یا ممتحنه امتحنک الله الذی خلقک قبل ان یخلقک به خط شکسته نستعلیق

ای آزموده، آزمودت خدایی که تو را آفرید، پیش از آنکه تو را بیافریند، پس به آنچه آزمودت تو را شکیبا یافت، ما بر این باوریم که دوستان و تصدیق‌کنندگان توییم و به تمام آنچه پدرت (درود خدا بر او و خاندانش باد) و جانشینش برای ما آورده شکیبایی کننده‌ایم، پس از تو درخواست می‌کنیم، اگر تصدیق‌کننده تو بوده‌ایم، ما را به تصدیقمان به پدرت و جانشینش مرتبط کنی تا خود را بشارت دهیم که به سبب دوستی تو پاک شده‌ایم.
پنجشنبه، 4 ارديبهشت 1404
تخمین زمان مطالعه:
گردآورنده : ابوالفضل رنجبران
موارد بیشتر برای شما
یا ممتحنه امتحنک الله الذی خلقک قبل ان یخلقک به خط شکسته نستعلیق
یا ممتحنه امتحنک الله الذی خلقک قبل ان یخلقک به خط شکسته نستعلیق

موضوعات: پوستر حضرت زهرا، صدیقه الشهیده

صاحب اثر: ابوالفضل رنجبران

شاخه هنری: خوشنویسی و گرافیک

زمان خلق اثر: 1395

نوع خط: شکسته نستعلیق

امتحان حضرت زهرا قبل از افرینش مرحوم آیت الله علی سعادت پرور در کتاب شریف جلوه نور ص224 در توضیح روایت فوق می فرمایند: جمله ی «یا ممتحنه امتحنک الله الذی خلقک قبل ان یخلقک» به هر کدام از احتمالات ذیل معنا شود، خلقتی غیر از خلقت مادی را برای حضرت زهرا (ع) اثبات می کند.

احتمال اول:
اینکه: ظرف «قبل» در جمله، متعلق به «خلقک» باشد، که به این ترتیب معنای این قسمت از زیارت این گونه می شود: ای کسی که مورد امتحان الهی واقع شدی و خداوند تو را امتحان کرد و در آن صابر یافت، خداوندی که تو را پیش از خلقت مادی در عوالم نوری آفرید. به این معنا، این جمله فقط خلقتی غیر از خلقت مادی را اثبات می کند، و دلالتی ندارد که امتحان آن حضرت و صبر بر آن در عوالم غیر عالم مادی بوده است.

احتمال دوم:
آن است که، ظرف «قبل» متعلق به «امتحنک» باشد، به این ترتیب معنای جمله این گونه می شود: ای کسی که مورد امتحان الهی واقع شدی، و خداوند پیش از آنکه تو را در عالم مادی خلق نماید، امتحانت کرد و تو را صابر یافت و سپس در عالم مادی خلق نمود. بنابراین احتمال، ممکن است مراد از «قبل» در «قبل ان یخلقک» عالم برزخی آن حضرت بوده و امتحان در آنجا واقع شده باشد، چنانکه آدم ابوالبشر «علیه السلام» هم در آنجا در معرض امتحان الهی واقع شد. ولی گویا بنابراین احتمال، مراد از «قبل»در «قبل ان یخلقک» عالم نوری و تمثلی آن حضرت است، و این امتحان در آنجا صورت گرفته است.

در اینجا این سوال مطرح می شود که:
o امتحان الهی در عوالم نوری و تمثلی و یا برزخی چگونه بوده است؟
o مراد از آن چیست؟
o آیا امتحان جز با دار تکلیف و عالم ماده سازگار است؟
در جواب باید گفت: اینکه نحوه ی امتحان چگونه بوده برای ما معلوم نیست، ولی مسلما در هر عالم باشد باید مناسب با همان عالم بوده باشد. در دار تکلیف و عالم مادی به تناسب خود، و در عوالم نوری و یا برزخی به تناسب خود. و برای مخلصین «به فتح لام» به طریقی، و برای غیر مخلصین به طریق دیگر.

اما شاید بتوان گفت: امتحان الهی در خلقت نوری همان پیمان و «عهد عبودیتی» باشد که خداوند از فرزندان آدم«علیه السلام» گرفت، چنانکه می فرماید: «الم اعهد إلیکم یا بنی ادم، ان لا تعبدوا الشیطان، انه لکم عدو مبین، و ان اعبدونی، هذا صراط مستقیم».[ یس: 60] ای فرزندان آدم، آیا از شما عهد و پیمان نگرفتم که شیطان را بندگی نکنید، که وی دشمن آشکار شماست. و مرا بندگی کنید که این صراط مستقیم و راه راست است.

و یا ممکن است: مراد، امتحان الهی باشد که به صورت «اخذ میثاق» از فرزندان آدم علیه السلام بوده است، چنانکه می فرماید: «و اذ اخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم، و اشهدهم علی انفسهم: الست بربکم؟ قالوا: بلی».[ اعراف: 172] و هنگامی که پروردگارت از صلب فرزندان آدم، ذریه و نسل آنها را برگرفت و آنها را بر خود گواه ساخت که آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: بله.
و نیز ممکن است: مراد از امتحان الهی، همان «میثاق غلیظ» و پیمان محکمی باشد که از عده ای از انبیای برجسته و یا از همه انبیا گرفته شده، و از حضرت فاطمه «علیهاالسلام» نیز به لحاظ قرین بودن با انبیا و یا با انبیای برجسته، اخذ شده باشد، چنانکه می فرماید: «و اذ اخذنا من النبیین میثاقهم و منک و من نوح و ابراهیم و موسی و عیسی بن مریم، و اخذنا منهم میثاقا غلیظا، لیسئل الصادقین عن صدقهم، و اعد للکافرین عذابا الیما».[ احزاب: 7 و 8] و هنگامی که از پیامبران عهد و میثاق گرفتیم و هم از تو و از نوح و ابراهیم و موسی و عیسی بن مریم، از همه پیمان محکم گرفتیم، تا خداوند از راستگویان از گفتار صدقشان باز پرسد، و برای کافران عذاب دردناک آماده کند.

و شاید بتوان گفت: موضوع عهد عبودیت «الم اعهد الیکم...»، و گرفتن میثاق مطلق « از تمامی فرزندان آدم علیه السلام »، و اخذ میثاق از انبیا، یک پیمان نیست، بلکه سه پیمان جداگانه است، و گویا هر کدام از آنها در عالم و خلقتی از مراحل خلقت نوری بوده است، والله اعلم.

در هر حال، بیانات فوق به یک سوی امتحان اشاره دارد، و سوی دیگر که جلوه ی خارجی امتحان است در عالم ماده واقع می شود، و در قیامت نیز از نتیجه ی آزمایش سوال می گردد.
معنای جملات دیگر این زیارتنامه «فَوَجَدَکِ لِمَا امْتَحَنَکِ صابِرَةً» این است که: تو در امتحان خود صابر بودی..... صابره بودن ان حضرت شاید به این معنی باشد که خداوند عالم، قبل از اینکه آن حضرت را در این بدن انسانی و مادی خلقت کند یعنی در زمان خلقت نوریه حضرت آن حضرت را عالم کرد به همه مصائب که در دنیا می بیند و تمام ابتلائاتی که در دنیا می بیند همه را به او نشان داد و او را آگاه فرمود و حضرت زهرا سلام الله علیها بعد از آگاهی صبر و تحمل فرمود : و پیوسته در تمام این مراحل شاکر و صابر بود.

ذکر یک شبهه: بعضی از روایاتی که در مصائب حضرت زهرا سلام الله علیها وارد شده است مثل اینکه می گویند حضرت شب و روز گریه می کردند و همچنین روایتی که می گوید حضرت آنقدر گریه کرد که اهل مدینه از گریه حضرت اذیت شدند این موارد با تقدیر خداوند و مقام صبر منافاتی دارد .....« این چکیده در مقام جواب به این شبهه نیست»

جواب اجمالى: در زیارت حضرت زهرا سلام الله علیها چنین می خوانیم. "السلام علیک یا ممتحنة امتحنک الذی خلقک قبل أن یخلقک" سلام بر تو ای امتحان شده! قبل از این که تو را بیافریند،‌ آزمایشت نمود و تو صبر کرده و از آزمایش سرافراز بیرون آمدی" مراد از این جمله چنین می تواند باشد که خداوند قبل از خلقت حضرت زهرا سلام الله علیها می دانست که ایشان برای رسیدن به کمالات معنوی آزمایش می شود و بر مصایب و سختی ها صبر می کند و همه را به خاطر خدا تحمل می کند و از آزمایش سربلند بیرون می آید. بنابراین حقیقت وجود او قبل از آفرینش، سربلند از هر امتحانی دانسته شده است.

البته علم خداوند نسبت به همه این طور است،‌ یعنی قبل از خلقتِ هر کس، آینده او را می‌داند. در این زیارت نامه امتیاز حضرت زهرا سلام الله علیها این مسئله ذکر شده که حضرت از جمله کسانی است که خوب از عهده امتحان بر آمده است. مسئلة آزمایش برای هر انسانی حتمی است و خوشبخت کسی است که آزمایش را خوب انجام دهد.
قرآن کریم می فرماید: أَحَسِبَ النَّاسُ أَن یُتْرَکُوا أَن یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ "آیا مردم گمان کردند همین که بگویند:‌ ایمان آوردیم، به حال خود رها می شوند و آزمایش نخواهند شد؟!‌ اما کسانی را که پیش از آنان بودند آزمودیم « این ها را نیز امتحان می‌کنیم. باید علم خدا دربارة کسانی که راست می گویند و کسانی که دروغ می‌گویند،‌تحقق یابد". (سوره مبارکه عنکبوت، آیه دوم)
ب. پاسخ به بیانی دیگر

«خَلَقَکِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَکِ» یعنی خداوند متعال قبل از آنکه به تو خلقت مادّی دهد تو را به خلقت نوری خلق نمود. دیگر مردمان اوّلین تمایزی که یافتند و وجود شخصی پیدا کردند ، بعد از خلقت آدم (ع) بود که وجود ذرّی آنها در صلب آدم (ع) خلق گردید و از آن هنگام تا رسیدن به صلب پدر خودشان و انتقال به رحم مادر خودشان ، همواره در سیر بودند ؛ و فرد مذکوری نبودند. امّا برخی از انسانها مثل اهل بیت و انبیاء (ع) حتّی در عالم ملکوت و جبروت و فوق آن نیز وجود متمایز و شخصی داشتند ؛ لکن به وجود نوری ؛ و نور دیگر مردمان در نور آن بزرگواران مستتر بود. کما اینکه در رتبه ای از هستی ، حتّی انبیاء (ع) نیز وجود نوری متمایز نداشته اند و نور وجودشان در نور اهل بیت (ع) مستهلک بوده ؛ و باز انوار ائمه (ع) و فاطمه زهرا(س) در رتبه های آغازین هستی در نور علی (ع) مکنون بود ؛ و نور خود امیرمومنان(ع) در نور رسول الله (ص) فانی بود ؛ و اوّل وجود نوری که خلقت یافت ، نور رسول اکرم (ص) بود.

منبع: maaref.porsemani

در پایان:
جا دارد که از دلسوزی، همراهی و توجه اساتید معظم، متعهد، متدین و مجاهدِ خود در کسوت شاگردی، از زحمات ارزشمند استاد مسعود نجابتی و عبدالرسول یاقوتی، سید حسن موسی زاده، ناصر طاووسی و ابوالفضل خزائی تقدیر و تشکر نمایم.

شاگرد شما، ابوالفضل رنجبران

© کلیه حقوق متعلق به صاحب اثر و پرتال فرهنگی راسخون است. استفاده از مطالب و آثار فقط با ذکر منبع بلامانع است.


ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
اشتباهات رایج در استفاده از هواپز
اشتباهات رایج در استفاده از هواپز
پوستر سلام بر فاطمه به خط رقاع و ثلث
پوستر سلام بر فاطمه به خط رقاع و ثلث
در جواب تعریف دیگران چه بگوییم
در جواب تعریف دیگران چه بگوییم
لایه‌ بردار چقدر روی پوست بماند؟
لایه‌ بردار چقدر روی پوست بماند؟
در جواب تعریف از زیبایی چه بگوییم
در جواب تعریف از زیبایی چه بگوییم
آیین اختتامیه چهل و هشتمین دوره مسابقات معارفی قرآن کریم در قم | بیانات سخنرانان مراسم و اسامی برگزیدگان
آیین اختتامیه چهل و هشتمین دوره مسابقات معارفی قرآن کریم در قم | بیانات سخنرانان مراسم و اسامی برگزیدگان
برگزاری کرسی تلاوت فاطمی و کرسی تلاوت مهدوی همزمان با بخش معارفی چهل و هشتمین دوره مسابقات قرآن کریم در حرم حضرت معصومه و جمکران
برگزاری کرسی تلاوت فاطمی و کرسی تلاوت مهدوی همزمان با بخش معارفی چهل و هشتمین دوره مسابقات قرآن کریم در حرم حضرت معصومه و جمکران
چند نما زیبا از چهل و هشتمین دوره مسابقات قرآن کریم بخش معارف قرآن کریم و صحیفه سجادیه و نهج البلاغه به میزبانی قم
چند نما زیبا از چهل و هشتمین دوره مسابقات قرآن کریم بخش معارف قرآن کریم و صحیفه سجادیه و نهج البلاغه به میزبانی قم
جدول تعهدات بیمه تکمیلی دی ۱۴۰۴: پوشش‌ها و جزئیات کامل را ببینید
جدول تعهدات بیمه تکمیلی دی ۱۴۰۴: پوشش‌ها و جزئیات کامل را ببینید
در جواب تشکر از هدیه چه بگوییم
در جواب تشکر از هدیه چه بگوییم
نگاهی متفاوت به فیلم سینمایی "مجنون"
نگاهی متفاوت به فیلم سینمایی "مجنون"
سیره عبادی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها؛ اسوه بندگی و عرفان عملی
سیره عبادی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها؛ اسوه بندگی و عرفان عملی
بالاخره اسفناج را خام بخوریم یا پخته؟
بالاخره اسفناج را خام بخوریم یا پخته؟
اهل بیت علیهم السلام در مرکز توجه قرآن
اهل بیت علیهم السلام در مرکز توجه قرآن
زن در منظومه فکری رهبر انقلاب؛ از الگوی فاطمی تا اقتدار خانواده شهید و نقد تمدن غرب
زن در منظومه فکری رهبر انقلاب؛ از الگوی فاطمی تا اقتدار خانواده شهید و نقد تمدن غرب