آیا روزه پدر بر پسر بزرگتر بعد از فوت او واجب است؟

پاسخ: بنا بر احتیاط لازم - بعد از اینکه پدر فوت کرد - قضای روزه ها را پسر بزرگتر باید به جا بیاورد، و می تواند به جای هر روز یک مد طعام با رضایت وراث از مال میت به فقیر بدهد.

 
18.روزه ای به غیر از روزه ماه رمضان برای پدر:

وقتی که پدر ی که فوت شده روزه ای به غیر از روزه ماه رمضان مثلا روزه واجب نذر بر ذمه او بوده و انجام نداده آیا بر پسر بزرگتر واجب است؟

پاسخ: انجام روزه واجبی غیر از روزه ماه رمضان بر پسر بزرگتر لزومی ندارد.

 
19. روزه در کشور هایی که طلوع و غروب طولانی دارد:

در بعضی از کشورها ساعات شب و روز وطلوع و غروب آفتاب به گونه ای است که به اندازه چند روز یا چند شب است، روزه در این مورد چگونه است؟

پاسخ: برای روزه هایش به کشوری برود که بشود روزه را انجام داد و اگر این کار را کرد فضیلت زیادی نصیب او می گردد، و اگر امکان آن نبود روزه ها را بعدا قضا کند.

 
20.خروج عمدی منی:

کسی که عمدا کاری کند که منی از او خارج شود، حکم روزه او چیست؟

پاسخ: ابتدا باید از این کار توبه و استغفار کند، و بقیه روز را از خوردن پرهیز کند و امساک کند، برای این روزی که روزه او باطل شده یک روز روزه قضا بگیرد و کفاره که به شصت فقیر غذا که هر کدام معادل 750 گرم از آرد  باشد به فقیر بدهد یا اینکه شصت روز روزه به جای آورد.
 

21.خوابیدن محتلم و به تاخیر انداختن غسل در شب:

کسی که در یکی از شب های ماه مبارک رمضان محتلم شد، بیدار شد اما قبل از اینکه غسل کند، دوباره خوابید و بعد اذان صبح بیدار شد، آیا روزه او باطل است؟

پاسخ: اگر فرد اطمینان داشته که بخوابد قبل از اذان صبح بیدار می شود اما چنین نشد، و نتوانست قبل اذان غسل کند و چون یقین داشته به بیداری  و تصمیم غسل داشته، روزه او صحیح است اما اگر یقین نداشته احتیاط واجب باید روزه را قضا کند.

 
22.حکم روزه در نروژ با 23ساعت روز یک ساعت شب:

بنده در کشور نروژ زندگی می کنم که فقط یک ساعت شب و 23 ساعت دیگر روز است، حکم روزه در این کشور چگونه است؟

پاسخ: باید به اوقات شرعی همان کشور روزه بگیرد حتی اگر روزهایش طولانی باشد اما اگر روزه گرفتن برای روزه داران با مشقت فراوان همراه است، و عادتا قابل تحمل نیست، هنگام گرسنگی و تشنگی جایز است که به مقداری که ضروری است آب و غذا بخورد و باقی روز را امساک کند و از خوردن بپرهیزد، و البته قضای روزه بر ذمه اوست که باید به جای آورد و در صورت دیگر می تواند بین اذان صبح تا اذان ظهر مسافت شرعی را که 22 کیلو متر است – از آخرین خنه های شهر شروع می شود و تا 22 کیلو متر بعد آن - را بگذراند و در آن منطقه روزه خود را باز کند و به شهر خود بازگردد، در این حالت امساک کردن واجب نیست و فقط قضا دارد و کفاره هم بر ذمه فرد نیست.

 
22.روزه خواری در سالهای ابتدایی بلوغ:

در سال هایی که تازه به سن تکلیف رسیده بودم، احتمالا روزه هایم را انجام نمی دادم، چه وظیفه ی برای این روزه ها بر عهده بنده است؟

پاسخ: چنانچه احتمال می دهید که مفهوم به تکلیف رسیدن را متوجه نمی شدید یا اینکه اطمینان داشتید که روزه خوری جایز است، قضای روزه کفایت می کند و کفاره ای لازم نیست.

 
23. حکم روزه هایی که غسل کردن آن صحیح نیست:

خانواده من و همچنین پدرم غیر مذهبی و مقید به انجام وظایف دینی نبوده، اما من کم کم با ین مسائل آشنا شدم - در مورد نماز هایم ....... – و اما روزه هایم چون غسل هایم را صحیح انجام نمی دادم و اینکه پدرم اجازه روزه گرفتن به من نمی داد، حکم روزه هایم چگونه است؟

 
24. روزه داری در صورت بیهوشی برای عمل جراحی:

شخصی که نیت روزه کرده و بعد به دلیل عمل جراحی بی هوش شود، آیا روزه او باطل می شود؟

پاسخ: اگر نیت روزه را از قبل داشته باشد، و بدون اینکه اختیار داشته باشد از هوش برود و در میانه روز به هوش بیاید احتیاط لازم روزه را باید تمام کرده و قضای روزه هم بر او واجب است، اما در موردی که بی هوشی او با ختیار فرد بوده یعنی اطلاع داشته که قرار است عمل جراحی کرده و قرار است بی هوش شود، احتیاط واجب آن است که روزه را نگه دارد و قضای هم واجب است.

25. چگونگی روزه مسافر:

اگر فردی قبل اذان ظهر به جایی که وطنش است برسد یا اینکه به جایی که قرار است ده روز در آنجا بماند برسد، آیا می تواند نیت روزه کند؟

پاسخ: اگر هیچ کدام از مبطلات روزه را تا قبل رسیدن به وطن یا جایی که قرار است ده روز بماند برسد، انجام نداده باشد، بنا به احتیاط باید این روز را روزه بگیرد، در این صورت قضای روزه ای بر ذمه او نیست و اگر مبطلی را انجام داده باشد، وجوب روزه آن روز از او برداشته می شود و فقط قضای روزه بر ذمه اوست.
 

 
26. چنانچه مسافر بعد اذان ظهر به مقصد برسد:

اگر مسافر بعد از اذان ظهر به وطنش یا جایی که قرار است ده روز در آنجا بماند برسد، روزه آن روز او چگونه است؟

پاسخ: روزه آن روز اوباطل است و قضای روزه برذمه اوست.

27. قضای روزه مرض تشنگی:

اگر فردی بیماری دارد که بسیار تشنه می شود و تحمل تشنگی برای او غیر قابل تحمل است، آیا روزه گرفتن بر چنین فردی واجب است؟

28.حکم مسافرت در ماه رمضان:

آیا می شود انسان در ماه مبارک رمضان به مسافرت برود؟

پاسخ: مانعی برای مسافرت رفتن نیست اما اگر مسافرت برای فرار از روزه گرفتن باشد، کراهت دارد و بعد از ماه مبارک رمضان قضای روزه ها را انجام دهد و کفاره هم ندارد.

29. روزه دانشجو:

شخصی ساکن تهران است اما دانشجوی اسلام شهر، و در هفته دو روز به دانشگاه می رود، حکم روزه های او چگونه است؟

پاسخ: احتیاط واجب هم باید روزه ها را انجام دهد و هم قضای روزه ها را به جای آورد.

 03. سیگار کشیدن در حال روزه داری:

بنده در ماه رمضان به مسافرت رفته ام و قبل از اذان ظهر به وطن رسیده ام، و از اذان صبح هیچ کدام از مبطلات روه را انجام نداده ام الا اینکه یک سیگار کشیده ام، آیا روزه بنده باطل است؟

پاسخ: احتیاط واجب ما بقیه روز را به قصد رجا روزه بگیرد و احتیاط واجب باید روزه اش را قضا کند.

31.انجام روزه قضا با وجود جنب بودن:

شخصی با اینکه جنب بوده روزه قضا به جا آورده، اما نمی دانسته که جنب بوده و بعد از مدتی متوجه شده که جنب بوده، آیا روزه قضا یی که انجام داده باطل است؟

32.نداشتن توانایی برای انجام روزه قرضی:

مادر بنده چند روزی، روزه قرضی بر ذمه دارد، اما به علت سن زیاد و بیماری فقط به هر زحمتی است روزه های ماه رمضانش را انجام می دهد، و قدرت انجام روزه های قرضی که گرفته را ندارد، آیا بنده می توانم به جای مادر که در قید حیات است این روزه ها را بگیرم؟

پاسخ: اگر ایشان زنده است نمی توان جای او روزه های قرضی را انجام داد.

 
33.روزه مستحبی گرقتن با وجود داشتن روزه قضا:

شخصی که روزه قضا بر ذمه دارد اما نیت روزه مستحبی کند، آیا می شود به جای روزه قضا به حساب بیاید؟

 
34.روزه قضا و مسافرت:

آیا امکان این هست که در هنگام مسافرت روزه قضا به جا بیاوریم؟ (مسافرت کمتر از ده روز)

پاسخ: در مسافرت نمی شود روزه قضا به جا آورد.
 

35.کفاره روزه  عمد به همراه قضای آن روز:

شخصی که از روی عمد روزه نگرفته باشد آیا برای کفاره فقط باید شصت روز روزه بگیرد یا می شود کار دیگر هم انجام داد؟

پاسخ: اگر از عمد روزه نگرفته است، می تواند شصت فقیر را غذا بدهد، که به هر کدام 750 گرم از غذا های گندم یا نان یا سیب زمینی باشد و اگر از یک سال گذشته باشد باید قضای آن روز را هم به جا آورد.
 

 

36.انجام روزه قضای ده سال میت:

آیا چند نفر در یک زمان می توانند روزه میتی که حدود ده سال روزه قضا داشته را انجام دهند؟

پاسخ: بله می توانند این کار را بکنند و در اینجا ترتیب اعتباری ندارد.
 

37.نزدیکی در ماه رمضان:

چنانچه زن و شوهر جوانی در ماه مبارک رمضان  در روز، در حال روزه داری کنترل خود را از دست بدهند و ناخواسته نزدیکی کنند، و روزه آنها باطل شود، در این حالت باید چه کنند؟

پاسخ: روزه باطل شده و قضای آن واجب است. درمورد کفاره فقط باید به 60 مسکین و هر مسکین 750 گرم گندم یا آرد، برای هر کدام جدا انجام شود.
 

 منابع:

1.سایت النهار 
2. دفتر آیت الله سیستانی