نگاهی به نقش MVNO ها در بازار ارتباطات سیار

امروزه كارشناسان اقتصادی در تلاشند كه از جزیی ترین فرصت ها، حداكثر بهره برداری را به عمل آورند؛ به همین سبب با توجه به شرایط، همواره راه حل هایی جدید به سرمایه گذاران و بازیگران بازار، معرفی می كنند. در حال حاضر، بازار ارائه خدمات ارتباطی سیار در برخی نقاط دنیا با چالش هایی روبه رو شده است؛ یكی از مهم ترینِ این چالش ها، اشباع بازار است. در این مقاله به یكی از رایج ترین راه حل ها برای برخورد با این پدیده می پردازیم. شایان ذكر است كه می توان از این راه حل برای بازارهایی با وسعت جغرافیایی گسترده، كه امكان پوشش و ارائه خدمات در تمام نواحی آن فراتر از پتانسیل اپراتورها است و برای آنها صرفه اقتصادی بسیار كمی دارد، استفاده كرد.
از طرفی، با بهره گیری از این راه حل، شركت ها و بنگاه های كوچك می توانند با سرمایه گذاری كم به بازار ارتباطات سیار وارد شوند و به ارائه خدمات متناسب با آداب و رسوم آن نواحی بپردازند. بازار ارتباطات سیار كشور ما نیز چنین وضعیتی دارد.
رشد و پیشرفت تكنولوژی های مرتبط با خدمات ارتباطی سیار و ارائهٔ سرویس های متنوع و جذاب در بازار، سبب شده كه طی چند سال گذشته، در اكثر جامعه شاهد استقبال بی نظیر اقشار مختلف جامع از این خدمات باشیم كه این موضوع خود سبب افزایش علاقهٔ سرمایه گذاران برای كسب مجوز ارائهٔ این خدمات در این بازار ها شده است .
اما پس از عبور از این مرحله و پوشش مناسب اپراتورها، این بازار ها كم وبیش به وضعیت اشباع و بعضاً فوق اشباع نزدیك شدند. به همین جهت، سازمان های رگولاتوری، اعطای مجوزهای جدید را در بازارهای اشباع شده مناسب ارزیابی نمی كردند و بر این باور بودند كه اعطای مجوز جدید، به درآمدها و پویایی بازار ضربه می زند. از سوی دیگر، مسدود شدن امكان سرمایه گذاری در بازار، در طولانی مدت، ضربه ای جدی به فعالان این صنعت محسوب می شد و در عین حال، فعالیت و میزان درآمد اپراتورهای موجود در این بازارها را محدود می كرد.

● یك راه حل: MVNO
 

با بررسی شرایط این بازارها و پتانسیل اپراتورهای موجود آنها، راه حلی مناسب برای خارج ساختن بازار از حالت ركود و امكان تداوم سرمایه گذاری در این بازارها از سوی سازمان های رگولاتوری و اپراتورها انتخاب گردید. به این ترتیب كه اپراتورهایی "مجازی" در كنار اپراتورهای موجود در بازار با مجوزی محدود ایجاد گردند. مجازی بودن این اپراتورها به این جهت است كه باند فركانسی خاص و مجوزی مبنی بر ایجاد شبكه ای جدید به آنها اعطا نمی گردد. این اپراتور را با نام MVNO می شناسند.
در حال حاضر، تعریف و ساختار این گونه اپراتور ها كاملاً مستند شده است؛ گرچه عموماً همهٔ این تعریف ها بیشتر از منظر هدایت شبكه به MVNO توجه كرده اند تا تعریف آن به عنوان عاملی تجاری و مرتبط با مشتری. از دید هدایت شبكه، به ساده ترین بیان می توان گفت كه یك MVNO، واحدی است كه یك سرویس موبایل را بدون داشتن مجوز باند فركانسی مربوط به آن، ارائه می كند و لزوماً، همه یا نهایتاً یكی از عناصر زیرساخت شبكهٔ سیار را در اختیار ندارد.
از منظر تجاری و مسائل مرتبط با مشتری، یك MVNO واحدی است كه مشتری گمان می كند این واحد اپراتور سیار اوست؛ در حالی كه MVNO ملزم به داشتن یا ساماندهی و مدیریت همه یا بخشی از شبكهٔ فیزیكی اصلی زیرساختی نیست.
در واقع MVNO توافقی است كلی و گسترده كه به اپراتور شبكهٔ سیار( MNO) امكان فروش حجم زیادی از خدمات را می دهد؛ این امر را یا با فروش مجدد و بسیار متنوع تر و تخصصی تر خدمات یا به وسیلهٔ میزبانی یك سرویس به عنوان یك MVNO روی شبكهٔ بازارهای دیگر انجام می شود.
در ابتدایی ترین سطح، این توافق می تواند شامل این موارد باشد: عرضه مجدد SIM با عنوان تجاری دیگر یا احتمالاً گوشی های جدید، داشتن روش های فروش مخصوص به خود، افزایش توجه به نیاز مشتركان ، ایجاد و تنوع بخشیدن به سرویس های ارزش افزوده و به طور كلی، انجام مجموعه اقداماتی در راستای افزایش درآمد اپراتور دارای مجوز و حتی افزایش تعداد مشتركان این اپراتور.
به طور كاربردی می توان گفت كه یك MVNO در حقیقت یك فروشنده و MNO یك تولیدكننده است. در حال حاضر، همهٔ MNOها صاحب تمامی قسمت های مربوط به زنجیرهٔ تهیه و تولید سرویس سیار هستند و آنها را مدیریت می كنند.
به طور كلی در مدل ارائه خدمات توسط MVNO، سه اصل اساسی وجود دارد:
۱) كلیهٔ خدماتی كه برای هر دو طرف (MNO و MVNO) از همان ابتدا سودمند است، باید به بازار ارائه شود.
۲) اگر تداخلی در ارائه این خدمات بین اپراتور و MVNO و یا بین MVNOها وجود دارد، حتی الامكان باید برطرف شود یا كاهش یابد.
۳) هر آنچه امروزه جزو نیازها و تقاضاهای جدید بازار قرار می گیرد، باید از طرف MVNO ارائه شود.

MVNO● و سازمان تنظیم مقررات
 

نظر كلی و جهانی حاكم در زمینهٔ تنظیم مقررات برای MVNOها این است كه مقررات آن باید توسط توافقات تجاری تعریف و مشخص شود و سازمان تنظیم مقررات نباید دخالتی در آن داشته باشد. در حالی كه این مسأله از یك سو بسیار هوشمندانه است، از سوی دیگر بهانه ای است برای برخی قانون گذاران تا كلاً MVNOها و هر مسأله مربوط به قانون گذاری و تنظیم مقررات مربوط به آنها را كنار بگذارند. این امر، ممكن است به ضرر MVNO تمام شود زیرا در حالی كه MVNO به یك توافق تجاری سودمند دوطرفه با یك MNO رسیده است، این MNO هنوز ممكن است یك رقیب بالفعل یا بالقوه برای MVNO به شمار رود. می توان گفت كه MVNO ها به كمك و مساعدت سازمان تنظیم مقررات و حتی پشتیبانی MNOها و MVNOهای دیگر نیاز دارد.
نكته جالب آنكه در برخی نواحی همانند اتحادیه اروپا كه برخی قوانین آزاد تجاری حكم فرماست، روابط تجاری دیگری نیز در این رابطه شكل می گیرد، به طور نمونه، در این اتحادیه یك MVNO حق دارد كه آزادانه كالاها و سرویس های خود را در سایر كشورهای عضو اتحادیه جابه جا كرده یا حتی سرویس هایی را در آنجا راه اندازی كند. البته هنوز موانع عملی زیادی بر سر این وجود دارد كه به پشتیبانی و كمك سازمان تنظیم مقررات نیاز دارد و باید فراتر از مسألهٔ رسیدن به توافقات تجاری با یك اپراتور میزبان در هر عضو اتحادیه، به این مسأله پرداخت.

● نقش MVNE در این بازی؟
 

در كنار مقوله اپراتورهای مجازی كه فقط از ساختار و امكانات شبكه ای یك اپراتور میزبان استفاده كرده و به ارائه سرویس می پردازند، مجموعه های دیگری تحت نام MVNE شكل گرفته اند كه به عنوان یك بازوی دیگر اجرایی در زمینه راه اندازی و توسعه شبكه اپراتور فعالیت می كنند. یك MVNE زیرساخت لازم برای ارائه سرویس های مختلف را، از تأمین عناصر شبكه، كنترل و اداره شبكه تا عملكردهای مربوط به پشتیبانی BSS /OSS، عرضه می كند.
MVNE نقش میانه ای را بین MVNOهایی كه نمی خواهند هیچ كنترلی روی عناصر شبكه داشته باشند و آنهایی كه خواهان كنترل كامل هستند، ایفا می كند. بسیاری از MVNOها كاملاً به زیرساخت شبكهٔ بی سیم تحت نظر و اداره اپراتور شبكه سیار میزبان، اعتماد می كنند؛ در حالی كه MVNOهایی هم وجود دارند كه می خواهند خود صاحب یا اداره كنندهٔ عناصر شبكه خود باشند. MVNEها نقش میانه ای را در این زمینه ایفا می كنند؛ یعنی آنها می توانند مواردی را برای MVNO فراهم كنند كه به این وسیله MVNOها آن چه را لازم دارند خود انجام دهند. برای مثال، یك MVNE می تواند نیازهایی از قبیل HLR ، SMSC ، MMSC یا عناصر بالاتر شبكه از قبیلGGSN ،OSS/BSS را برای MVNO فراهم كند.
منبع:آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایستنا
/ن