این حالت باید یک اورژانس پزشکی تلقی شود. هر فردی که دچار SSHL میشود، باید فوراً به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند. گاهی اوقات افراد با این تصور که کاهش شنوایی ناشی از آلرژی، عفونت سینوسی، انسداد مجرای گوش با جرم یا سایر عوارض رایج است، مراجعه به پزشک را به تأخیر میاندازند. این تأخیر میتواند اثربخشی درمان را کاهش دهد.
در این مقاله، به بررسی جنبههای مختلف کمشنوایی ناگهانی (سکته گوش) و روشهای درمان آن میپردازیم.
ناشنوایی ناگهانی چیست؟
ناشنوایی ناگهانی یا «سکته گوش» که پیشتر اشاره شد، عارضهای است که به صورت ناگهانی و بدون دلیل مشخص رخ میدهد.بسیاری از بیماران، کاهش شنوایی را بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب متوجه میشوند. برخی دیگر نیز هنگام استفاده از گوش مبتلا برای اولین بار در روز (مانند پاسخگویی به تماس تلفنی) با این مشکل روبهرو میگردند. گروهی دیگر از افراد، دقیقاً پیش از از دست دادن شنوایی، صدای «تَق» بلند و ناگهانی در گوش خود احساس میکنند.
علائم و نشانهها
علاوه بر کاهش شنوایی، علائم این عارضه ممکن است شامل موارد زیر باشد:احساس پُری یا گرفتگی در گوش
سرگیجه
وزوز گوش (Tinnitus)
شیوع و جمعیت شناسی
بر اساس تخمین محققان، ناشنوایی ناگهانی سالانه بین ۱ تا ۶ نفر از هر ۵۰۰۰ نفر را تحت تأثیر قرار میدهد. با این حال، شمار واقعی مبتلایان احتمالاً بسیار بیشتر از این ارقام است، زیرا موارد بسیاری از این عارضه تشخیص داده نمیشوند. سکته گوش میتواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در میانگان (اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ زندگی) شایع است.
علت اصلی سکته گوش چیست؟
علت دقیق ناشنوایی ناگهانی (سکته گوش) در بسیاری از موارد ناشناخته است. اگرچه طیف وسیعی از مشکلات میتوانند منجر به این عارضه شوند، اما تنها درصد کمی از بیماران، دارای یک مشکل زمینۀ شناخته شده هستند.برخی از عوامل مؤثر در بروز کری ناگهانی عبارتاند از:
تودههای غیرسرطانی
برخی از تودههای خوشخیم (غیرسرطانی) مانند استئوم، اگزوستوز و پولیپهای مجرای گوش میتوانند با مسدود کردن مجرا موجب کاهش شنوایی شوند. در برخی موارد، برداشتن این تودهها میتواند شنوایی را بازگرداند.
تومور عصب شنوایی (آکوستیک نوروما): آکوستیک نوروما نوعی تومور خوشخیم است که روی عصبهای شنوایی و تعادل در گوش داخلی رشد میکند. این تومور علاوه بر کاهش شنوایی، میتواند باعث بروز مشکلات تعادلی، بیحسی صورت و وزوز گوش نیز بشود. درمان این تومور در مراحل اولیه گاهی میتواند بخشی از شنوایی ازدسترفته را بازگرداند.
انباشت جرم گوش
جرم گوش (واکس) به طور طبیعی از مجرای شنوایی در برابر آلودگی و میکروبها محافظت میکند. با این حال، انباشته و سخت شدن آن میتواند باعث انسداد مجرا شود که این عارضه روی کیفیت شنوایی تأثیر منفی میگذارد و حتی ممکن است به گوش درد یا احساس گرفتگی منجر شود.توصیهٔ مهم: در صورت احساس گرفتگی در گوش، هرگز از گوش پاککن یا هر وسیلهٔ دیگری برای خارج کردن جرم استفاده نکنید، زیرا این کار ممکن است باعث فشرده تر شدن جرم و آسیب به گوش شود. بهترین و مطمئنترین روش، مراجعه به پزشک برای انجام شستوشوی تخصصی گوش است.
اشکال در فرآیند شنوایی و علل بروز آن
شنوایی نتیجهٔ یک مسیر پیچیده است:
- امواج صوتی از طریق گوش خارجی وارد شده و در مجرای گوش حرکت میکنند.
- این امواج به پردهٔ گوش برخورد کرده و باعث لرزش آن میشوند.
- لرزش سپس به استخوانهای ظریف گوش میانی (چکشی، سندانی و رکابی) منتقل میگردد.
- ارتعاش از طریق استخوانها به مایع درون حلزون گوش داخلی راه مییابد.
- در حلزون، هزاران سلول مویی میکروسکوپی این ارتعاشات را به سیگنالهای عصبی تبدیل میکنند.
- این سیگنالها به مغز ارسال شده و در آنجا به عنوان «صدا» درک میشوند.
هرگونه آسیب، بیماری یا مانع در هر یک از این بخشها، از مجرای گوش خارجی تا عصب شنوایی میتواند باعث افت شنوایی شود.
آسیبهای فیزیکی و تغییرات فشار
ضربه به سر: ضربات شدید به سر میتوانند باعث جابجایی استخوانهای گوش میانی یا آسیب به عصب شنوایی شوند که معمولاً به کاهش دائمی شنوایی منجر میگردد.تغییرات ناگهانی فشار: تغییرات سریع فشار هوا یا آب (مانند پرواز با هواپیما یا غواصی) ممکن است به پرده گوش، گوش میانی یا گوش داخلی آسیب بزنند و افت شنوایی ایجاد کنند. خوشبختانه در بسیاری از این موارد، آسیبی که به پرده گوش وارد میشود، معمولاً طی چند هفته بهخودیخود بهبود مییابد.
آسیبهای ناشی از اجسام خارجی: استفاده از گوش پاککن یا سایر اشیاء برای تمیز کردن گوش بسیار خطرناک است، زیرا احتمال پارگی پرده گوش و آسیب دائمی به ساختارهای شنوایی را به شدت افزایش میدهد.
نکتهٔ مهم :در صورت بروز آسیب شدید به گوش داخلی، مداخلهٔ جراحی به موقع میتواند نقش تعیین کنندهای در حفظ شنوایی داشته باشد.
قرارگیری در معرض سر و صدای مزمن (مانند موتورسیکلت و ابزار کار)
قرارگیری مستمر و طولانیمدت در معرض صداهای بلند، یکی از شایعترین علل کاهش شنوایی دائمی و حتی ناشنوایی کامل است. این عامل که اغلب به عنوان «کمشنوایی نویز-القایی» شناخته میشود، بهطور ویژه در محیط های کاری پرسر و صدا (مانند کار با ماشینآلات صنعتی) خطر جدی محسوب میشود.آمار هشداردهنده: بر اساس بررسیهای انجامشده در ایالات متحده، تقریباً ۳۰ میلیون نفر به طور روزانه در معرض سطوح خطرناک سر و صدا در محیط کار قرار دارند.
حتی منابع روزمره مانند موتورسیکلتها و ابزارهای برقی نیز در درازمدت توانایی ایجاد آسیبهای جدی و غیرقابل بازگشت به شنوایی را دارند.
راهکار پیشگیری: بهترین روش برای محافظت از شنوایی، اجتناب از اینگونه سر و صداها است. در صورت عدم امکان اجتناب، حفظ حداکثر فاصلهی ممکن از منبع صدا و استفاده از محافظهای شنوایی (مانند گوشگیر یا ایرماف) ضروری است.
بیماریهای مزمن
برخی از بیماریهای مزمن که مستقیماً به گوش مرتبط نیستند نیز میتوانند منجر به کاهش شنوایی یا حتی ناشنوایی کامل شوند. مکانیسم این آسیب معمولاً از طریق اختلال در جریان خون رسانی به گوش داخلی یا مراکز شنوایی در مغز است.از جمله این بیماریها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بیماریهای قلبی-عروقی
سکتهٔ مغزی
فشار خون بالا
دیابت
علاوه بر این، بیماریهای خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید نیز با برخی انواع خاص کاهش شنوایی مرتبط شناخته میشوند.
داروها
برخی داروها میتوانند دارای عوارض جانبی کاهشدهندهٔ شنوایی باشند که به آن «اتوتوکسیسیتی» میگویند. این داروها را میتوان به دو دستهٔ کلی تقسیم کرد:داروهایی که نیاز به پایش (مانیتورینگ) دارند
مواردی مانند برخی آنتیبیوتیکهای خاص و داروهای شیمی درمانی جزو این گروه هستند. پایش منظم شنوایی در طول دورهٔ مصرف این قبیل داروها توسط پزشک توصیه میشود.
داروهایی با عوارض معمولاً قابل بازگشت
مصرف مکرر و دوز بالا داروهای متداولی مانند:
آسپیرین
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
استامینوفن
نیز میتواند خطر کاهش شنوایی را افزایش دهد. خوشبختانه عوارض شنوایی ناشی از این داروها معمولاً با قطع مصرف دارو به طور کامل برطرف میشود.
کنسرتها و صداهای بلند
آیا اخیراً به یک کنسرت رفتهاید و هنوز هم صدای زنگ یا وزوز در گوشهای خود احساس میکنید؟ این حالت، «وزوز موقت گوش» نام دارد و یک علامت هشداردهنده است.سطح صدا و خطر آسیب: میانگین سطح صدا در یک کنسرت راک زنده حدود ۱۱۰ دسیبل است که تقریباً معادل صدای یک اره برقی است. این میزان از صدا میتواند تنها پس از ۱۵ دقیقه باعث آسیب دائمی به شنوایی شود. به طور کلی، قرارگیری مداوم در معرض صداهای بالای ۸۵ دسیبل (مانند ترافیک سنگین شهری) خطر آسیب را به طور قابل توجهی افزایش میدهد.
۶۰ دسیبل: شدت صدای یک مکالمهٔ معمولی
۱۱۰ دسیبل: کنسرت راک، ارهبرقی
۱۲۰ دسیبل: آژیر آمبولانس، انفجار
نکتهٔ کلیدی: وزوز گوش ممکن است ساعت ها و روزها ادامه یابد، اما در صورت تکرار قرارگیری در معرض صداهای بلند، این عارضه میتواند دائمی شود.
راهکار پیشگیری: برای محافظت از شنوایی خود در چنین محیطهایی، استفاده از گوشگیر (محافظ گوش) و کاهش زمان حضور در معرض صدا ضروری است.
کمشنوایی ناگهانی چگونه تشخیص داده میشود؟
روند تشخیص این عارضه معمولاً به شرح زیر است:
معاینات اولیه
پزشک در مرحله اول، علل شایعتر کم شنوایی مانند کم شنوایی انتقالی (ناشی از مشکلات در گوش خارجی یا میانی) یا انسداد مجرای گوش به دلیل تجمع جرم یا مایع را بررسی میکند.
آزمایش تخصصی شنواییسنجی (ادیومتری تن خالص)
اگر در معاینه اولیه دلیل واضحی یافت نشود، انجام آزمایش ادیومتری تن خالص توسط ادیولوژیست (شنواییشناس) در اسرع وقت (طی چند روز اول) توصیه میشود. این آزمایش دقیقاً میزان کاهش شنوایی در فرکانسهای مختلف را اندازه گیری میکند.
معیار تشخیصی کلیدی
یکی از نشانههای اصلی ناشنوایی ناگهانی، کاهش حداقل ۳۰ دسیبل در سه فرکانس مرتبط، در مدت ۷۲ ساعت یا کمتر است. این میزان افت بهگونهای است که صداهای مکالمه عادی، مانند پچپچ یا زمزمه به گوش میرسند.
آزمایشهای تکمیلی برای شناسایی علت
پس از تأیید تشخیص، پزشک ممکن است آزمایشهای دیگری را برای یافتن علت زمینه ای درخواست کند، از جمله:آزمایش خون (برای بررسی عفونتها یا بیماریهای خودایمنی)
تصویربرداری ( MRI )برای بررسی عصب شنوایی و ساختارهای مغزی
تستهای تعادل
سکته گوش چگونه درمان میشود؟
درمان کمشنوایی ناگهانی (سکته گوش) به علت و شدت آن بستگی دارد، اما درمان اصلی و متداول ترین رویکرد، استفاده از کورتیکواستروئیدها است، بهویژه زمانی که علت دقیق آن ناشناخته باشد.
درمان اصلی: کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها با کاهش التهاب و تورم در ساختارهای ظریف گوش داخلی عمل میکنند. این درمان به دو روش اصلی انجام میشود:تزریق داخل گوشی (Intratympanic Injection): در این روش، دارو مستقیماً از طریق پرده گوش به فضای گوش میانی تزریق میشود. این کارآزماییهای بالینی نشان داده که این روش به اندازهی مصرف خوراکی مؤثر است و یک گزینه عالی برای افرادی است که نمیتوانند استروئیدهای خوراکی مصرف کنند یا میخواهند از عوارض جانبی سیستمیک آن (مانند افزایش قند خون یا نوسانات خلقی) اجتناب نمایند.
استروئیدهای خوراکی (قرص): روش سنتیتر که هنوز نیز کاربرد دارد.
نکته حیاتی: زمانبندی درمان
مؤثر بودن استروئیدها به شدت به زمان شروع درمان وابسته است. برای کسب بهترین نتیجه، درمان باید در اسرع وقت (ترجیحاً ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از شروع علائم) آغاز شود. درمانی که با بیش از ۲ تا ۴ هفته تأخیر شروع شود، تأثیر چندانی نخواهد داشت.
درمانهای تکمیلی بر اساس علت زمینه ای
اگر آزمایشات، دلیل خاصی برای سکته گوش شناسایی کند، درمانهای اضافی توصیه میشود:عفونت: تجویز آنتیبیوتیک.
داروهای اتوتوکسیک (سمی برای گوش): تغییر یا قطع داروی عامل، تحت نظارت پزشک.
بیماریهای خودایمنی: تجویز داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی.
گزینههای درمانی هنگامی که شنوایی باز نمیگردد
اگر کمشنوایی شدید باشد، دوطرفه باشد یا به درمانهای اولیه پاسخ ندهد، راهکارهای rehabilitative (بازتوانی) مطرح میشوند:سمعک: برای تقویت صداها و بهبود درک گفتار. انتخاب و تجویز مناسبترین سمعک باید توسط شنواییشناس (ادیولوژیست) انجام شود
چه تحقیقاتی در مورد کمشنوایی ناگهانی در حال انجام است؟
از آنجا که علت بسیاری از موارد کمشنوایی ناگهانی ناشناخته است، پژوهشهای گستردهای برای درک بهتر این عارضه در جریان است. محققان در حال بررسی عوامل خطر، انواع مختلف این اختلال و مکانیسمهای ایجادکنندهٔ آن هستند.محورهای اصلی تحقیقات عبارتند از:
بررسی علل و مکانیسمهای بیماری
پژوهشگران در حال مطالعهٔ تغییرات آسیبزایی هستند که در گوش داخلی رخ میدهد. تمرکز اصلی بر روی دو مکانیسم احتمالی است:اختلال در جریان خون گوش داخلی
التهاب موضعی
توسعهٔ روشهای نوین تشخیصی
استفاده از فناوریهای تصویربرداری پیشرفته (مانند MRI با وضوح بالا) برای کمک به تشخیص دقیقتر کمشنوایی ناگهانی و شناسایی احتمالی علل زمینهای آن در دست بررسی است.
نوآوری در روشهای درمانی و تحویل دارو
یکی از زمینههای پژوهشی امیدوارکننده، بهبود روشهای رساندن دارو به گوش داخلی است:سامانههای رهایش آهستهٔ دارو: دانشمندان در حال توسعهٔ روشی با استفاده از ریزذرات (میکروسفرها) هستند که دارو را بهتدریج در گوش داخلی آزاد میکنند. این روش میتواند نیاز به تزریقهای مکرر را برطرف کرده و اثربخشی درمان را افزایش دهد.
هدفگیری دارو با میدان مغناطیسی: یک تیم پژوهشی دیگر در حال بررسی استفاده از ذرات مغناطیسی است. در این روش، با اعمال یک میدان مغناطیسی خارجی، دارو به طور دقیقتر و یکنواختتری در گوش داخلی توزیع میشود.
این تحقیقات با پشتیبانی مؤسسات معتبری مانند NIDCD در حال انجام است و امید میرود راه حلهای مؤثرتری برای پیشگیری و درمان این عارضه ارائه دهند.
.jpg)
_656882.jpg "برای نیت روزه چه بگوییم")
.jpg "شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها در قرآن")
