آسیب دیدگی مچ پا Ankle Sprain

صدمات مچ در ورزشکاران میزان بروز بالایی دارد. شایعترین ضایعه مچ پا ،اسپرین (Sprain) است. ابتدا اسپرین را تعریف می کنیم و سپس آن را در مچ پا بررسی می کنیم.
Sprain اسپرین: زمانی که ساختمانی مانند لیگامان، جامعیت ساختمانی خود را از دست بدهد، از این واژه استفاده می گردد. از بین رفتن تمامیت ساختمانی گاهی به صورت پارگی tearing است که دو قسمت پاره شده کاملاً از هم جدا نشده اند. در صورت جدا شدن کامل Sprain به صورت Rupture توصیف میشود..
Sprain را بر اساس دو معیار جامعیت ساختمانی لیگامانی و وجود ناپایداری در مفصل به 3 درجه تقسیم می کنیم:
درجه1: پارگی خفیف وجود دارد به طوری که ساختمان لیگامانی تقریباً سالم است و ناپایداری وجود ندارد.
درجه2: پارگی متوسط وجود دارد و ساختمان لیگامان تقریباً ناسالم است و ناپایداری تا حدی در مفصل وجود دارد.
درجه3: پارگی کامل وجود دارد و ساختمان لیگامان کاملاً ناسالم است و ناپایداری کاملاً وجود دارد.
در مچ پا دو دسته لیگامان مهم وجود دارد:
الف) لیگامان داخلی مچ پا که به شکل مثلث است و بسیار قوی است و مفصل را در سمت داخل محافظت می کند. یعنی هرگاه مچ پا به خارج حرکت کند ، از حرکت بیش از حد آن جلوگیری می کند. این لیگامان به قدری قوی است که در حرکات شدید پا به سمت خارج، برجستگی استخوان ساق کنده می شود تا اینکه این لیگامان آسیب ببیند.
ب) لیگامان خارجی مچ پا که شامل سه دسته لیگامان است و به صورت بادبزنی قرار گرفته اند، این لیگامان مانع از حرکات شدید مچ به سمت داخل می شود. در ضایعات لیگامانی کل بدن ، این لیگامان بیشترین صدمات را به خود اختصاص می دهد. در ضایعات این لیگامان بیمار سابقه ای از پیچ خوردن پا را می دهد. راه رفتن با کفش های پاشنه بلند، راه رفتن در سطوح ناهموار و لبه پیاده رو احتمال این نوع صدمه را افزایش می دهد.
در ضایعات درجه 1 و 2 درد وجود دارد و محل درد اغلب در همان موضع درگیر است اما گاهی به پا و ساق پا نیز انتشار می یابد. در بیمار با پارگی کامل درجه3 درد شدید در ابتدا احساس می شود اما بعد از آن درد کاملاً فروکش می کند و ناپایداری و بی ثباتی در مفصل جایگزین آن می شود. در ضایعات درجه 1 و 2 در مقایسه با درجه3 درد و ناتوانی بیمار شدیدتر است.
در ضایعات لیگامانی با هر درجه ای سه مرحله وجود دارد: حاد ، تحت حاد ، مزمن
در مرحله حاد اغلب بیمار لنگش دارد و مرحله وزن اندازی او حین راه رفتن کوتاه می شود. تورم، درد، اسپاسم عضلانی، محدودیت حرکتی و خون مردگی اطراف مچ پا از علائم دیگر این مرحله است. اغلب تورم و افزایش مایع مفصلی در این نوع آسیب دیده می شود. در مرحله حاد غالباً تمام حرکات دردناک هستند اما در مراحل دیگر درد فقط در حرکتی احساس می شود که لیگامان را تحت کشش قرار دهد. حساسیت به لمس در موضع نیز وجود دارد. درجه حرارت پوست در مرحله حاد بالا می رود ولی در مراحل دیگر طبیعی است.

درمان درجه1
 

مرحله حاد: با هدف کاهش التهاب و درد از Ice Massage هر دو ساعت یک بار و یا فرو کردن پا در آب یخ و استفاده از باندهای فشاری و بالا قرار دادن اندام برای کمک به برگشت خون وریدی توصیه می شود.
در این مرحله بهتر است حین راه رفتن بیمار کف پا را کاملاً روی زمین قرار ندهد و با پنجه پا یا نوک انگشتان و با کمک عصا راه برود. تمرینات انقباضی عضلات و حرکات بدون درد مفصل جهت جلوگیری از تحلیل عضلانی و حفظ دامنه حرکتی لازم است.

مرحله تحت حاد و مزمن: فیزیوتراپی (us, friction, …) تمرینات تقویتی عضلات، تمرینات تحریک حس عمقی و تمرینات تحملی توصیه می شود. برگشت به فعالیت ها باید تدریجی باشد و در ورزشکاران تا زمانی که قدرت عضلات طبیعی نشده و دامنه حرکتی کامل و بدون درد نباشد، نباید فعالیت ورزشی را شروع کنند.
مشاهده کلینیکی بهبود لیگامان نشاندهنده برگشت قدرت طبیعی لیگامان نیست و در واقع ساخت کلاژن های جدید به ماه ها و حتی یک سال وقت نیاز دارد.

درمان درجه2
 

درمان مشابه درجه1 است با این تفاوت که از مچ پا باید محافظت بیشتری کرد و آن را بی حرکت نمود. بی حرکتی باید دو الی سه هفته ادامه یابد و بیمار با کمک عصا راه برود و نوک انگشتان را روی زمین بگذارد و در این مدت تمرینات انقباضی عضلات را انجام دهد. سپس تمرینات دامنه حرکتی ، تقویتی پیشرونده عضلات، تحریک حس عمقی، تمرینات تحملی و تعادلی را انجام دهد. تمرینات کششی و فیزیوتراپی (us, friction, …) توصیه می شود.

درمان درجه3
 

در پارگی کامل لیگامان نظرات مختلفی جهت درمان وجود دارد. اغلب این اعتقاد وجود دارد که در پارگی هایی که با ناپایداری زیاد در مفصل همراه است جراحی ترمیمی باید صورت گیرد. جراحی باید سریع صورت گیرد زیرا انتهای پاره شده تمایل به جمع شدن دارد و این موضوع کار جراح را سخت می کند. در پارگی کامل یک قسمت از لیگامان و نه همه آن، تحقیقات در مورد درمانهای جراحی و غیر جراحی نشان داده که اختلاف معنی داری بین آن ها وجود ندارد حتی درمان غیر جراحی بیمار را سریع تر به فعالیت قبلی بر می گرداند.

در درمان غیر جراحی بین آنهایی که حرکات زودرس داشته اند و کسانی که کاملاً بی حرکت بوده اند در کسب پایداری مفصلی اختلافی وجود نداشته است. بهرحال با هر دو روش درمانی که در پارگی کامل اتخاذ شده باشد، بیمار با عصا و روی نوک انگشتان راه می رود و بعد از کسب کنترل اندام تحتانی به طور کامل راه می رود. تمرینات این موارد مانند درجه1 و 2 ضایعات لیگامانی است.
منبع:http://sportsmedicine.persianblog.ir