تعيين اندازه ميدان مغناطيسي ستاره اي نوتروني

براي اولين بار ميدان مغناطيسي يک ستاره نوتروني به شکل مستقيم تعيين شد.
با استفاده از رصدخانه پرتو X آزانس فضايي اروپا موسوم به XMM-Newton ، اخترشناسان اروپايي موفق شدند براي اولين بار و بدون واسطه ميدان مغناطيسي يک ستاره نوتروني را مورد سنجش قرار دهند و ديد دقيق تري نسبت به اين موجودات راز آلود کيهان به دست آورند.
ستاره هاي نوتروني اجرامي بسيار چگالند . اين ستاره ها با جرمي معادل خورشيد در کره اي به قطر 20 تا 30 کيلومتر فشرده مي شوند و جرمي با چگالي بسيار بالا را توليد مي کنند. ستاره هاي نوتروني حاصل انفجارهاي ابرنواختري است. پس از آنکه لايه هاي ستاره در اثر انفجاري مهيب در فضا پراکنده شد بقاياي ستاره اصلي به شکل قلبي چگال باقي مي ماند و ستاره نوتروني را تشکيل مي دهد ستاره اي که با آهنگي غيرقابل تصور به دور خود مي چرخد.
اين گونه اجرام اگرچه خانواده اي آشنا ازاجرام کيهاني به حساب مي ايند اما به شکل فردي و تک تک اطلاع اندکي از آنها در دست داريم.اين اجرام در هنگام تولد دماي بسيار بالايي دارند و تابش قوي از خود ساطع مي کنند اما پس از گذشت زمان با سرعت حرارات خود را از دست مي دهند و به همين دليل تابشهاي قوي خود نظير تابش در محدوده پرتو X را از دست داده و در طول موجهاي راديويي به تابش مي پردازند و به همين دليل است که براي بررسي آنها بايد از اين طول موجها استفاده کرد. تنها تعداد اندکي از اين اجرام تابشهايي در طول موج X نشان مي دهند.

يکي از اين موارد ستاره اي نوتروني موسوم به 1 E1207.4-5209 است که در خلال طولاني ترين عکسبرداري رصدخانه XMM-Newton که 72 ساعت به طول انجاميد آشکار شد.با کمک اين تصوير برداري اخترشناسان اروپايي موفق شدند براي اولين بار به طور مستقيم به اندازه گيري ميدان مغناطيسي اين ستاره بپردازند اين در حاليست که پيش از اين تنها با کمک روشهاي غير مستقيم نظير استفاده از نظريات شکل گيري ستاره هاي پرجرم و يا بررسي آهنگ کاهش دوران ستاره نوتروني (که با کمک بررسي داده هاي راديويي امکان پذير مي شد) اين ميدان مغناطيسي مورد محاسبه قرار مي گرفت . اما اين بار اخترشناسان توانستند با رصد تابش پرتو X يک ستاره نوتروني اين ميدان را مستقيما ندازه گيري کنند تابش پرتو X پيش از آنکه در فضا منتشر شود از درون ميدان مغناطيسي ستاره نوتروني عبور مي کند و اين ميدان اثر انگشت خود را بر روي اين پرتو باقي مي گذارد. با بررسي پرتوهاي دريافت شده مي توان ميدان را شناسايي کرد . اما نکته هيجان انگيز در خصوص اين ستاره نوتروني جاي ديگري بود ميدان مغناطيسي که به روش مستقيم مورد اندازه گيري قرار گرفت 30 برابر ضعيف تر از ميداني بود که روشهاي غير مستقيم اعلام مي کرد ند و اين پرسشي تاز ه را مطرح مي کرد منشا اين اختلاف چيست.
در مدلهاي رايج اندازه گيري ميدان مغناطيسي ستاره هاي نوتروني فرض مي شود که کاهش سرعت ستاره تنها در اثر ميدان مغناطيسي ستاره و واکنش ان با محيط اطراف است د حاليکه به نظر مي رسد، حداقل در مورد 1 E1207.4-5209 عامل ديگري نيز در کاهش سرعت ستاره نقش ايفا مي کند و آن قرصي از بقاياي انفجار ابرنواختري است که در اطراف ستاره نوتروني باقي مانده است.
حال اين سوال مطرح اسن که آيا اين مورد تنها يک استثنا و گونه جديدي از ستاره هاي نوتروني است و يا نمونه اي عمومي از اين خانواده از اجرام آسماني است. بررسيهاي بعدي بايد پاسخگوي اين سوال باشد.
منبع: www.nojum.ir
* ارسال مقاله توسط عضو محترم سایت با نام کاربری : sm1372