پاسخ به 3 سوال مهم درباره زورگيري

در اين نوشته کوتاه مي‌خواهم به سه سوال مهم پيرامون زورگيري پاسخ بدهم: اول اينکه آيا زورگيرها کودکي متفاوتي را پشت سر گذرانده‌اند يا نه؟ دوم اينکه اصلا زورگيري در چه جوامعي شايع‌تر است؟ و سوم اينکه فردي که از او زورگيري شده، چگونه بايد با استرس ناشي از اين حادثه کنار بيايد؟

سوال اول
آيا زورگيرها کودکي متفاوتي را پشت سر گذرانده‌اند؟
 

افرادي که ما نام آنها را قلدر مي‌ناميم، آدم‌هايي هستند که حقوق ديگران را در جامعه در نظر نمي‌گيرند و فقط خودشان را مهم‌ مي‌دانند. عموما رگه‌هايي از شخصيت ضداجتماعي در اين افراد وجود دارد و معمولا داستان زندگي اين آدم‌ها از همان کودکي به اين شکل آغاز مي‌شود و به ويژه در کودکاني که اختلال رفتار ايذايي دارند، اين آينده را بيشتر مي‌بينيم. آنها غالبا در دوران کودکان براي رسيدن به خواسته‌هاي آني خود، حقوق ديگران را زيرپاگذاشته و نياموخته‌اند که اين، رسم زندگي نيست. به بيان ديگر، آنها قوانين اجتماعي را نمي‌آموزند و فقط با لذت‌هاي آني زندگي مي‌کنند و بعدها در شرايط مساعد به رفتارهايي رو مي‌آورند که باج‌گيري و قلدري و تضييع حقوق ديگران در آن رفتارها مي‌گنجد.

سوال دوم
زورگيري در چه جوامعي شايع‌تر است؟
 

شايد از دو ديدگاه بتوان به سوال بالا پاسخ داد. يکي اينکه آيا اين نوع رفتارها در جوامع خاصي بيشتر است يا اينکه اساسا چنين عملي يک نوع اختلال رفتاري است که شيوع آن در جوامع مختلف، تفاوت زيادي ندارد. جدا از اينکه شرايط بروز اين حالت در فرد وجود دارد يا نه، بايد به شرايط کمک‌کننده بروز آن در جامعه هم نگاهي انداخت. وقتي افرادي به دنبال اين هستند که نياز‌هاي‌شان را به هر شکلي برآورده کنند، اگر در جامعه‌اي زندگي کنند که تنبيه سريع وجود نداشته باشد، ميزان قلدري و تهديد زياد مي‌شود. در اين نوع جوامع عموما چنين رفتارهايي بيشتر ديده مي‌شود؛ چون ساختارهاي اجتماعي بازدارنده به خوبي شکل نگرفته و ارزش‌ها در حال تغيير مداوم است و طبيعتا نابه‌ساماني‌ها شيوع بالاتري دارد.

سوال سوم
فردي که از او زورگيري شده، چگونه بايد با استرس ناشي از حادثه کنار بيايد؟
 

افرادي که از آنها زورگيري مي‌شود يا مورد تهديد قرار مي‌گيرند، گاهي تجارب تلخي پيدا مي‌کنند که به آن، «اختلال استرس پس از سانحه» مي‌گوييم. وقتي فردي در شرايطي قرار مي‌گيرد که يک دغدغه يا تهديد خيلي جدي به او فشار رواني وارد مي‌کند، از نظر هيجاني، دچار مشکل مي‌شود و مدام با آن خاطره و نشانه‌هاي آن زندگي مي‌کند و با يادآوري‌اش دچار هراس مي‌شود. اين هراس و بدبيني گاهي تا هميشه در فرد باقي مي‌ماند و با ديدن نشانه‌ها، خاطرات براي او زنده مي‌شود و حتي وقتي فرد در خواب است نيز ممکن است اين تجارب ترسناک را مشاهده کند. گاهي نيز تجسماتي به ذهن او مي‌آيد که شامل خاطرات و نگراني‌هاي ترسناک است. معمول‌ترين واکنش فردي که تحت شرايط تهديد و زورگيري قرار گرفته، ترس و نگراني بيش از حد به همراه علايم جسمي است. فرد چون اين حالت را ديگر تجربه نمي‌کند، عموما در تمام تصورات و روياهايش هم دچار ترس و نگراني بيش از حد مي‌شود و خلاصه رفتاري پيدا مي‌کند که هميشه از مرور موقعيت‌ها، چه به صورت ذهني و چه به صورت ديدن نشانه‌ها، اجتناب مي‌کند. به عبارت فني‌تر، فرد پردازش هيجاني مناسبي بعد از حادثه انجام نمي‌دهد و با دور شدن از واقعه تمايلي به يادآوري مجدد و موشکافانه آن ندارد و همين موضوع سبب باقي ماندن ترس در او مي‌شود. اين ترس گاهي زندگي او را تحت تاثير قرار مي‌دهد و سبب بروز اختلال استرس پس از حادثه مي‌شود.
اين اجتناب، خود، سبب ترس بيشتر و ادامه آن اجتناب مي‌شود و طبيعي است که فراموش کردن و فکر نکردن به اين مساله، راه‌حل مناسبي نيست. کمک به فرد براي ديدن مجدد واقعه و تجربه مجدد و پردازش تازه آن مي‌تواند کمک‌کننده باشد. هر چه ميزان هراس بيشتر باشد، ميزان نياز فرد به کمک درماني بيشتر است. روان‌شناس با نزديک کردن فرد به خاطرات سعي مي‌کند نگاهي مجدد به او بدهد تا ذهن او را به جايي برساند که قبول کند اين اتفاق در گذشته رخ داده و تمام شده. پردازش جديد يا به عبارتي پردازش هيجاني تازه مي‌تواند درمانگر باشد. در موارد خفيف‌تر که فرد مي‌تواند تا حدودي با تحمل خود، خاطره را يادآوري کرده و به آن نگاهي جديد بيندازد، روش درماني مي‌تواند کمک‌کننده‌تر باشد. اين موضوع البته به ميزان استرس فرد نيز بستگي دارد.

زورگيري و 4 توصيه پليس
 

1 از جابه‌جايي و حمل پول زياد خودداري و سعي کنيد از چک‌ بين‌بانکي که ايمني بالاتري دارد استفاده کنيد.
2 اگر مجبور به استفاده از خودروهاي عمومي و مسافرکش هستيد، حتما از تاکسي يا ديگر وسايل حمل و نقل عمومي استفاده کنيد.
3 تا آنجا که ممکن است از تردد در مکان‌هاي خلوت، به خصوص در تاريکي شب‌ها، خودداري کنيد.
4 مراقب موتورسواراني که در اطراف بانک‌ها پرسه مي‌زنند، باشيد و در صورت مشکوک شدن به آنها بلافاصله موضوع را به پليس 110 اطلاع بدهيد.
منبع:www.salamat.com