سلطان شيرهاي جهان، شير مادر است!

به بهانه روز جهاني شير مادر
پژوهش هاي انجام شده در 30 سال اخير نشان داده، بهترين و کامل ترين غذا براي کودک تا 6 ماهگي، فقط شير مادر است چرا؟ چون شير مادر از شيرهاي ديگر مغذي تر است. هميشه استريل است. بش از 300 نوع عامل ضد ميکروبي در شير مادر وجود دارد که مانع بروز بيماري در کودک خواهد شد. ميزان شيوع اسهال در کودکاني که از شير مادر تغذيه مي کنند 3 تا 14 بار کمتر از کودکان شير خشکي است و به دليل وجود همين عوامل ضد ميکروبي، نوزاد خيلي کمتر به عفونت تنفسي، عفونت ادراري و عفونت گوش مياني مبتلا مي شود. به بهانه روز جهاني شير مادر دراين باره بيشتر مي نويسيم.
شير مادر کمتر ايجاد حساسيت مي کند و در خانواده هايي که يکي از اعضايش مبتلا به حساسيت است، حتماً بايد کودک با شير مادر تغذيه شود. کودکي که شير مادر مي خورد نه زيادي چاق و پفکي مي شود و نه لاغر مي ماند. يک نکته جالب در مورد شير مادر اين است که شيري که کودک در دقايق اول مي مکد، حاوي پروتئين بيشتر و چربي کمتر است و اين مساله باعث مي شود که کودک در زمان لازم احساس سيري کند و مادر بايد توجه داشته باشد که نوزاد را زود از سينه جدا نکند تا کودک با چربي دقايق آخر شيردهي، وزن گيري بهتري داشته باشد. مکيدن سينه باعث رشد فک و دندان هاي کودک مي شود. تماس نزديک مادر و نوزاد باعث افزايش مهر و محبت آنها مي شود. محققان دانمارکي دريافتند که شير مادر بر اساس نوع غذايي که مادر مصرف مي کند طعم و مزه مي گيرد و به کودک کمک مي کند که طعم هاي مختلف را بشناسد.

روش ذخيره کردن شير مادر
 

اگر مي خواهيد شير مادر را ذخيره کنيد تا کودک در هنگام عدم دسترسي به مادر از آن تغذيه کند، بايد نکاتي رارعايت کرد. رعايت اين نکات مانع از آلوده شدن شير ذخيره شده مي شود. شير مادر را مي توان براي دو تا سه روز در يخچال نگهداري کرد، به شرطي که درجه حرارت يخچال بين0 تا 3/9 درجه سانتي گراد باشد. شير مادر را مي توان در اغلب فريزرها به صورت يخ زده براي سه تا چهار ماه نگهداري کرد، به شرطي که درجه حرارت در حد 18 درجه سانتي گراد زير صفر باشد. اما اين مدت ممکن است بر اساس نوع فريزر متفاوت باشد. هميشه شير مادر را در بطري هاي استريل که سرپيچ دارند، در کيسه هاي پرستاري استريل شده، يا در فنجان هاي پلاستيکي سخت در دار بدون درز، نگهداري کنيد. هميشه با برچسب روي بطري ها زمان دوشيده شدن شير را ثبت کنيد. شير به صورت ذوب نشده براي بيش از 24 ساعت در يخچال نگه نداريد، اما هرگز شيري را که ذوب شده است، دوباره منجمد نکنيد.

شير مادر و روان سالم تر
 

يک مطالعه جديد نشان مي دهد، کودکاني که در دوران نوزادي از شير مادر استفاده کرده اند، در مدت پنج سال نخست زندگي، کمتر مشکل رفتاري و بيماري و روان پزشکي دارند. سلامت روان به مدت تغذيه از شير مادر بستگي دارد، يعني احتمال مشکلات رفتاري در کودکي که براي يک سال از شير مادر تغذيه کرده بود به نسبت کودکي که فقط دو ماه از شير مادر تغذيه کرده بود کمتر بود.

دوشيدن شير
 

پزشکان مي گويند بهترين روش دوشيدن شير در ساعت هايي از شبانه روز است که کودک درخواب است و مادر در آرامش مي تواند شير اضافي خود را براي کودک ذخيره کند تا در ساعاتي که از فرزند خود جداست، کسي که از کودک مراقبت مي کند، اين شير را به او بخوراند. براي به دست آمدن مقدار مناسب شير بهتر است دوشيدن هنگام صبح انجام گيرد. استراحت مادر به مدت 10 تا 20 دقيقه قبل از دوشيدن شير، خوردن مايعات مانند يک ليوان شير، آب ميوه يا چاي کمرنگ مي تواند کمک موثري باشد، البته مايعاتي گرم بيشتر از مايعات سرد به توليد شير کمک مي کند. دوشيدن شير با دست بهترين روش دوشيدن است و به پمپ هاي دستي ترجيح دارد. شستن دست ها با صابون و شستن سينه با آب ساده قبل از شيردهي توصيه مي شود.
بهتر است مادران در موقع دوشيدن شير در محيطي آرام و ساکت و به دور از اضطراب و فشارهاي عصبي، در وضعيتي راحت بنشينند و با فکر کردن به نوزاد، نگاه کردن به او يا نشستن در کنار او يا با شنيدن صداي کودک، به دوشيدن شير مشغول شوند. استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت 10 تا 15 دقيقه روي سينه قبل از شيردوشي يا حمام کردن با آب گرم به جاري شدن شير کمک مي کند. بعضي از مادران در هر بار مي توانند حدود نيم ليتر شير جمع آوري کنند اما در اغلب موارد در هر نوبت حدود 200 تا 300 سي سي شير جمع مي شود. در مواردي که شير کمتري جمع مي شود و براي استفاده روزانه کودک کافي است، مادر مي تواند شير خود را در ظرفي دريخچال نگهداري کند. شير در يخچال تا 48 ساعت سالم مي ماند.براي گرم کردن شير فريز شده بهترين روش قرار دادن ظرف حاوي شير در آب جوش و حرکت دادن ظرف است تا زماني که شير از حالت يخ زده خارج و حرارت آن مناسب شود. براي تداوم توليد وترشح شير در سينه مادر بهترين روش نوشاندن اين شير به کودک به وسيله فنجان و قاشق چاي خوري است زيرا در بيشتر موارد کودکان حتي پس از يک بار استفاده از شيشه شير و پستانک ديگر سينه مادر خود را نخواهند گرفت. و اين امر موجب کاهش شير دهي و گاه توقف آن مي شود.

10 فرمان به مادران
 

1-هرگز نبايد آغوز را دور ريخت، آغوز بهترين و مهم ترين قسمت شير مادر است.
2-در اوايل تولد به نوزاد از هر دو پستان خود شير دهيد.
3-شير مادر تا شش ماهگي براي رفع نيازهاي شير خوار کافي است و در اين دوره به جز آب در مواقع نياز با استفاده از قطره هايي که پزشک توصيه مي کند، هيچ چيز ديگر به کودک ندهيد.
4-از شيردهي در حالت خوابيده خودداري کنيد و حتماً نوزاد را در آغوش گرفته و به او شير دهيد.
5-خوردن مايعات زياد توسط مادر و مک زدن پستان مادر به وسيله نوزاد شير را زياد مي کند.
6-بيماري هاي رايج مادران و مصرف دارو توسط مادر مانع از شير دادن به نوزاد نيست، به جز چند مورد استثنايي که بايد توسط پزشک کودکان تجويز شود.
7-استفاده از حوله گرم و رطوب به مدت 10 تا 15 دقيقه روي پستان ونوک آن و يا حمام کردن يا ماساژ دادن قبل از دوشيدن شير، به جاري شدن شير کمک مي کند.
8-تغذيه با شير مادر در شب هم بايد ادامه داشته باشد.
9-تغذيه با شير مادر بايد مطابق ميل و درخواست کودک صورت گيرد.
10-هنگام شير دادن نوزاد را بغل کرده، سر او را بالاتر نگه داريد، توجه کنيد که سينه شما روي بيني نوزاد را نپوشاند و مانع تنفس نوزاد نشود.
منبع:روزنامه سلامت شماره 230
/خ