 1 شهريور 1389 / 12 رمضان 1431 / 23 آگوست 2010 |
.jpg "1 شهريور 1389 / 12 رمضان 1431 / 23 آگوست 2010") 1) اول شهريورماه سال 1369هجري شمسي: دكتر پرويزناتل خانلري اديب و شاعرو نويسنده و پژوهشگر برجسته كشورمان درتهران درگذشت. وي پس ازاخذ درجه كارشناسي ادبيات مدتي به خدمت وزارت فرهنگ درامد. سپس به تحصيل ادامه داد و رساله دكتري خود را با راهنمايي استاد بديعُ الزّمان فروزان فر درعروض نوشت كه خود سرآغاز تحولي درتنظيم قواعد وزن شعر فارسي شد. دكترخانلري ضمن فعاليتهاي علمي آموزشي، مجله ادبي سخن را بنياد نهاد كه مدت 30سال انتشارآن ادامه يافت. مهمترين خدمت ايشان به فرهنگ ايران واسلام تأسيس بنياد فرهنگ ايران بود. اين بنياد بسياري ازمهمترين متون زبان فارسي را دررشته هاي متنوع به ويژه در عرفان و اسلام شناسي و ترجمه قرآن و تاريخ ايران تصحيح و تدوين كرد. تاريخ زبان فارسي و تصحيح انتقادي ديوان حافظ ازجمله آثارارزشمند دكترخانلري است. |
| 2) رحلت فقيه جليل آيتاللَّه "علي شاهرودي" (1311ش): آيتاللَّه شيخ علي شاهرودي در حدود سال 1250ش (1288ق) در شاهرود به دنيا آمد. وي در ابتدا براي فراگيري علوم اسلامي راهي تهران شد و در آنجا به مدت پنج سال به كسب علم مشغول بود. آيتاللَّه شاهرودي سپس براي ادامه تحصيلات خود عازم نجف اشرف گرديد و در حلقه درس آخوند ملامحمد كاظم خراساني جاي گرفت. ايشان در طي ساليان حضور در محفل درس آخوند خراساني، در زمره شاگردان برجسته آن بزرگوار به شمار ميآمد و در اين سالها به مدارج والاي علمي دست يافت. با رحلت آخوند، آيتاللَّه شاهرودي عازم كربلاي معلي گرديد و يكسره به درس و بحث پرداخت و در مدت اقامت پانزده سالهاش در آن شهر، شاگردان فراواني تربيت نمود. ايشان همچنين بر عروةالوثقي حاشيهاي نگاشت و رساله عمليه فارسي خود را به رشته تحرير درآورد. اين عالم جليل و فقيه زاهد در اواخر عمر بر اثر بيماري و براي معالجه راهي كاظمين گرديد تا اينكه در اول شهريور 1311ش برابر با بيستم ربيعالثاني 1351ق در شصت و يك سالگي بدرود حيات گفت و در نجف اشرف به خاك سپرده شد. |
.jpg "1 شهريور 1389 / 12 رمضان 1431 / 23 آگوست 2010") 3) شهادت مبارز انقلابي "سيد اسداللَّه لاجوردي" توسط منافقين (1377 ش): سيداسداللَّه لاجوردي در سال 1314 ش در تهران به دنيا آمد. وي در نوجواني دروس دبيرستان را نيمه كاره رها كرد و همراه پدر به كار و فعاليت پرداخت. بعدها به دروس حوزوي روي آورد و تا حد كفايه پيش رفت. با آغاز نهضت اسلامي مردم به رهبري امام خميني، شهيد لاجوردي نيز به اين جريان پيوست و در تاسيس و ايجاد جمعيتهاي مؤتلفه اسلامي در سال 1341ش نقش مهمي ايفا كرد. وي به همراه شهيدان بهشتي و مطهري تصميم به ائتلاف بر ضد رژيم گرفت و فعاليت زيادي در اين زمينه از خود نشان داد. اين مبارز انقلابي، اولين بار پس از اعدام انقلابي حسنعلي منصور، نخستوزير پهلوي، بازداشت شد و مبارزه عليه رژيم پهلوي و زندانهاي پياپي او تا زمان پيروزي انقلاب اسلامي ادامه يافت. شهيد سيداسداللَّه لاجوردي پس از پيروزي انقلاب اسلامي، از طرف شهيد دكتر بهشتي به دادستاني انقلاب اسلامي منصوب گرديد و پس از آن رياست سازمان زندانهاي كشور را عهدهدار شد. منافقين بارها كمر به قتل او بستند تا اينكه در اول شهريور 1377، در سن 63 سالگي در محل كار خود در بازار تهران، به دست منافقي مزدور به شهادت رسيد. پيكر آن مبارز نستوه و فداكار، پس از تشييعي باشكوه، در گلزار شهداي بهشت زهرا و در كنار شهيدان هفتم تير به خاك سپرده شد. |
.jpg "1 شهريور 1389 / 12 رمضان 1431 / 23 آگوست 2010") 4) روز بزرگداشت "حسين بن عبداللَّه" معروف به "ابوعلي سينا" و روز پزشك: ابوعلي حسين بن عبداللَّه بن حسين بن علي بن سينا ملقَّب به حجة الحق، معروف به شيخ الرييس، از حكماي بزرگ و علماي نامدار جهان و پزشكان اسلام است. وي در سوم ماه صفر سال 370 ق در بلخ به دنيا آمد و از خردسالي به فراگيري علوم زمان پرداخت تا اينكه در جواني، علامه دهر گرديد. او چنان در علم پيشرفت كه استادان خود را استاد شد و عمرش به بيست نرسيده بود كه به مطالعه علوم فلسفي همت گماشت. هرگاه مسألهاي از مسائل بر او مشكل ميشد، با وضو به مسجد شهر ميرفت و حلّ آن مسأله را از خداوند ميخواست. ابوعلي سينا به سبب معالجه بيماري امير نوح بن منصور ساماني، مقرب پادشاه گرديد. شيخ از اين فرصت استفاده كرد و به كتابخانه دربار راه يافت. در مدت عمر ابوعليسينا، وقايع متعددي بر او گذشت كه از وزارت تا زندان را در بر داشت. شيخ به زبانهاي فارسي و عربي، تاليفات فراوان دارد كه اشارات، شفا، حكمت عرشيه، قضا و قَدَر و لغةالعَرَب و... از آن جملهاند. سرانجام اين دانشمند شهير و فيلسوف كبير در 58 سالگي در همدان درگذشت و در همان شهر مدفون گرديد. به پاسداشتِ اين پزشك نامدار مسلمان، روز اول شهريور در جمهوري اسلامي ايران، روز پزشك نامگذاري شده است. |
.jpg "1 شهريور 1389 / 12 رمضان 1431 / 23 آگوست 2010") 5) نزول كتاب مقدس انجيل بر حضرت عيسي بن مريم(عليه السلام): انجيل، كلمهاي يوناني به معني مژده است و مسيحيان از اين جهت آن را مژده ميدانند كه به اعتقاد آنها، حضرت عيسي(عليه السلام) خود را فداي مردم كرد تا همهي مردم را از آتش دوزخ بخرد و اين كتبِ اناجيلِ آنها، مژدهي بهشت است. نام اين كتاب دوازده بار در قرآن مجيد ذكر شده است. قرآن، انجيل را كتاب خدا ميداند ولي آن انجيلي را كتاب آسماني ميخواند كه مشتمل بر احكام و تكاليف بشر باشد؛ زندگي او را تنظيم كند و سر و سامان بخشد، چنانكه شأن اديان الهي است. گويند: انجيلهاي كنوني نزد مسيحيان چهار است: انجيل مَرقُس كه از همهي اناجيل، قديمتر است و به احتمال قوي در شهر انطاكيه در حدود سالهاي 70 - 65 ميلادي به تحرير درآمده است. انجيلِ متي و لوقا پس از مَرقُس و انجيلِ يوحَنّا، شصت سال پس از مسيح يعني سال 93 ميلادي نوشته شده است. لازم به ذكر است كه مسيحيان در كنار اين چهار انجيل، به مجموعهاي ديگر از مكتوبات و رسالات اعتقاد دارند كه به مجموعهي آنها عهد جديد اطلاق مينمايند. به هر تقدير آنچه كه براي هدايت آدميان توسط حضرت عيسي(عليه السلام) آورده شده، از دسترس ما خارج است و آنچه كه به نام اناجيل در كتاب مقدس ديده ميشود، محصول تلاشِ مسيحيان و رسولان دورهي اول مسيحيت ميباشد. |
.jpg "1 شهريور 1389 / 12 رمضان 1431 / 23 آگوست 2010") 6) انجام عقد اخوت ميان رسول خدا(صلي الله عليه واله) و حضرت علي(عليه السلام)(1 ق): وقتي آيهي "اِنّما المؤمنونَ اِخوَةٌ"(حجرات، 10) نازل شد، پيامبر(صلي الله عليه واله) بين ياران خود از مهاجر و انصار عقد اخوت برقرار كرد و هر يك از مهاجران را با يكي از انصار برادر ساخت. آن حضرت همچنين در پايان، حضرت علي(عليه السلام) را به برادري خويش انتخاب نمود. حضرت علي(عليه السلام) هرگاه بر روي منبر مينشست ميفرمود: من بندهي خدا و برادر رسول خدا(صلي الله عليه واله) ميباشم و هر كه غير از من، چنين ادعايي كند دروغگو ميباشد. |
| 7) درگذشت "ابن جوزي" متكلم، محدث و فقيه(597 ق): ابوالفرج جمال الدين عبدالرحمن بن علي بن جوزي بغدادي معروف به ابن جوزي، فقيه، مفسّر، محدّث و واعظ است كه در طب، تاريخ، عرفان و اكثر فنون متداول نيز، متبحّر بوده است. در مجلس وعظ وي ازدحام جمعيت ايجاد ميشد و او را بسيار بديههگو و حاضر جواب گفتهاند. از كارهاي بيسابقهي ابن جوزي، بيان يك دوره تفسير قرآن بر روي منبر است. همچنين ابنجوزي در مجالسي كه خليفه حاضر بود به موعظهي وي ميپرداخت و هراسي به خود راه نميداد. تدريس، بخش مهمي از زندگي اجتماعي ابن جوزي را دربرميگرفت. وي استادي بزرگ و توانا بود و چنانكه خود ميگويد، در پنج مدرسه تدريس ميكرده است. ابن جوزي از سيزده سالگي به تاليف پرداخت و از آنجا كه تا پايان عمر از نوشتن باز نايستاد شمار آثارش را تا بيش از 380 كتاب و رساله ذكر كردهاند. اسبابُ النُّزول، روحُ الارواح، مولدُالنَّبي و النُطقُالمَفهوم و... از آن جملهاند. وفات ابنجوزي در 86 سالگي در بغداد واقع شد و در مقبرهي بابُ الحَرْب مدفون گرديد. |
| 8) رحلت عالم و فقيه شاعر شيعه "محمدتقي مامقاني" معروف به "حجتالاسلام" (1312 ق): ميرزا محمدتقي بن ملامحمد مامقاني تبريزي متخلص به نيّر و معروف به حجت الاسلام، از علما و دانشمندان آذربايجان و داراي قريحهي شعري لطيفي بود. وي در 1247 ق در تبريز به دنيا آمد و در 22 سالگي براي تحصيل علوم ديني راهي نجف گرديد. پس از استفاده از محضر اساتيد بزرگ آن شهر به تبريز بازگشت و به تأليف و تدريس همت گماشت. آتشكده در مراثي، ديوان غزليات، عِلمُ السّاعه و نُصرَةُالحَق از جمله تاليفات وي ميباشند. حجت الاسلام نيّر تبريزي در 57 سالگي در تبريز دار فاني را وداع گفت و بنا به وصيتش، در وادي السلام نجف اشرف مدفون گشت. |
| 9) 23اوت سال1942ميلادي: خونين ترين درگيريها ميان دو ارتش شوروي و آلمان نازي به وقوع پيوست. اين برخوردهاي خونين درجنگهاي استالنيگراد ميان اين دو ارتش روي داد و تنها در همين روز40000سربازروسي و آلماني كشته شدند. علت وقوع اين جنگ آن بود كه هيتلر بطور صريح دستورداده بود كه با هروضعيتي شهر استالنيگرد بايد فتح شود. ازاين روسپاه نازي حملات خود را آغاز كرد و باوجود تلفات بسيارازهردوطرف جنگ بدون نتيجه پايان يافت. |
| 10) تولد "آندره شنيه" مبارز انقلابي و شاعر برجسته فرانسوي (1762م): آندره شِنْيه، شاعر فرانسوي در 23 اوت 1763م در قُسطنطنيه (استانبول فعلي در تركيه)، به هنگامي كه پدرش كنسول فرانسه در اين شهر بود، زاده شد. وي با كمك مادر يوناني الاصلش، در ادبيات يونان باستان معلومات فراواني كسب كرد و پس از بازگشت به فرانسه و مدتي خدمت در نظام، با ادب دوستان به رفت و آمد پرداخت. شنيه پس از آن، در پاريس با شور و حرارت به كار ادبي مشغول شد و با جمعآوري مدارك بسيار و مراجعه به آثار شاعران يوناني و لاتيني و شرقي، از ادبيات ايتاليايى و انگليسي، معرفتي وسيع به دست آورد. در اين زمان، با آغاز انقلاب كبير فرانسه، وي نيز به جرگه انقلابيون پيوست، هرچند پس از مدتي به دليل مخالفت با به راه افتادن كشتار در فرانسه، از پاريس گريخت. با اين حال پس از چندي به زندان افتاد و بعد از محاكمهاي سريع، به اعدام محكوم شد و سرانجام در 25 ژوئيه 1794م، دو روز قبل از سقوط دوره ترور و وحشت، در 32 سالگي به تيغ گيوتين سپرده شد. آندره شنيه جز چند مقاله سياسي و چند قطعه شاعرانه، چيزي در زمان حيات منتشر نكرد، اما اولين بار، آثار وي 25 سال پس از مرگش به صورت ناقص منتشر شد و ديوان كامل او با تفسيرات و ديباچه، 145 سال بعد در سال 1940م انتشار يافت. شنيه عاشق اشعار عهد باستان بود و درك عميقي كه از شاعران اين عصر داشت، موجب خلق زيباترين و پرشورترين اشعار او گشت. هنر شاعري شنيه، به ويژه مورد علاقه شاعران رمانتيك فرانسه قرار گرفت. شنيه در شعر، به جاذبه و لطف سخن بيشتر از عظمت و شكوه آن توجه دارد. از خشكي و سردي ميپرهيزد و به احساس و هماهنگي در قالب شعر روي ميآورد و خوشاهنگي و دلنشيني و نرمي و لطفي كه در قرن هجدهم از شعر فرانسه دور شده بود، به آن باز ميگرداند. |
| 11) امضاي معاهده تاريخي "پراگ" ميان دو كشور پروس و اتريش (1866م): قسمت اعظم سرزميني كه امروزه آلمان ناميده ميشود در اواسط قرن نوزدهم از كشورهاي كوچكي تشكيل ميشد كه در هر كدام يك پادشاه يا شاهزاده حكومت ميكرد. با به قدرت رسيدن بيسمارك و در اختيار گرفتن مقام صدراعظمي پروس وي كه در آرزوي وحدت ايالات و اميرنشينهاي آلمان در زير يك پرچم و تشكيل يك امپراتوري نيرومند از پيوستن پروس و كنفدراسيون آلمان بود، قبل از هر چيز به تقويت نيروي نظامي پروس پرداخت و در اولين جنگ خود براي الحاق يكي از اين ايالتها به قلمرو حكومت پروس، در سال 1864م پيروز شد. اختلافات اتريش و پروس بر سر اين ايالت در اين سال به رويارويى مستقيم پروس و اتريش منتهي شد. در اين جنگ كه به جنگ هفت هفته معروف شده است، نيروهاي پروس براي نخستين بار قواي اتريش را شكست دادند و در نتيجه قرارداد صلحي كه در روز 23 اوت 1866م در پراگ به امضا رسيد، كليه اميرنشينها و ايالات واقع در شمال رودخانه راين، اتحاديه جديدي به نام كنفدراسيون شمالي آلمان تشكيل دادند و با پروس متحد شدند. |
.jpg "1 شهريور 1389 / 12 رمضان 1431 / 23 آگوست 2010") 12) تولد "دِنْگْ شيائو پينْگْ" رهبر پيشين چين كمونيست (1904م) (ر.ك: 19 فوريه) |
| 13) اعلان جنگ ژاپن به آلمان در جريان جنگ جهاني اول (1914م): با فروزان شدن آتش ويرانگر و خانمانسوز جنگ جهاني اول، جنگ اوليه اتريش و صربستان به يك جنگ عمومي در اروپا مبدل شد و كشورهاي مختلف هر يك به بهانهاي وارد اين معركه ميشدند. در طول ماه اوت 1914م، اين جنگ ابعاد وسيعتري به خود گرفت چرا كه در روزهاي دوازدهم و سيزدهم اين ماه، انگلستان و فرانسه به اتريش اعلان جنگ دادند. ده روز بعد در 23 اوت، ژاپن نيز به عنوان متحد انگليس به اتريش و آلمان اعلان جنگ داد. با ورود به ژاپن به عرصه جنگ جهاني اول، آتش اين نبرد در فراسوي مرزهاي اروپا در شرق آسيا نيز شعلهور گرديد و منطقه را بيش از پيش دچار آشوب و كشتار نمود. |
| 14) انعقاد قرارداد "عدم تجاوز" ميان دولتهاي آلمان نازي و شوروي (1939م): پس از تصرف چكسلواكي و الحاق آن به آلمان، هيتلر درصدد انضمام لهستان به خاك كشورش بود. اما هيتلر ميدانست كه در مسئله لهستان نه فقط انگليس و فرانسه، بلكه شوروي هم در مقابل او خواهد ايستاد و ممكن است حمله حساب نشده او به لهستان، به اتحاد سه جانبهاي در برابر آلمان منجر شود. به همين جهت هيتلر از درِ دوستي با استالين درآمد و پس از امضاي يك قرارداد همكاري اقتصادي و بازرگاني با شوروي، در پيامي به استالين آمادگي خود را براي امضاي يك قرارداد دوستي و عدم تعرض با شوروي اعلام داشت. استالين نيز پاسخ گرم و دوستانهاي به تلگراف هيتلر داد و وزير امور خارجه آلمان براي انجام مذاكرات مربوط به امضاي قرارداد دوستي بين دو كشور به مسكو دعوت شد. استالين كه از نيت هيتلر در تصرف لهستان مطلع شده بود در اين مذاكرات خواهان معامله بر سر خاك لهستان شد و نواحي شرقي اين كشور را طلب كرد. با موافقت آلمان و شوروي بر سر اين مسئله، در نيمه شب 23 اوت 1939م قرارداد عدم تجاوز ميان آلمان و شوروي منعقد گرديد. بر اساس اين قرارداد، آلمان و شوروي متعهد شدند به مدت ده سال به خاك يكديگر تجاوز نكنند. پس از اين توافق، آلمان با اطمينان از جانب شوروي، حمله خود را به لهستان آغاز نمود. با اين حال، اين پيمان دو سال بعد با حمله آلمان به شوروي در ژوئن 1941م نقض شد. |
| 15) آزادي پاريس از اشغال آلمان توسط قواي متفقين (1944م) (ر.ك: 14 ژوئن) |
