پيشگيري از سرطان روده با رژيم غذايي

سرطان کولون ( روده بزرگ) سرطاني شايع است که مردان و زنان بسياري در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. براي پيشگيري از بروز اين سرطان راه هايي وجود دارد که يکي از آنها داشتن يک رژيم غذايي سالم است. پژوهشگران و دانشمندان علم تغذيه طي پژوهش هاي گوناگون دريافته اند که برخي غذاها احتمال ابتلا به اين سرطان را افزايش مي دهند؛ مانند گوشت هاي قرمز فرآوري شده که نزد مردم بسيار هم محبوب هستند. در ايالات متحده دومين عامل مرگ و ميرها در اثر سرطان، سرطان کلورکتال است که مردان و زنان بسياري را به کام مرگ مي کشاند. ( سرطان هاي کلورکتال سرطان هايي هستند که 25 سانتي متر آخر روده به اضافه قسمت انتهايي کولون و راست روده را درگير مي کنند). مانند بسياري از سرطان ها، احتمال ابتلا به اين سرطان هم با پرخوري و چاقي افزايش مي يابد. به طور کلي، افراد چاق بيش از ديگران در معرض ابتلا به انواع بيماري، از جمله سرطان ها، هستند و احتمال ابتلا به سرطان کلورکتال نيز در افراد چاق ( به ويژه مردان چاق) بيشتر از کساني است که اضافه وزن ندارند.

گوشت قرمز: متهم رديف اول
 

بد نيست بدانيد بهترين راه پيشگيري از ابتلا به سرطان کلورکتال پرهيز از خوردن گوشت قرمز، به خصوص انواع فرآوري شده آن است. اگر کسي بيش از ده سال مقادير فراواني گوشت قرمز خورده باشد، احتمال ابتلاي او به سرطان راست روده و انتهاي روده بزرگ بين 30 تا 40 درصد افزايش خواهد يافت. منظور از مصرف زياد، روزانه 84 گرم براي مردان و 56 گرم براي زنان است. رابطه بين ابتلا به سرطان کلورکتال و خوردن گوشت قرمز فرآوري شده از اين هم بيشتر است. اگر مردي طي ده سال در هفته پنج تا شش بار و هر بار 28 گرم از اين نوع غذاها بخورد، احتمال ابتلا به سرطان قسمت پاييني روده بزرگ و راست روده، 50 درصد بيشتر خواهد شد. اين ميزان براي زنان، 28 گرم دو تا سه بار در هفته است. دکتر کالين دويل، مدير مرکز تغذيه و ورزش جامعه سرطان آمريکا در اينباره مي گويد:« اين آمار واقعاً وحشتناک است. مي بينيد که ارتباط بين مصرف گوشت قرمز، به خصوص نوع فرآوري شده آن و ابتلا به اين سرطان ها بسيار زياد است؛ در حالي که اين مقدار گوشت قرمز چندان هم زياد نيست.» از انواع اين نوع گوشت ها مي توان به هات داگ ها و گوشت گاو خشک و شور اشاره کرد. اين متخصص اين طور ادامه مي دهد:« گوشت قرمز، به ويژه نوع فرآوري شده، عامل اصلي در روند افزايش احتمال ابتلا به سرطان کلورکتال مي باشد.»

رژيمي که خطر ابتلا به اين سرطان را کاهش دهد چه خصوصياتي دارد؟
 

توصيه کلي پژوهشگران و متخصصان جامعه سرطان آمريکا پيروي از يک رژيم غذاي سرشار از غذاهاي گياهي و ميوه و سبزي با حداقل ميزان گوشت قرمز ( به ويژه نوع فرآوري شده آن) به عنوان مؤثرترين اقدام براي کاهش خطر ابتلا به اين سرطان هاست. دکتر دويل درباره اين روش تغذيه اي مي گويد:« خوب است هر چند وقت يکبار براي شام غذاهايي بخوريد که يک فرد گياهخوار مي خورد. مصرف انواع سبزي ها و ميوه ها و ديگر محصولات گياهي بهترين کاري است که مي توانيد با آن روده بزرگ خود را نجات دهيد و از تخريب آن توسط سرطان حفظ کنيد.» شايد بگوييد که مدام نمي توان غذاهاي گياهي خورد و تعداد غذاهايي که با گياهان درست مي شوند،کم هستند؛ اما اين طور نيست؛ تعداد غذاهايي که مي توانيد با اين مواد درست کنيد، بسيار زياد است و براي اينکه حوصله تان سر نرود و از رعايت اين رژيم خسته نشويد، فقط يک يا چند نوع محدود از اين غذاها را درست نکنيد؛ بلکه سراغ کتاب آشپزي هم برويد و طرز پخت انواع ديگري از اين غذاها را ياد بگيريد.

چقدر بايد غذاهاي گياهي بخورم؟
 

اگر در هفته دست کم پنج وعده ميوه و سبزي، به خصوص آنهايي که رنگارنگ هستند بخوريد، به سالم ماندن دستگاه گوارش تان کمک بسياري کرده ايد. ولي دکتر دويل معتقد است که کلم، کلم پيچ، گل کلم و کلم بروکلي به عنوان سبزي هايي که تاثير حفاظتي قابل ملاحظه اي در پايين آوردن بروز سرطان کلورکتال دارند، معرفي نمي شوند. چربي هاي سالم، که به طور عمده چربي هاي غيراشباع هستند ديگر مانند گذشته به عنوان يکي از عوامل بروز اين سرطان به شمار نمي آيند. به گفته اين متخصص جامعه سرطان آمريکا، اين چربي ها خود يکي از عوامل پيشگيري از ابتلا به سرطان کلورکتال هستند. چربي هاي سالم در منابع غذايي گياهي و در ماهي هايي مانند سالمون وجود دارند. دکتر دويل درباره اينکه چرا مرتب توصيه مي شود غذاهاي کم چرب بخوريد، بيشتر توضيح مي دهد:« مهم ترين دليل اين است که غذاهاي چرب کالري اضافي به بدن تحميل کرده و باعث مي شوند به راحتي و طي مدت کوتاهي چاق شويد. اين نکته هم درباره خوراکي هايي که چربي سالم دارند و هم در مورد غذاهايي که چربي آنها زياد سالم نيست، صدق مي کند.» بنابراين لازم است در عين مصرف غذاهاي گياهي و کم چرب، مراقب مقدار کالري دريافتي تان در روز هم باشيد. برخي فکر مي کنند خوردن ميوه و سبزي باعث چاق شدن نمي شود؛ در حالي که اين باور کاملا نادرست است. زياده روي در خوردن هر غذايي، حتي غذاهاي سالم نيز به اضافه وزن منجر شده و فرد را چاق مي کند. افرادي که نگران ابتلا به سرطان کلورکتال هستند و مي خواهند با رژيم غذايي اين احتمال را به حداقل برسانند، لازم است به نکته ديگري هم توجه کنند و آن مصرف الکل است. اين مايع مضر بسيار آسيب رسان است و مصرف آن با بروز بيماري هاي مهلک گوناگوني ارتباط مستقيم دارد و احتمال ابتلا به سرطان خطرناک کلورکتال را بالا مي برد.

کلسيم و سرطان کلورکتال
 

مصرف غذاهاي حاوي کلسيم يا مکمل هاي اين ماده معدني مي تواند از روده بزرگ در برابر رشد سلول هاي سرطاني محافظت کند؛ از طرفي اگر مقدار کلسيم در بدن زياد باشد، احتمال ابتلا به سرطان پروستات در مردان افزايش خواهد يافت. به همين دليل دانشمندان جامعه سرطان آمريکا به مردان توصيه مي کنند مقدار کلسيم دريافتي از غذاها يا مکمل ها را به 1500 ميلي گرم در روز محدود کنند. دکتر دويل عقيده دارد که بهترين راه براي دريافت متعادل کلسيم، به خصوص مکمل آن، مشورت با پزشک است؛ زيرا او بر اساس سن و جنس براي بيمار مکمل تجويز مي کند. سعي کنيد بيشتر با خوردن غذاهاي حاوي اين ماده معدني مهم نياز بدن تان را برآورده سازيد.

اشتباه نکنيد...
 

درست است که مصرف گوشت قرمز خطر ابتلا به اين نوع از سرطان دستگاه گوارش را افزايش مي دهد، ولي نمي توان اين غذا را کاملا از برنامه غذايي خود حذف کرد. در واقع منبع اصلي تامين آهن مورد نياز بدن همين گوشت است و با حذف کامل آن بدن دچار کمبود اين ماده معدني خواهد شد که شايع ترين عارضه آن ابتلا به کم خوني ( آنمي ) است. ابتلا به آنمي هم مي تواند براي فرد مشکلات فراواني ايجاد کند که ساده ترين آنها خستگي مزمن و افزايش تحريک پذيري و عصبي شدن مي باشد. منظور ما از طرح اين موضوع، زياده روي در مصرف گوشت قرمز است؛ وَگرنه خوردن اين غذاها به ميزان لازم، براي حفظ سلامتي لازم است. به علاوه، اين ماده غذايي منبع خوبي براي تامين پروتئين بدن مي باشد؛ پس آن را کاملا کنار نگذاريد، بلکه به ميزان متعادل مصرف کنيد. خوشبختانه ما مي توانيم آنچه را مي خوريم، کنترل کنيم. با قدري دقت و کسب اطلاعات درست درباره غذاهاي مفيد و مضر، مي توانيد رژيم غذايي سالمي براي خود تهيه کنيد که احتمال ابتلا به سرطان کلورکتال را به حداقل برساند.
منبع: دنياي سلامت( شماره 61)
ae