حقوق مولف ، راديو و تلويزيون (5)
قسمت سوم - تلويزيون
معمولاً قوانين ملي ، آثار ناشي از حق مؤلف در مورد پخش برنامه هاي تلويزيوني را بطور مستقلي مورد توجه قرار نمي دهند . مقررات اين قوانين ، اين دو نوع وسيله پخش برنامه ها ، يعني راديو و تلويزيون را به يك چشم مي نگرند . بدين معني كه راه حلهاي مربوط به حقوق مؤلف در زمينه پخش برنامه هاي راديوئي كه به شرح آن پرداختيم درمورد پخش برنامه هاي تلويزيوني نيز قابل اجراست . به همين جهت در مورد تلويزيون هم مانند راديو ، بين آثاري كه مخصوصاً براي تلويزيون خلق مي شوند ( كارهاي تلويزيوني ) ادبي اي كه براي تلويزيون اقتباس مي گردند و بالاخره آثار ادبي و هنري اي كه بدون هيچگونه تغيير و تصرفي بوسيله تلويزيون اجرا مي شوند ، بايد فرق قائل شد .
مسأله ( دارنده حقوق مؤلف ) نسبت به اثرش نيز به همان نحو حل مي گردد . حق مؤلف نسبت به نمايش تلويزيوني اثرش و همچنين حق او نسبت به تكثير اثرش از طريق ضبط آن بمنظور پخش تلويزيوني ،طبق همان شرايطي كه در مورد راديو ذكر گرديد ، مورد استفاده قرار مي گيرند .
قرارداد سفارش و قرارداد پخش تلويزيوني يك اثر نيز داراي خصوصيات قراردادهاي سفارش و قراردادهاي مربوط به پخش راديوئي مي باشند . معذلك نظر به بعضي ويژگيهاي خاص اجراي برنامه هاي تلويزيوني ، بهتر است كه تأثيرناشي از حقوق مؤلف در اين زمينه بطور جداگانه اي مورد توجه قرار گيرد .
ما در اينجا به ذكر دو مسأله اكتفا مي كنيم .يكي مسأله فرق بين استفاده از صفحات تجاري و استفاده از فيلم هاي تجاري بوسيله سازمان راديو - تلويزيون و ديگري مسأله مفهوم اجازه پخش اثر از راديو و بخصوص اينكه آيا اين اجازه بطور ضمني شامل پخش اثراز تلويزيون نيز مي گردد يا خير .
2ـ فرق بين استفاده از صفحات تجاري و استفاده از فيلمهاي تجاري بوسيله سازمان راديو تلويزيون .
بين استفاده از صفحات تجاري و استفاده از فيلمهاي تجاري سازمان راديو تلويزيون يك وجه تشابه وجود دارد و آن اينست كه در هردوي آنها حق مؤلف نسبت به تكثير اثرش مطرح مي گردد . معذلك اهميت تفاوتها از وجوه تشابه بيشتر است . مثلاً صفحات همه جا در بازار يافت مي شوند و همين امر به سازمان راديو تلويزيون امكان مي دهد كه آزادانه آنها را بدست آورد ، در حاليكه فيلمها فقط در اختيار تهيه كننده ( يا نمايندگان او مي باشند و او مي تواند براي واگذاري آنها شرايطي كه حقوق و منافعش را حفظ كنند قائل گردد . از سوي ديگر پخش راديوئي صفحات زياني به كسي وارد نمي آورد ولي برعكس پخش فيلمها بوسيله تلويزيون ضرر مهمي به بهره برداران از سالن هاي سينما وارد مي آورد و بدين ترتيب مناقشاتي كه حل آنها دشوار و مستلزم دقت است ، بوجود م آورد .
اين تفاوتها ايجاب مي كنند كه يك رژيم مخصوص در مورد استفاده سازمان راديو تلويزيون از فيلمهاي تجاري ، درمقام مقايسه با استفاده از صفحات تجاري ، در نظر گرفته شود .
3- آيا اجازه پخش راديويي يك اثر شامل پخش آن بوسيله تلويزيون نيز مي گردد ؟
وضع انحصاري كه سازمان راديو تلويزيون در اغلب كشورها ازآن برخوردار است و رابطه نزديكي كه قوانين كشورها بين پخش راديوئي و پخش تلويزيوني قائل مي شوند، موجب گرديده است كه بعضي از مؤلفان معتقد گردند كه اجازه پخش راديوئي يك اثر شامل اجازه پخش آن بوسيله تلويزيون نيز مي گردد .
اين موضوع به تفسير قرارداد واگذاري حق انتشار اثر بستگي دارد . ما براساس اصل تفسير مضيق واگذاري حق انتشار كه حمايت از مؤلفان را تأمين مي كند ، معتقديم كه در صورت بروز شك و ترديد ، نمي توان اجازه پخش راديوئي يك اثر را بعنوان ،پخش تلويزيوني آن نيز تلقي كرد .
نتيجه
اولاً معتقديم كه مسأله حق مؤلف بر عدول و پس گرفتن اثرش بايد مورد توجه قانونگذاران قرار گيرد . آزادي خلق اثر فكري و حق شخصي ، انحصاري و اختياري مؤلف مبني برعرضه داشتن اثر خود به عموم مردم ، ايجاب مي كند كه اين حق در تمام سيستمهاي قانونگذاري شناخته شود . موضوع ديگر مسأله حمايت از هنرمندان و هنر پيشگاني كه آثار را اجرا مي كنند و نيز از توليدكنندگان صفحات گرامافون و سازمانهاي راديو تلويزيون مي باشد كه اين حمايت بايد از طريق شناختن حقوقي نزديك به حقوق مؤلف براي آنها تأمين گردد . اين حقوق بوسيله بسياري از كشورها شناخته شده و در عهدنامه رم 1962 كه انتظار مي رود تعداد زيادي از كشورها به آن ملحق شوند ، نيز پيش بيني گرديده است .
بالاخره به خصوص مسأله تأثير حقوق مؤلف در پخش برنامه هاي راديوئي تلويزيوني مطرح مي گردد كه يافتن راه حلهاي صحيح و كافي براي آن مستلزم بكار بردن كوششهاي مداوم است .
حق مؤلف كه در بدو امر به منظور حمايت از انتشار آثار فكري از طريق وسايل كلاسيك و سنتي از قبيل نمايش هاي عمومي ( نمايش هاي تاتري - موزيكال ، رقص وغيره ) و انواع هنرهاي پلاستيك ( تجسمي ) تدوين گرديده بود در مورد حمايت از انتشار اين آثار از طريق وسايل جديد مانند راديو و تلويزيون به نحو كاملاً رضايتبخشي اجرا نگرديده است . پخش برنامه هاي راديوئي و تلويزيوني نشانه اي از خود به جا نمي گذارد و مسافتها را از بين مي برند و مخاطب آنها گروههاي مختلف و نامحدودي هستند كه در جامعه ملي و حتي بين المللي مخلوط مي شوند . اين ويژگيها تفاوتهائي را بوجود مي آورند . بنابراين بايد يك حقوق جديدي كه از عناصر حقوق عمومي ،حقوق خصوصي و حقوق بين المللي تركيب شده باشند ،براي راديو و تلويزيون تدوين كرد و در چارچوب آن ، از حق مؤلف براي حمايت از همه مؤلفان و پديد آورندگان آثار فكري در شرايطي كه متناسب با وسايل جديد فني پخش و انتشار باشد ، استفاده نمود .
منبع:www.lawnet.ir
