آیا اسلام زن را جنس دوم و در رده‌ی پایین‌تر از مرد به حساب می‌آورد؟

قرآن هدف از خلقت انسان (زن و مرد) را مقام عبودیت و بندگی و اطاعت در برابر خداوند بیان می‌کند
چهارشنبه، 10 اسفند 1401
تخمین زمان مطالعه:
پدیدآورنده: مرتضی شعله کار
موارد بیشتر برای شما
آیا اسلام زن را جنس دوم و در رده‌ی پایین‌تر از مرد به حساب می‌آورد؟
از دیرباز در بسیاری از جوامع زنان در موقعیت فروتری نسبت به مردان قرار داشته و از برخی حقوق انسانی خویش محروم بوده‌اند. زن موجودی حقیر و درجه‌ی دوم محسوب می‌شده و جایگاه ارزشمندی در خانواده و اجتماع نداشته است.

متأسفانه این نگاه امروزه نیز نزد برخی از اقوام حتی برخی از ملل مسلمان نیز به چشم می‌خورد. از سوی دیگر تفاوت‌هایی که در حقوق و مسئولیت‌های زن و مرد در احکام و معارف اسلامی ‌وجود دارد، این برداشت را پدید آورده است که گویا اسلام هم نگرشی تحقیرآمیز و درجه دوم به زنان دارد. مخالفان اسلام هم آشکارا زن‌ستیزی و تحقیر زن را به اسلام نسبت می‌دهند.

برای مقایسه‌ی جایگاه زن و مرد در اسلام، قبل از هر چیز باید به سراغ آیات قرآن کریم رفت. قرآن در بسیاری از آیات، انسان را مخاطب خود قرار داده است و سخن از خلقت انسان به میان آورده است.(1)

زن و مرد در قرآن 

قرآن زن و مرد را انسان می‌داند و هر دو را در انسانیت، مشترک می‌داند. قرآن به روشنی ماجرای خلقت انسان از خاک را در آیات خود نقل کرده و در آن آیات، از دمیده شدن روح الهى در انسان سخن گفته است.(2) در آیات فطرت نیز فطرت الهی میان زن و مرد مشترک است.(3)

قرآن هدف از خلقت انسان (زن و مرد) را مقام عبودیت و بندگی و اطاعت در برابر خداوند بیان می‌کند و با این بیان نشان می‌دهد که زن و مرد در هدف آفرینش نیز تفاوتی ندارند.(4)

پس از بیان این نکته که قرآن زن و مرد را در انسانیت و هدف خلقت یکسان می‌داند، مهم‌ترین مطلب در بیان ارزشمندی یکسان زن و مرد از منظر قرآن، این خطاب است: (إِنَّ أَکرَمَکُم عِندَ اللهِ أتقَاکُم؛ همانا گرامی‌ترین و ارزشمندترین شما در نزد خداوند باتقواترین و پرهیزگارترین شماست).(5)

این سخن به روشنی، تنها عامل ارزشمندی در پیشگاه خداوند را ارزش‌های ایمانی، اخلاقی و معنوی می‌شمرد و نقش هر عامل دیگر را نفی می‌کند. به عبارت دیگر، عواملی همچون نژاد، رنگ، زبان، ملیت، قومیت، ثروت، قدرت و نیز جنسیت یعنی زنانگی و مردانگی نقشی در جایگاه ارزشی انسان در دستگاه الهی ندارند. بنابراین صِرفِ زن یا مرد بودن نقشی در ارزشمندی انسان ندارد.

آنچه انسان را ارزشمند می‌کند ارزش‌های انسانی و الهی است. از این رو چنانچه از برخی از روایات و احکام اسلامی‌، این تصور به ذهنِ برخی خطور کند که مرد موجود برتر است، این آیه به صراحت چنین برداشتی را به شدت نفی کرده و تساوی ارزشی زن و مرد را با قوّت اعلام کرده است.

افزون بر آنچه گفته شد، وجود زنان ارزشمندی همچون حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام)، حضرت خدیجه (علیها السلام)، حضرت مریم (علیها السلام) و حضرت زینب (علیها السلام) و دیگر زنان بزرگ تاریخ نشان می‌دهد که در آفرینش الهی، زنان نیز همچون مردان به عالی‌ترین مراتب انسانی دست می‌یابند و زن و مرد در مسیر تعالی و تقرب، برتری جنسیتی ندارند.

قرآن کریم در برخی از آیات خود زنان و مردان را در دستیابی به صفات عالی انسانی مساوی و همسان می‌شمرد و مغفرت الهی را پایان اعمال صالح آن دو می‌داند؛ آن جا که می‌فرماید: «هرکس عمل شایسته انجام دهد - چه زن چه مرد - در حالی که به خداوند ایمان دارد، ما او را زندگی و حیات پاکیزه می‌بخشیم.»(6)

و در جای دیگر می‌فرماید: «همانا مردان و زنان مسلمان و مردان و زنانِ باایمان و مردان و زنان عبادت پیشه، و مردان و زنان راستگو، مردان و زنان شکیبا و مردان و زنان فروتن و مردان و زنان صدقه دهنده و مردان و زنان روزه‌دار و مردان وزنان پاکدامن و مردان و زنانی که خدا را فراوان یاد می‌کنند، خدا برای آنان مغفرت و پاداشی فراهم ساخته است.»(7)
 

پی‌نوشت‌ها:

1- ر.ک: سوره تین (95): آیه 4؛ سوره علق (96): آیه 2 و سوره انسان (76): آیه 2
2- سوره حجر (15): آیه 29
3- سوره روم (30): آیه 30
4- سوره ذاریات (51): آیه 56
5- حجرات (49): آیه 13
6- سوره نحل (16): آیه 97
7- سوره احزاب (33): آیه 35
 

منبع:

مقام و جایگاه زن، سیدجعفر حق شناس، با همکاری پژوهشکده باقرالعلوم (علیه ‌السلام)، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بین الملل، چاپ اول، پاییز 1390.


ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
استوری شب پنجم محرم / عبدالله رسیده از راه
play_arrow
استوری شب پنجم محرم / عبدالله رسیده از راه
حکمت | دعای امام صادق در حق عزاداران حسینی / استاد حسینی قمی
music_note
حکمت | دعای امام صادق در حق عزاداران حسینی / استاد حسینی قمی
حکمت |جنگ علیه خانواده / استاد رفیعی
music_note
حکمت |جنگ علیه خانواده / استاد رفیعی
معنی اسم برنا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم برنا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم زینب و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم زینب و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم یاسمین و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم یاسمین و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم شهرزاد و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم شهرزاد و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم کیمیا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم کیمیا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم آیلین و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم آیلین و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
همه آنچه که باید درباره روستای جواهرده بدانید
همه آنچه که باید درباره روستای جواهرده بدانید
همه آنچه که باید درباره روستای ترقیان بدانید
همه آنچه که باید درباره روستای ترقیان بدانید
همه آنچه که باید درباره روستای تالون بدانید
همه آنچه که باید درباره روستای تالون بدانید
شهرستان پارسیان کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری
شهرستان پارسیان کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری
همه آنچه که باید درباره روستای پامنار بدانید
همه آنچه که باید درباره روستای پامنار بدانید
همه آنچه که باید درباره روستای بلده بدانید
همه آنچه که باید درباره روستای بلده بدانید