شيوه هاي قرآن در درمان مشکلات عاطفي و جنسي زوجين در نهاد خانواده

بسمه تعالي
 

چکيده:
 

خانواده از دو عنصر فعال (زن و مرد) شکل گرفته که اين دو نيازهاي عاطفي و جنسي خود را بايد در محيط امن خانه و خانواده برآورده سازند اما عواملي پيدا و ناپيدا موجب بروز مشکلات در روابط عاطفي و جنسي آن ها گرديده و سبب ساز بروز اختلافات خانوادگي مي گردد. قرآن کريم به عنوان قانون نامه نهاد خانه و خانواده به بيان شيوه سلوک انساني زوجين در اين نهاد مقدس پرداخته است و براي رفع اختلاف و استحکام روابط عاطفي و جنسي زوجين شيوه هاي درماني را مطرح ساخته است اما در درمان مشکلات عاطفي و جنسي زوجين در نهاد خانواده برداشت هاي شخصي و نامناسبي از راه حل ها و شيوه هاي درماني قرآني در بين خانواده هاي مسلمان ديده مي شود و همين برداشت هاي نادرست زمينه گفتمان ها و نگرش هاي اشتباهي پيرامون شيوه هاي درماني قرآن در حل مشکلات عاطفي و جنسي زوجين را نيز رقم مي زند در اين مقاله بر آنيم تا ضمن بررسي روابط عاطفي و جنسي در نهاد خانواده و طرح وظائف و حقوق متقابل زوجين، شيوه هاي درماني قرآن را مطرح و ضمن ارائه فهمي صحيح از معارف قرآن کريم به اصلاح برداشت هاي نادرست از شيوه هاي درماني قرآن بپردازيم.

کليد واژه:
 

خانواده، روابط عاطفي و جنسي، قرآن و شيوه هاي درماني

خانواده:
 

شالوده هر جامعه خانواده است و در واقع هسته ي اوليه ي تشکيل جوامع نيز محسوب مي شود. خانواده محل رشد، حرکت و تعالي است. ازدواج مرحله مهم و آغازين تشکيل خانواده است. با ازدواج پيمان زناشوئي محکم ترين قرارداد اجتماعي به وجود مي آيد که مي توان آن را ناشي از دوستي و رحمت متقابل بين زن و شوهر دانست که قرآن کريم در سوره روم آيه 21 به آن اشاره دارد و اين پيمان را محکم ترين پيمان ها براي شکل گيري نهاد خانواده مي داند (سوره نساء / 4)

روابط عاطفي و جنسي:
 

قرآن کريم بر ازدواج و تشکيل خانواده تأکيد ورزيده و آن را يک سنت الهي در سيره انبياء و رسولان الهي دانسته است. قرآن کريم به همه ي نيازهاي جسماني و رواني انسان ها توجه داشته و در اين ميان به نيازهاي جنسي و عاطفي تأکيد و در بسياري از آيات قرآن، نکته هايي را درباره آن بيان داشته است. در قرآن کريم بر دوستي زوجين و روابط جنسي و عاطفي و زينت آن براي زندگي، تصريح شده است (آل عمران / 3، آيه 14) و حتي روابط عاطفي و جنسي در سيره ي پاک و طيب انبياء مورد تأکيد قرار گرفته است. (من اخلاق الانبياء حب النساء) (وسائل الشيعه، ج 14، ص 10) به گونه اي که رسول الله (ص) فرموده اند: از دنياي شما عطر همسر صالحه و نماز را دوست مي دارم (1)
يکي از ابعاد مهم زندگي انسان، لذت جوئي است که مي توان اوج آن را در روابط عاطفي و جنسي زوجين دانست (وسائل الشيعه، ج 14، ص 10) تعاليم قرآني اين واقعيت زندگي بشري را تأکيد مي کند و حتي آن را به زندگي پس از مرگ تعميم داده و گفته شده است که مردم در دنيا و آخرت از هيچ چيز به اندازه روابط جنسي لذت نمي برند. (2)
در معارف قرآن به روابط عاطفي و جنسي با ديد معنوي و عبادي نگريسته شده است و قرآن ناطق (حضرات معصومين عليهم السلام) در موارد متعددي صحبت از پاداش اُخروي در روابط جنسي نموده اند. اولياي دين روابط عاطفي و جنسي زوجين را با معادل سازي پاداش اُخروي آن با تکاليف دشوار ديني همچون جهاد في سبيل الله و ريزش گناهان و پاک شدن افراد مورد تأکيد و توجه قرار داده اند. ايجاد اين نگرش مثبت ديني به اين روابط باعث مي شود زوجين از روابط مشروع خود لذت و نشاط بيشتري ببرند و اين از امتيازات مهم دين اسلام نسبت به برخي از اديان است که غالباً روابط عاطفي و جنسي زوجين را با ديد منفي نگريسته اند.

اهداف قرآن از طرح روابط عاطفي و جنسي زوجين:
 

در بررسي آيات وحياني و بررسي نظرات مفسرين قرآن مي توان اهداف قرآن از طرح روابط عاطفي و جنسي را بدين ترتيب مطرح و برشمرد:

1- ارضاء مشروع نيازهاي عاطفي و جنسي زوجين:
 

عدم توجه به ارضاء مشروع زوجين از سوي طرفين موجب پيدايش بيماري هاي روحي، رواني جسماني و آسيب هاي فردي و خانوادگي و بعضاً اجتماعي مي گردد. اسلام عزيز براساس آيات وحياني قرآن آن را يک نياز واقعي و صحيح دانسته و با القاي تفکري مثبت نسبت به ارضاء عاطفي و جنسي زوجين در نهاد خانه و خانواده آن را موجب رشد و کمال انسان دانسته است.

2- آرامش رواني زوجين:
 

از جمله اهداف ازدواج و تشکيل خانواده و ارضاء نيازهاي عاطفي و جنسي رسيدن به آرامش رواني است. زن و شوهر در سايه روابط صحيح عاطفي و جنسي به يک سکونت قلبي و آرامش رواني دست مي يابند.
قرآن کريم در آيات متعددي به اين واقعيت اشاره مي کند
(از نشانه هاي خداوند اين است که از نوع خودتان، همسراني براي شما آفريده تا در کنار آنان آرامش يابيد و ميانتان دوستي و رحمت نهاد) (سوره روم / 30، آيه 21)
(و اوست خدايي که شما را از نفس واحدي آفريد و همسراني را از آن پديد آورد تا در کنار او بياسائيد) (اعراف / 7، آيه 189)

نکته مهم:
 

مفسران در تحليل و بررسي اين آيات به طرح سه نکته مهم پرداخته اند:
نکته اول: هم شکلي در ساختمان و همنوعي زن و مرد است که در ايجاد آرامش آن ها نقش مهمي دارد.
نکته دوم: مکمل بودن شخصيت زن و مرد براي يکديگر است به طوري که ساختار بدني و هورموني زن و مرد و ويژگي هاي رواني آن ها مايه ي جذب طرف مقابل و انس زن و مرد با هم مي شود.
نکته سوم: زن و مرد به ويژه در دوران جواني دچار احساسات و کشش هاي معارض هستند. ازدواج تسکين بخش اين ناآرامي هاست چرا که با برقراري روابط عاطفي و جنسي زوجين در محيط خانه و خانواده آرامش و امنيت آن ها فراهم مي گردد.

3- سلامت يابي زوجين
 

در عصر حاضر که رفتارهاي جنسي از چارچوب ازدواج قانوني خارج شده اهميت مهر و محبت متقابل که فقط در سايه ي ازدواج فراهم مي شود اهميت بيشتري دارد به گونه اي که نياز به مهر و محبت و داشتن شريک و همراه در زندگي، از مهم ترين انگيزه هاي ازدواج و تشکيل خانواده است. گويا مهر و محبت به همسر و عطوفت کلامي و لمسي و غمخواري و پذيرش همديگر از نهايت صميميت لازمه زندگي است. نقش روابط عاطفي و جنسي زوجين که با مهر و محبت و صميميت همراه مي گردد در سلامت يابي زوجين و توسعه آن وقتي روشن مي شود که تأثير فقدان يا آسيب به اين روابط را مشاهده کنيم در ميان حوادث استرس زا، شديدترين استرس ها مربوط به هم گسيختگي روابط خانوادگي است. از بهترين راه هاي مقابله با تنيدگي ها، برقراري روابط مناسب و رضايت بخشي عاطفي و جنسي بين زن و شوهر است. هنگام نياز به حمايت اجتماعي نيز، زن و شوهر مي توانند بهترين ياور يکديگر باشند. قرآن کريم در توصيف رابطه بسيار نزديک زن و شوهر، از کنايه زيبائي استفاده مي کند که مي توان نکته هاي ظريفي از آن برداشت نمود (زنان براي شما لباسي هستند و شما براي آن ها لباس هستيد (هن لباس لکم و انتم لباس لهن) (بقره / 2، آيه 187) لباس مايه ي سلامت و آبروي انسان است.
لباس براي انسان نقش هاي متعددي را ايفا مي کند:
1- نقاط حساس بدن را مي پوشاند و از ديد ديگران محفوظ مي دارد
2- بدن انسان را از سرما و گرما محافظت مي کند
3- بدن را از يک سري خطرها و آسيب ها محافظت مي کند
4- بدن انسان را زينت مي دهد و نشانگر شخصيت انسان مي گردد
5- عيوب انسان را مي پوشاند و موجب زيبايي و رشد انسان مي گردد
6- زوجين همانند لباس بلکه بهتر و کارآمدتر نقش پوششي، حفاظتي، زينتي و رشد دهنده براي همديگر دارند و همين امور سلامت بخشي زوجين را در بر دارند.
4- رشد و تکامل شخصيت زوجين:
از آثار مهم ازدواج و برقراري روابط مشروع عاطفي و جنسي، کمال يابي معنوي و رشد شخصيت آن هاست کافي است بدانيم که در کلمات اولياي دين به تعدد به اين موضوع تصريح شده است:
1- زن و مرد با ازدواج نيمي از دين خود را کامل مي کنند؛ (3)
2- زن و مرد با ازدواج ارزش اعمال عبادي خود را به چندين برابر افراد مجرد مي نمايند. (همان، ص 6)
3- زن و مرد با ازدواج اخلاق و عفت خود را بهتر حفظ خواهند کرد (مستدرک الوسائل، ج14، ص154)
4- زن و مرد با ازدواج از آلودگي هاي جنسي و عاطفي و مفاسد اخلاقي نجات پيدا مي کنند. (4)
مفسر شهيد آيت الله مطهري به اين موضوع اشاره دارد که انسان يک نوع کمال روحي دارد که جز با ازدواج و تشکيل خانواده و روابط و رفتار جنسي مشروع کسب نمي شود. ايشان افرادي را که از ازدواج سرباز زده و رفتار جنسي خود را مهار نموده اند را دچار نوعي نقص و خامي و عدم کمال مي داند.
5- تربيت فرزند:
رسول الله (ص) در تشويق افراد به ازدواج و تشکيل خانواده بر توليد نسل صالح تأکيد مي کند و آن را موجب افتخار خود مي دانند.(5)
نسل سالم، کارآمد، موفق، کوشا، و توانمند از روابط سالم و مشروع جنسي و عاطفي زوجين پديد مي آيد. ارتباط معنا دار، هدفمند و زيباي زوجين بستر مناسبي را براي توليد و تربيت فرزنداني سالم و صالح فراهم مي آورد.

روابط عاطفي و جنسي و نقش آن در استحکام خانواده:
 

در بررسي علل مشکلات خانوادگي که گاه خانواده ها را تا فروپاشي کامل جلو مي برد به عوامل متعددي برمي خوريم که در گستره اي از مسائل رواني، اجتماعي، فرهنگي، ديني، اقتصادي و جسماني قرار دارند. در ميان اين عوامل مسائل عاطفي و جنسي زوجين از نقش و تأثيرگذاري ويژه اي برخوردار است به طوري که به صورت معناداري ريشه خيلي از اختلافات زوجين ريشه در عدم ارضاء و تأمين مسائل عاطفي و جنسي آنها دارد. در روابط عاطفي و جنسي، عدم توجه به نيازهاي يکديگر، به نارضائي و اختلاف منجر مي شود. عدم ارضاي نيازهاي عاطفي و جنسي به دلايل ناتواني، بي ميلي يا سرد مزاجي به روابط زوجين لطمه وارد مي کند و زن و شوهر را دچار عصبانيت و دل سردي نسبت به همسر و زندگي مي سازد و به تدريج موجب بروز رفتارهاي پرخاشگرانه و در نهايت افسردگي مي شود. مشکل ترين وضعيت براي افرادي است که همسرشان دچار سردمزاجي، بي ميلي يا نوعي اختلال جنسي است. اين افراد به دليل ممنوعيت و شرايط اجتماعي، اقتصادي و خانوادگي، وابستگي به فرزندان و نگراني نسبت به آينده به ناچار شرايط را با فشار تحمل مي کنند.
گاه ايرادگيري از هم، نارضايتي از زندگي قهرهاي طولاني، کوبيدن يکديگر، تهديد به جدائي، ابراز خستگي و تمارض از عوارض برآورده نشدن نيازهاي جنسي زن و شوهر است. ارضاي نيازهاي جنسي در خارج از محدوده خانه و خانواده، نيز عامل مهمي براي اختلافات زن و شوهر است که در جامعه ما نيز ديده مي شود. در آيات وحياني قرآني و متون روائي وارده از حضرات معصومين (عليهم السلام) بر اهميت روابط عاطفي و جنسي در نظام خانواده تأکيد شده و مضرات قصور و کوتاهي هر يک از زوجين و يا ارضاء نيازهاي جنسي خارج از محدوده خانواده را بيان و نقش اين رفتارها را بر تشديد اختلافات ذکر نموده اند.(6)
عدم آمادگي مرد و بروز رفتارهاي نامناسب او در اين زمينه، مشغوليت عاطفي مرد به نامحرمان و عدم توجه به نيازهاي مناسب زن و نيز رفتارهاي خلاف شرع در گفتار و حرکات زن که بار جنسي دارد چه در حد جزئي يا بيشتر، به روابط جنسي مناسب و مطلوب زن و شوهر آسيب زده و زمينه را براي مشکلات و فروپاشي خانواده فراهم مي کند. (وسائل الشيعه، ج 14، صفحات 83، 100، 143، 183، 188)

قرآن و شيوه هاي درماني:
 

اولين شيوه قرآن براي پيش گيري و رفع اختلاف از حيث روابط عاطفي و جنسي (ايجاد شناخت براي انتخاب همسر) است. اين جمله قرآن که؛ پاک ها به پاکان تعلق دارند و ناپاک ها به ناپاکان تعلق دارند.
«الخبيثات للخبيثين و الخبيثون للخبيثات و الطيبات للطيبين و الطيبون للطيبات» (سوره نور، آيه 26 و 25)
اين آيه درواقع نوعي بينش دادن به افراد در انتخاب همسر شايسته و صالحه است و اگر جوان صالحي دختر ناصالح و ناپاکي را به همسري برگزيند او به قطع در روابط عاطفي و جنسي خود شکست خواهد خورد.
- دومين شيوه قرآن براي استحکام نهاد خانواده و رفع مشکلات جنسي زوجين (ارائه آموزش ها و مهارت هاي عاطفي و جنسي از طريق ارائه آيات قرآن) است.
*از نوع خودتان، همسراني براي شما آفريد تا در کنار آنان آرامش يابيد و ميانتان دوستي و رحمت نهاد. (روم، آيه 21)
* و اوست خدايي که شما را از نفس واحدي آفريد و همسرتان را از آن پديد آورد تا در کنار او بياسائيد. (اعراف، آيه 189)
* زنان براي شما لباسي هستند وشما براي آنها لباس هستيد(بقره، آيه 187)
* اساس ارتباط و معاشرت بين زوجين بايستي براساس معروف باشد. (نساء، آيه 19 / طلاق، آيه 6)
* تأمين نيازهاي عاطفي و جنسي همسر از نظر ارزش معادل دشوارترين تکاليف ديني مرد است. (وسائل الشيعه، ج 14، ص 115 و 116)
* نگاه زن و شوهر به همديگر با مهرباني موجب نشاط و بهبودي روابط مي گردد. (اصول کافي، ج 2، ص 103 / وسائل الشيعه، ج 14، ص 37 / مستدرک الوسائل، ج 7، ص 169)
* بکارگيري آداب در روابط عاطفي و خانوادگي با اظهار سلام و تحيت بر خانواده (سوره نور، آيه 61 / سوره ابراهيم، آيه 23)
* نشستن مرد نزد خانواده از اعتکاف و عبادت در مسجد النبي نزد خدا محبوب تر است. (آثارالصادقين، ج 15، ص 293)
- سومين شيوه قرآني در درمان و ساماندهي مشکلات عاطفي و جنسي زوجين (سلامت بخشي به روابط عاطفي و جنسي زوجين) است. از مهم ترين عوامل مؤثر در روابط عاطفي رضايت بخش بين زن و شوهر، رعايت حدود روابط زن و مرد نامحرم است.
مهار تماس هاي چشمي بين زن و مرد نامحرم (قل للمومنات يغضض من ابصارهن) (سوره نور، آيات 30 و 31) (قل للمؤمنين يغضوا)
مهار روابط کلامي بين زن و مرد نامحرم (من احسن قولا ممن دعا الي الله و عمل صالحاً) (سوره فاطر، آيه 33)
رعايت پوشش شرعي و پوشاندن زيبائي هاي زن از نامحرمان (وانکحوا الايمي منکم والصلحين من عبادکم واما ئکم ان يکونوا فقراء يغنهم الله من فضله والله واسع عليم)(سوره نور، آيه 31)
وقتي زوجين از نگاه ها و روابط کلامي معنادار که حتي بار جنسي کم هم داشته باشد اجتناب نموده و حجاب و پوشش شرعي و پوشاندن زيبائي هاي خود را رعايت نمايد زمينه برقرار روابط عاطفي و جنسي مطلوب و لذت بخشي را فراهم آورده اند. راهکارهاي قرآن در مهار تماس هاي چشمي، لمسي، روابط عاطفي و حفظ پوشش شرعي موجب سلامت بخشي به روابط عاطفي و جنس زوجين مي گردد.
- چهارمين شيوه قرآن در ساماندهي و درمان روابط عاطفي و جنسي زوجين (اصلاح رفتارهاي زوجين در محيط خانه و خانواده) است.
* مذمّت شديد پرخاش گري کلامي و غير کلامي در محيط خانه و خانواده (وسائل الشيعه، ج 14، ص 15)
* مذمّت شديد بي اعتنائي به هم و کم محلي به يکديگر زوجين در محيط خانه و خانواده (بحارالانوار، ج 103، ص 239)
* تأکيد بر مدارا و مصالحه زوجين با يکديگر (وسائل الشيعه، ج 14، ص 97)
* پذيرش عذرخواهي همسر و گذشت از خطاهاي او (وسائل الشيعه، ج 14، ص 18)
* کنار زدن سوء ظن ها و حل سريع سوء تفاهم ها (وسائل الشيعه، ج 14، ص 15)
اصلاح اين گونه رفتارها توسط زوجين موجب تقويت محبت ها و روابط عاطفي مطلوب و جلوگيري از سردمزاجي و بي ميلي جنسي مي گردد.

قرآن و درمان نشوز زن و مرد:
 

گاهي زوجين شيوه هاي چهارگانه قرآن براي روابط مطلوب عاطفي و جنسي را ناديده گرفته و اختلاف هاي آن ها تشديد مي شود و به مرحله نشوز مي رسد. در اين جا به راه حل هاي درماني قرآن براي نشوز زن و مرد مي پردازيم.

نشوز:
 

از نظر حقوقي، نشوز به معناي عدم ايفاي وظائف زناشويي هر يک از زوجين است. کلمه نشوز در قرآن در مورد زن و مرد به کار رفته و در هر مورد روش مناسبي براي حل مشکل بيان شده است. (سوره نساء / آيات 34 و 128)
اگر شرايط به گونه اي شود که زن در زندگي خانوادگي به وظائف خود از قبيل همراهي در روابط عاطفي و جنسي و هماهنگي با همسر در ورود و خروج از خانه عمل نکند و در امور خانواده ناسازگاري در پيش گيرد قرآن براي حل مسئله و بازگشت زن به زندگي خانوادگي و ايفاي وظائف و برقراري روابط عاطفي و جنسي شيوه اي را در سه مرحله ارائه داده است که عمل به مرحله دوم يا سوم، مشروط به عدم تأثير مرحله قبل مي باشد. البته رفتار مرد بايد به گونه اي باشد که شرايط به اين حد نرسد. اگر مرد از در صميمت و صداقت با همسر وارد شود و بخواهد با او کنار بيايد، مسئله اي در زندگي پديد نخواهد آمد (حسين انصاريان، نظام خانوادگي در اسلام، ص 345) با وجود اين، شيوه اي که براي حل اختلاف بيان مي شود، بسيار منطقي و معقول است و عمل دقيق به آن در بيشتر موارد مشکل را حل مي کند هر چه برداشت هاي نامناسبي از اين راه حل ميان خانواده هاي مسلمان ديده مي شود.
براي حل نشوز زن، قرآن کريم به سه مرحله اشاره دارد.
1- فعظوهن (سوره نساء / آيه 34)
الف) در اين مرحله مرد از طريق ارتباط کلامي که شامل موعظه و نصايح دلسوزانه و راهنمائي مشفقانه است از زن بخواهد که به وظائف خود عمل کند البته نصيحت و موعظه بايستي با محبت و لحن دل نشين و از سر خيرخواهي و دلسوزي باشد و انگيزه هاي تشويق براي برقراري روابط را فراهم آورد.
ب) در اين مرحله مرد بايستي در مقابله رفتار و گفتار نامناسب زن، مدارا کند و عواطف خويش را مهار سازد و رفتار نامناسب زن را با خوبي پاسخ دهد در اين صورت آرام دشمني و کينه زن به دوستي همراه با صميمت و يکدلي تبديل خواهد شد. هر چه در پيش گرفتن چنين رفتاري مستلزم صبر، ايمان و تقوا در مرد است. (فصلت / آيه 34 و 35)
ج) در اين مرحله بايستي زن را متوجه پيمان محکمي که براي بناي خانواده بسته است نمود. پيمان محکمي که بين زن و شوهر برقرار شده و تضعيف آن از لحاظ عاطفي و شناختي، نامناسب است. (نساء / آيه 21)
2- واهجروهن في المضاجع (نساء / آيه 34)
قطع روابط کلامي و معاشرت دومين مرحله است. مرد در اين مرحله يک تنبيه رواني و عاطفي براي زن با جدائي بستر يا ترک روابط عاطفي و اظهار قهر ارائه مي کند تا زن را به تفکر درباره رفتار خود و ارائه و زمينه را براي اصلاح رفتار او فراهم کند البته اين مرحله نبايد بيش از سه روز ادامه پيدا کند.
3- واضربوهن:
در اين مرحله تنبيه بدني يا زدن زنان است. صاحب نظران مسلمان و مفسران قرآني چگونگي اين تنبيه بدني را محدود به شرايط و قيودي نموده اند (جواهر الکلام، ج 3، ص 202 / تفسيرالمنير، ج 5، ص 57)
از مجموع نظرات به دست مي آيد که اين تنبيه در حد خفيفي جايز شمرده شده است تا در واقع، نوعي ضربه عاطفي به زن وارد شود که شدتش از دوري نمودن در بستر کمي بيشتر باشد. ديدگاه قرآن نسبت به اين روش را با پاسخ به سه سؤال مي توان روشن کرد؟
- در چه شرايطي اين تنبيه بدني هر چند خفيف را مي توان اجرا کرد؟
- شدت اين تنبيه چگونه بايد باشد؟
- سيره عملي و ديدگاه اولياي دين و مفسران قرآني در مورد اين تنبيه چگونه بوده است؟
-در پاسخ به سؤال اول بايد گفت که براساس صريح آيه ي قرآن اين روش فقط بعد از موعظه و نصيحت زن و دوري از بستر قابل اجراست. در صورتي که مردان در مواجهه با مشکل رفتاري همسر، از دو شيوه اول استفاده کنند مشکل حل خواهد شد و درصد بسيار کمي از زنان به اين شيوه ها پاسخ نداده و کار را به مرحله سوم مي کشانند. در هر صورت مرد حق ندارد قبل از دو شيوه اول از تنبيه بدني استفاده کند. علاوه بر اين شيوه، تنبيه فقط در مورد عدم همراهي زن در روابط جنسي توصيه شده است و در هيچ مشکل خانوادگي ديگري نمي توان از آن استفاده نمود. در بعضي از روايات اين تنبيه فقط در صورت ارتکاب فحشا از سوي زن تجويز شده است (ابن ماجه السنن، ج 2، ص 1025)
- در پاسخ به سؤال دوم، همه صاحب نظران مسلمان، زدن زن را در حدي جايز مي دانند که هيچ گونه آسيبي مانند جراحت، سياهي و کبودي و حتي قرمزي به بدن زن وارد نشود. در برخي روايات زدن را با چوب مسواک که چوب نازک و کوتاهي است تجويز شده و همين روايات زدن به صورت را اجازه نمي دهند. در برخي از روايات، اولياء دين (عليهم السلام) زدن را تحت فشار قرار دادن زن در مسائل اقتصادي از قبيل غذا و پوشاک تفسير نموده اند.
- در پاسخ به سؤال سوم نيز بايد گفت: رسول الله (ص) زدن و آسيب رساندن به زنان را به شدت نهي فرموده و مرداني که چنين روشي دارند را دور از اخلاق و ديانت شمرده اند (تفسرالمنير، ج 5، ص 57) براي نمونه به چند روايت رسيده از آن حضرت مي پردازيم.
- هر مردي که به زنش آسيب وارد کند خداوند به نگهبان آتش دستور دهد که به گونه ي او هفتاد صدمه در آتش دوزخ وارد سازد.
-هر مرد مسلماني که به گيسوي زن مسلماني چنگ زند دست او با ميخ هاي آتشين کوبيده خواهد شد.
هر مردي که زنش را بيش از سه بار بزند خداوند او را در قيامت در حضور همه خوار و رسوا مي سازد.
مردي که همسرش را کتک بزند بايد او را قصاص نمود. (مستدرک الوسائل، ج 14، ص 25)

نشوز مرد:
 

در صورتي که مرد حقوق مادي، عاطفي و جنسي زن را اداره نکند به تعبير قرآن دچار نشوز شده است و همسرش بايد از راه مطالبه حقوق خود و موعظه و نصيحت او مرد را به انجام مسئوليت هاي خانوادگي وادارد. دومين مرحله استفاده از متخصصان خانوادگي براي مشاوره و حکميت است تا به حل مشکل کمک کنند. و سومين مرحله مراجعه به مراجع قانوني و احياي حقوق است اما در عين حال قرآن به زن و مرد توصيه مي کند که با همديگر مصالحه کنند.
(سوره نساء / آيه 128)

غذا درماني:
 

حضرات معصومين (عليهم السلام) براي درمان ضعف جنسي که نوعي بيماري است راه حل هاي درماني براي تقويت رفتارهاي جنسي ارائه نموده و معمولاً افراد را به خوردن برخي ميوه ها و غذاهائي توصيه مي کردند که مي توانست به تقويت قواي جنسي آن ها بينجامد و مشکل آن ها مرتفع گردد و با اين توصيه هاي درماني استحکام بخش نهاد خانه و خانواده بوده اند.

حکميت و شقاق:
 

در صورت اختلاف در خانواده تشديد ناسازگاري زن و مرد که با مخالفت و عدم روابط عاطفي و جنسي همراه باشد. قرآن اين وضعيت را به شقاق يعني قهر و دشمني کردن و زوجين تعبير نموده است که در اين حالت توصيه مي شود دو داور از بستگان زن و مرد انتخاب شوند تا به اختلاف ها رسيدگي نموده و نسبت به اصلاح بين زوجين و تحکيم روابط خانوادگي آن ها اقدام نمايند.
(ان خفتم شقاق بينهما فابعثوا حکما من اهله و حکماً من اهلها ان يريداً اصلاحاً يوفق الله بينهما) (نساء / آيه 35)

نتيجه:
 

قرآن شناسي و تقيّد به قرآن درماني و توجه به راهبردها و راهکارهاي درمانگر قرآن در نهاد خانه و خانواده و عناصر فعال در اين نهاد بايستي مورد باور جدي جامعه اسلامي ما قرار گيرد. بر اين اساس به حل و فصل يک موضوع مهم و حياتي در استمرار و سلامت بخشي نهاد خانه و خانواده پرداخته ايم و راهکارهاي درماني قرآن را براي کيفيت بخشي به روابط عاطفي و جنسي زوجين به عنوان يکي از زمينه هاي کمال يابي و ارتقاء شخصيتي زوجين مطرح ساخته ايم بر همه ما فرض است که با تبعيت محض از احکام و فرامين قرآن به عنوان کتاب زندگي به ساماندهي نهاد خانه و خانواده بپردازيم تا خانه هاي ما جايگاه پرورش و تربيت انسان هاي سالم، صالح و کارآمد گردد. در اين مقاله ابتدا به روابط عاطفي و جنسي به عنوان يکي از ابعاد زندگي مشترک انساني پرداخته شده و اهداف قرآن در اين ارتباط شامل ارضاء مشروع، آرامش رواني، امنيت اجتماعي، سلامت جسماني و رشد و کمال يابي و تربيت فرزند مطرح گرديده و آن گاه زمينه هاي نشوز و سپس شيوه هاي درماني قرآن به صورت کلي شامل انتخاب همسر شايسته، آموزش ها و مهارت هاي بينشي و سلامت بخشي و اصلاح رفتارها و راهکارهاي کاربردي شامل موعظه، ترک بستر و تنبيه مشروط و خفيف ارائه و همچنين موعظه، مشاوره و مراجعه به مراجع قانوني و غذا درماني و حکميت به عنوان راهکارهاي اصلاحي در نشوز و شقاق زوجين مطرح گرديده است.
منابع
1- قرآن کريم (تراجم فولادوند، خرمشاهي، مجتبوي و مکارم شيرازي)
2-انصاريان، حسين، نظام خانواده در اسلام، قم، نشر ام ابيها، 1376 .
3-بهشتي، احمد، خانواده در قرآن نشر طريق القدس، 1361 .
4-حر عاملي، محمد حسن، وسائل الشيعه، بيروت، دارالاحياء التراث العربي، 1991 م.
5-خميني، روح الله، تحريرالوسيله، قم، دارالعلم، 1362.
6-زحيلي، وهبه، التفسير المنيز، ج 5، بيروت، دارالفکر المعاصر، 1991م.
7-سالاري، محمدرضا، درآمدي بر نظام خانواده در اسلام، مرکز نشر هاجر، قم 1385 .
8-طباطبائي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، قم، نشر جامعه مدرسين، 1374 .
9-عک خالد عبدالرحمن، آداب الحياهالزوجيه في ضوء الکتاب و السنته، بيروت، دارالمعرفه، 1998م.
10-فريد، مرتضي، نهج الفصاحه، راهنماي انسانيت کلمات قصار حضرت رسول اکرم (ص)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
11-کليني، محمد بن يعقوب، فروع کافي، بيروت، دارالضواء، 1992.
12-مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفاء، 1983 .
13-مطهري، مرتضي، تعليم و تربيت از نظر اسلام، نشر صدرا، تهران، 1372 .
14-مطهري، مرتضي، نظام حقوق زن در اسلام، نشر صدرا، تهران، 1371 .
15-نجفي، محمد حسن، الجواهر الکلام في شرح شرايع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلاميه، 1362 .
16-نوري طبرسي، حسين، مستدرک الوسائل و مستبط المسائل، بيروت، نشر مؤسسه البيت، 1998 م.

 

پي نوشت:
 

1- (بحار الانوار ، ج73،ص649)
2- (وسائل الشيعه،ج 4، ص10)
3- (وسائل الشيعه، ج14،ص5)
4- (طباطبائي ،تفسير الميزان، ج2،ص44).
5- (وسائل الشيعه ، ج14،ص33)
6-(وسائل الشيعه ، ج18،ص183وص129)
 

منبع: فصلنامه قرآني کوثر / شماره 33
/ن