تأثیر دیابت بر چشم‌ها

افزايش کنترل‌نشده قند خون با چشم‌هاي بيمار ديابتي چه مي‌کند؟
 

اين روزها اطلاعات مردم درباره بيماري ديابت افزايش چشمگيري پيدا کرده و اغلب ديابتي‌ها پرسش‌هاي متنوع و متعددي از پزشکان خود مي‌پرسند. يکي از شايع‌ترين اين سوالات، تاثير بيماري ديابت بر چشم آنهاست.
ديابت يا بيماري قند در منشأ يوناني به معني پرادراري است. در افراد معمولي قندخون ناشتا کمتر از 105 و دو ساعت بعد از ناشتا بايد از 140 کمتر باشد ولي اگر قندخون بيش از 180 باشد از راه ادرار دفع شده و عوارض وسيعي روي عروق چشم و کليه مي‌گذارد. گذشته از توارث اکنون عدم تحرک زندگي ماشيني، کار زياد با کامپيوتر بدون تحرک بدني و تغذيه نامناسب مقام اول ايجاد ديابت را دارد که در بزرگسالان جديدا حتما با علايم تکرر ادرار و تشنگي و دير بهبود يافتن زخم‌ها ممکن است همراه باشد. افزايش شديد قندخون باعث کما مي‌شود. بعضي بيماران در اين مرحله است که تازه متوجه قند افزايش يافته خود مي‌شوند. کاهش قندخون هم مي‌تواند باعث بي‌هوشي شود. مثلا ورزش غيراستاندارد زياد و يا مصرف زياد انسولين يا قرص‌ها که هر دو حالت خطرناک است. اگر فردي بي‌هوش در خيابان پيدا شود تنها دست‌بند مخصوص مشخص‌کننده ديابت مي‌تواند تشخيص سريع و بهبود را براي وي به ارمغان بياورد.
ديابت به دو گروه اصلي تقسيم مي‌شود: نوع يک که مربوط به عدم ترشح مناسب انسولين از غده لوزالمعده است که از سنين کودکي معمولا 10 سالگي شروع مي‌شود و تا زير 30 سالگي به تشخيص مي‌رسد. فقط 10 درصد کل جامعه ديابتي‌ها از اين نوع هستند. چون انسولين مسوول وارد شدن قند به سلول‌هاي بدن است و ترشح نمي‌شود قندخون بالا رفته، به ادرار راه مي‌يابد و سلول‌هاي گرسنه‌ مانده بدن مجبور به استفاده پروتئين عضلات و چربي‌هاي موجود بدن مي‌شوند بنابراين علايم ذيل عارض مي‌شود.

• در کودکان:
 

1) تشنگي، 2) خستگي، 3) کم‌اشتهايي، 4) کاهش وزن (طي سه ماه 10 درصد کاهش وزن مي‌يابد) و 5) نزديک بين شدن سريع کودکان در صورتي که قندخون خيلي افزايش يابد.

• در بزرگسالان:
 

1) تنفس سريع با بوي خاص سيب، 2) استفراغ و 3) خواب‌آلودگي و گيجي و نهايتا بي‌هوشي و کما.

چشم‌ها در خطرند
 

اگر قندخون مهار نشود ديابتي‌ها در معرض عوارض عروقي، چشم، کليه، مغز و اعصاب هستند. در ديابت نوع اول (در کودکان) معمولا عوارض فوق 15 سال پس از شروع بيماري عارض مي‌شود. درمان فقط با انسولين و رژيم‌هاي خاص غذايي (وعده‌هاي زياد و پر از فيبر گياهي) مي‌باشد. ورزش زياد و بي‌رويه در افراد مصرف‌کننده انسولين خطرناک است. در ديابت نوع دو که حدود 90 درصد از جامعه ديابتي‌ها را دربرمي‌گيرد در صورتي که قندخون در طي روز به صورت غيرناشتا از 180 تجاوز کند حتما عوارض عروقي در چشم، کليه و مغز بعد از 5 تا 7 سال عارض مي‌شود که حتي درمان‌هاي ليزري ضد خون‌ريزي ته چشم و تزريق آمپول آواستين نمي‌تواند به طور کامل جلوي ايجاد نابينايي را بگيرد، يعني ديابت خطرناک‌ترين دشمن شايع چشم است که ايجاد نابينايي غيرقابل برگشت مي‌کند. اصلي‌ترين درمان ديابت تيپ 2 فقط کاهش وزن است. بين 5 تا 7 کيلو کاهش وزن ممکن است ديابت را بهبود بخشد. گرچه مساله ارثي در بروز ديابت نوع 2 کاملا اثبات شده است ولي نمي‌تواند عامل اصلي باشد چون 50 سال پيش در ايران همين ژن‌ها وجود داشت ولي چنين جمعيتي از ديابت (به صورت درصدي) نداشتيم و علت آن فعاليت بدني، تغذيه سالم و استرس کمتر بود.
ديابت نوع يک فقط 50 درصد وابسته به ژن است. بروز بعضي عفونت‌هاي ويروسي در کودکي مثل اوريون اگر باعث تورم لوزالمعده شود و عفونت‌هاي سرخک و سرخجه در دوران جنيني يا نوزادي غيرخطرناک است. در انواعي نيز سيستم‌هاي خودايمني مسوول است اما عوارض چشمي ديابت شامل آب مرواريد، آب‌سياه، خون‌ريزي شبکيه و زجاجيه و پاره شدن شبکيه است.

12علامتي که بايد به آن دقت کنيد
 

1 تغييرات شديد بينايي: مثلا شخصي که قبلا دوربين و پيرچشم بوده ولي به تدريج دوربين ولي خراب و نزديک بيني‌اش بهتر مي‌شود. او خوشحال شده که ديد نزديک خوبي پيدا کرده ولي بايد بررسي کند که قندخون او زياد شده يا دچار آب‌مرواريد شده؟ گاهي تغييرات روزانه ديد نيز به‌طور غيرمنطقي مي‌تواند ناشي از تغييرات شديد قندخون در طي روز باشد. علت اين پديده اين است که هرچه قندخون بالاتر برود مايع داخل چشم مثل يک شربت غليظ مي‌شود که به علت شکست نور تصوير در داخل چشم که ناشي از يک پديده فيزيکي عادي است باعث نزديک‌بين‌تر شدن شخص مي‌شود.
2 هر روز صبح يک فرد ديابتي بايد به يک صفحه شطرنجي نگاه کند. اگر يک روز چهارخانه‌ها مثل هميشه صاف و مرتب، ديده نشد و در بعضي قسمت‌هاي صفحه خطوط منحني يا قطع خطوط يا محو شدن و پاک شدن قسمتي از چهارخانه‌ها احساس شد بايد سريعا به چشم‌پزشک مراجعه کند.
3 تغييرات ميدان ديد: اگر در ميدان ديد جرقه و لکه‌هاي سياه مگس‌پران جديد و غيرعادي ايجاد شد بايد سريعا به چشم‌پزشک مراجعه شود. اگر در قسمتي از ميدان ديد يک پرده سياه ثابت ايجاد شد نيز خطر پارگي يا خون‌ريزي وسيع شبکيه مطرح مي‌باشد.
4 اگر تغييرات سريع نمره عينک داشتيد حتما به چشم‌پزشک خود بررسي شبکيه را گوشزد کنيد.
5 در صورت بروز ديابت هر 6 ماه يک بار به چشم‌پزشک مراجعه کنيد.
6 در صورت ايجاد دوبيني، انحراف ناگهاني چشم‌ها (لوچي) و افتادگي پلک ممکن است سکته مغزي يا يک نوروپاتي ديابتيک رخ داده باشد.
7 در صورت اشک‌ريزش در حين مطالعه و ديدن تلويزيون و سوزش و احساس ديدن دود در داخل اتاق فورا به چشم‌پزشک مراجعه کنيد.
8 در صورت عفونت‌هاي مکرر پلکي به صورت چرکي و عفوني فورا به چشم‌پزشک مراجعه کنيد.
9 در صورت آبسه کاسه چشمي و کيسه اشکي فورا به چشم‌پزشک مراجعه کنيد.
10 در صورت ديدن لخته خون در قسمت سفيدي چشم فورا به چشم‌پزشک مراجعه کنيد.
11در صورت پرش زياد پلکي و جمع شدن کامل پلک که شديد و غيرقابل کنترل باشد فورا به چشم‌پزشک مراجعه کنيد.
12 در صورت سِر شدن و فلج شدن يک طرف صورت و پلک‌ها و حتي عضلات حرکتي چشم فورا به چشم‌پزشک مراجعه کنيد.
منبع:http://www.salamat.com