طراحی مدرسه هوشمند SMART SCHOOL

تعریف :
 

مدرسه هوشمند موسسه آموزشی است كه درجهت فرآیند یادگیری وبهبود مدیریت به صورت سیستمی نظام یافته بازسازی شده تاكودكان را برای عصر اطلاعات آماده سازد
دراین مدرسه كنترل ومدیریت آن مبتنی برفناوری رایانه وشبكه می باشد ومحتوای اكثر دروس آن الكترونیكی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن هوشمند است

فلسفه :

 

 

1- چرا مدرسه هوشمند طراحی كنیم؟
2- ویژگی های مدارس هوشمند چیست ؟
3- لزوم تجدید نظر درامر آموزش وپرورش چیست ؟
4- عوامل موفقیت درایجاد وعملیاتی كردن مدارس هوشمند چیست؟
فلسفه سیستمی ازطریق دانش تفكرومنطق موجب گسترش بینش می شود، فلسفه سیستمی برتجدیدنظر وجهان بینی منجرمی شود كه جهت گیری آن توسعه گرایی ، روش تفكر فعال ، غیرخطی ، تركیب محور و كل گرا است
مدارس هوشمند رویكرد جدید آموزشی است كه با تلفیق فناوری اطلاعات و برنامه های درسی ، تغییرات اساسی درفرایند یاددهی ویادگیری را به دنبال خواهد داشت دراین رویكرد نقش معلم به عنوان راهنما ونه انتقال دهنده دانش ، نقش دانش آموز به عنوان عضو فعال ، خلاق ، نقاد ومشاركت جو، به جای عضوی منفعل ومصرف كننده دانش و نظام ارزشیابی به صورت فرایند محور نه نتیجه محور ، تغییرخواهد نمود
مدارس هوشمند از دستاوردهای مهم توسعه فناوری اطلاعات دربرنامه های آموزش و پرورش می باشد كه فوائد وآثار ونتایج آن نه تنها درمحیط آموزشی تاثیرات خود را خواهد داشت بلكه تحولی نوین همراه باتجارب واقعی محیط زندگی دانش آموزان و فردای آن ها خواهد بود، درقرن بیست و یكم تصور آن است كه دانش آموزان به جای كیف های مملو از كتاب های درسی حجیم ، با كامپیوترهای كیفیLaptap سركلاس درس حاضر خواهند شد امكان دسترسی آن ها به اطلاعات نامحدود را فراهم خواهد ساخت امتحانات از طریق رایانه انجام خواهد شد ودانش آموزانی كه به علت بیماری نتوانند دركلاس درس حاضرشوند، قادرخواهند بود درمنزل از طریق رایانه ها درس های خود را دنبال كنند
درمدرسه هوشمند فلسفه آموزشی براین موضوع تاكید دارد كه هركس بیشتر توانایی دارد می تواند بیشتر یادبگیرد و برنامه آموزشی طوری طراحی می گردد كه تمامی نیازهای متفاوت و توانایی های دانش آموزان را پوشش دهد
تحولات علمی درسال های اخیر به خصوص درزمینه فناوری اطلاعات لزوم تجدید نظردرامرآموزش وپرورش را صد چندان نموده است تا بتوان از این طریق همگام با تحولات علمی و اطلاعات هزاره جدید حركت نمود

تئوری :
 

تئوری سیستم ها برای طراحی ، توسعه وحل مشكلات سیستم ها برای طراحی سودمند می باشد
شناخت دانش آموزان نوجوانان كه وارد مدرسه هوشمند می شوند از لحاظ حیطه های شناختی - عاطفی و روانی حركتی ضروری است و فرایند یاددهی یادگیری به گونه ای باید طراحی شود كه رشد همه جانبه ومتعادل دانش آموزان را درنظر بگیرد برنامه درسی باید بطور گسترده ای نیازها و استعدادهای دانش آموزان مختلف را دربرگیرد
براساس تحقیق ارائه شده توسط آقای دیوید پركینز( David perkins ) از دانشگاه هاروارد كه نقش اولیه را درطراحی وتوسعه مدارس هوشمند smart schooL ایفا كرده دارای 8 اصل یاتئوری اساسی یادگیری می باشد كه عبارتنداز :
1- مدرسه به عنوان سازمان یادگیری : مدرسه نه فقط برای دانش آموزان بلكه برای معلمان مدیران وحتی اولیای دانش آموزان نیز محیط یادگیری است و سازمان یادگیری مدارس هوشمند به نحوی است كه دریك فرایند طبیعی از تعیین هدف ها ، محتوا ، ارزشیابی و نحوه نظارت برخود و خلق سیستم پویا كلیه اعضا مشاركت دارند
2- ارزشیابی یادگیری محور: ارزشیابی برمحور یادگیری است نه محصول وننتیجه كار به نحوی كه دانش آموزان ومعلمان را دریك فرایند درگیرنموده ونتیجه ارزشیابی برمحور كیفیت وكاربرد آن برروی دانش آموزان قرارمی گیرد وآزمون ها دربهترین شرایط به عنوان ابزار ارزشیابی به كاربرده می شوند
3- دانش زابیشی : درمدارس هوشمند با ارائه محتوای مناسب بیش ترین تاثیر را بررشد فكری وعملی دانش آموزان می گذاردو به جای مصرف اطلاعات ودانش توسط دانش آموزان به توانایی تولید دانایی نیزمجهزمی شوند
4- تاكید بردرك وشناخت اهداف : اهداف برنامه ها و فعالیت های مدارس هوشمند برای دانش آموزان قابل درك به نحوی كه خروجی های مدارس براساس اهداف از پیش تعیین شده تنظیم می گردند وبه همین منظور دانش آموزان ازمشاركت وهمراهی بیش تر ومناسب تری درامر یادگیری برخوردار خواهند بود
5- تاكید برهوش اكتسابی : تحقیقات ومطالعات نشان می دهد كه با آموزش روش های تفكر ، به ویژه روش های تلفیقی و روش های فعال تدریس دانش آموزان می توانند از هوش و قدرت تفكر بالاتری درامریادگیری برخوردارباشند
6- تاكید برتدریس مهارت وانتقال : از دیگر اصول یادگیری درمدارس هوشمند ، استفاده ا ز فنون وروش های تدریسی است كه ضمن تقویت انگیزه آنان اوامر یادگیری شبیه سازی والگو گیری ازآن برای آن ها فراهم گردد واین امر موجب می شود كه دانش آموزان نسبت به انتقال این مهارت به دیگران به طور خودكار ا قدام نمایند این نكته درفرایند یادگیری نقش بسیار مفید وموثری را ایفا می كنند
7- یادگیری محصول تفكراست : آماده سازی دانش آموزان برای تفكر زمینه منطقی نمودن امور را برای آن ها فراهم می نماید
8- شمول همگانی : از دستاوردهای تفكر خلاق ودرك عمیق ازمسائل ، آماده نمودن دانش آموزان وحتی معلمان درحل مشكلات پیچیده وغامض آموزشی است ، درمدارس هوشمند دانش آموزان ومعلمان این علاقه را به راحتی بروز می دهند وبا تكیه برخلاقیت ونوآوری وارائه روش های جدیددرحل مشكلات اقدام می نمایند
باعنایت به شرایط یادگیری از دیدگاه گانیه دربحث مفاهیم محسوس ، شیوه آموزش دیداری - شنیداری وارائه موضوعات درسی و مطالب علمی بوسیله فیلم - انیمیشن و..... سریعتر یادگرفته می شود
همچنین برونر ( broner ) معتقداست یادگیری بطور مكانیكی انجام نمی شود بلكه فراگیر فعالانه موضوعات راتجزیه وتحلیل می كند تا بتواند مسئله ای را كشف كند ( یادگیری اكتشافی) و آزوبل AzobeL معتقد است انسان درذهن خود از كودكی قالبی را شكل می دهد كه آنرا ساخت شناخت می نامد، هرگاه موضوعات آموزشی با ساخت شناخت فراگیر هماهنگی داشته باشد فراگیر مطلب را یادمی گیرد این یادگیری معنی دار دربرابر یادگیری طوطی وار یا Rote قرارمی گیرد
یادگیری درمدارس هوشمند به شكل سنتی وخواندن طوطی وار نیست بلكه یادگیری اكتشافی - معنی دار وشناختی مطرح است دیدگاه برنامه درسی مبتنی برمعنی دار بودن ومسوولیت پذیری فرد درجامعه است

متدولوژی :
 

یا روش شناسی سیستمها مجموعه ای از الگوها و فنون و روشها وابزارهای مورد استفاده درطراحی می باشد
شیوه وروش آموزشی مدارس هوشمند دیداری - شنیداری بوده و معلمین دروس مختلف آموزشی خود را به كمك رایانه توسط فیلم ، انیمیشن و.... وابزارهای چندرسانه ای ( بصری ، كلامی ، شنیداری وعملی) ارائه می نمایند تا زمینه رشد همه جانبه استعدادهای دانش آموزان را تدارك ببینند و باتلفیق به جای استفاده ابزاری از فناوری ا طلاعات ویا اراإه واحد مستقل فناوری دركنار سایرواحدهای درسی ، نسبت به كارآمد واثربخش نمودن نظام آموزشی اقدام می شود به علاوه مدل های آموزشی مدارس هوشمند شركت فعالانه دانش آموزان را طلب می كند دانش آموزانی می توانند ازاین رویكرد فایده ببرند كه دارای تفكر خلاق ونقادانه باشند وازسطح توانایی قابل قبولی برخوردارباشند
مدارس هوشمند محیط همكاری و رقابت هستند ومواد آموزشی وتمرینات جهت بسط این مهارت ها دردانش آموزان طراحی شده اند به عبارت دیگر دراین مدارس ازروش ها اكتشافی - حل مسإله - مشاركتی - واحد كار نیزاستفاده می شود
تركیبی از وسایل آموزشی سنتی و رسانه های مبتنی بررایانه درس افزارهای مدرسه هوشمند را تشكیل می دهند

هرم سیستمی :
 

- فراهم ساختن منابع متناسب بانیازمعلم ودانش آموز به صورت الكترونیكی وچاپی(كتابخانه - الكترونیكی و...........)
- فراهم ساختن سخت افزار ونرم افزارهای موردنیازوآشنایی معلمان ودانش آموزان باآنها ( شبكه رایانه ای)
- استفاده ازپایگاه اطلاعاتی جامع آموزشی برای دسترسی سریع وساده دانش آموزان ومعلمان
-آغاز آموزش با استفاده از محتوای الكترونیكی تولید شده توسط معلم ویامحتوای استاندارد آموزشی وپرورشی
- محیط ارتباطی بین اجزا مدرسه هوشمند ( plat form )
- مدیریت آموزشی - ارزیابی هوشمند- محیط های گفتگوی دانش آموزان - معلم ومدیر- ارتباط با والدین نیاز، به یك بستر نرم افزاری دارد كه به صورت مدل های مجازی به كارگرفته می شودكه به آن
plat form می گویندكه برا ی مدرسه هوشمندباتوجه به نیازهاوشكل كاربایدبه طورمستقل تعریف گردد

ارتباطات اجتماعی : social relation ship

درمدرسه هوشمند به جهت رشد همه جانبه دانش آموزان درابعاد فكری ، عاطفی وانسانی ارتباطات اجتماعی بالایی دارند و به عنوان نیروی كارمتفكر،دارای سواد رایانه ای درهمه زمینه ها فعال و مشاركت جو می باشند و دانش آموزان به عنوان فرددرخانواده - درمدرسه با همكلاسی های خود و مقاطع بالاتر یا پایین ترازخود ودراجتماع می توانندبه عنوان فردی مفیدودارای اطلاعات روزوسواد رایانه ای می توانند ، ارتباط سالم برقرارنماید
نظام آموزش و پرورش مطلوب به نظامی گفته می شود كه حاصل آن افرادی است كه درسطوح مختلف هوشی ، روحی ، عاطفی و جسمی از تعادل وهارمونی و اعتقاد به خداو ایثار برای خدا برخوردار باشند
حاصل چنین تلاشی شهروندانی خواهد بود كه ازدانش كافی واستاندارد اخلاقی ، مسوولیت پذیری وتوانایی درجهت رسیدن به هرسطحی از رفاه شخصی ، همچنین مشاركت درایجاد تعادل درخانواده ، جامعه وتمامی هم میهنان خود برخوردار باشند
 

سطح یادگیری یادگیرندگان : Lerning experiene
 

طراحی نظام آموزشی مدرسه هوشمند پیش بینی یك روان منطقی ازفعالیت هایی است كه برای رسیدن به هدفهای مطلوب یادگیری انجام می گیرد و شامل شناسایی وتثبیت نیازها است یعنی اولین گام نیاز سنجی است (needs AssessmenT )

اركان مدرسه هوشمند :
 

1- محیط یاددهی یادگیری : این محیط چهارحوزه راتحت پوشش خود قرارمی دهد

الف - برنامه درسی ب- روش تدریس ج- ارزیابی د- محتوا
 

2- مدیریت : منابع وفرایندهای موردنیاز محیط یاددهی- یادگیری را پشتیبانی وحمایت می كند
3- مسئولیت های افراد ومهارت های مورد نیاز: دررویكرد سیستمی مدیران تبدیل به مدیران یادگیری ومسوولان تبدیل به مدیران آموزشی خواهندشد
4- فناوری : ایجاد محیط یاددهی - یادگیری مدیریت و ارتباطات بیرونی راه حل های مبتنی برفناوری را الزامی می كند
رویكرد سیستمی فراگردی است كه با استفاده ازآن می توان به تشخیص نیازها شناسایی مساإل تعیین شرایط حل مسإله وتعیین راه حل های مطلوب از بین امكانات مختلف وانتخاب روش ها و ابزارها اقدام نمود تا نیازها كاهش یا رفع گردند

الف - اهداف :
 

1- فراهم نمودن رشد همه جانبه دانش آموزان درابعاد ذهنی - جسمی - عاطفی وروانی
2- ارتقاء توانایی ها وقابلیت های فردی
3- تربیت نیروی كار متفكر كه دارای سواد رایانه ای باشد
4- تحول درفرایند یاددهی ویادگیری نظام آموزش وپرورش
5- ایجاد امكان مشاركت والدین ، اجتماع و بخش خصوصی درفرایند آموزشی و پرورشی

** درطراحی منظم سه كار عمده باید انجام شود :
 

1- planning برنامه ریزی
2- implementation اجرا
3- Evaluation ارزشیابی
* راهبردها وخط مشی ها :
- تاكید برمهارت های فكركردن
- تدریس ارزش ها وزبان از طریق آموزش
- فراهم نمودن محیط یاددهی - یادگیری
- فراهم نمودن انواع شیوه های آموزشی برای استعدادهای مختلف
- فراهم كردن فرصت های همكاری افراد جامعه با مدرسه
* بازخورد برنامه درسی :
برنامه درسی باید دردانش آموز مهارت ونگرش نقادانه وخلاقیت مثبت ایجاد كند
- همه جانبه بودن : برروی رشد همه ابعاد انسانی تاكید كند
- عدم محدودیت : برنامه درسی به دانش آموزان اجازه می دهد از برنامه درسی خود فراتر گام بردارند
- هدفداری : برنامه درسی تاكید براهداف مهم واساس آموزش وپرورش دارد
- مبتنی برفناوری : برنامه درسی به دانش آموزان مهارت استفاده ازفناوری را برای رفع نیاز خود می آموزد

ب - روش تدریس :
 

- روش تدریس دراین مدرسه ، دانش آموز محورخواهد بود
- دانش آموز با راهنمایی معلم خود اهداف را شكل می دهد
- به پیشنهاد معلم وظایف توسط دانش آموزان تعیین می گردد
- دانش آموز منابع خود را درنظرمی گیرد وازمعلم درمورد آن ها نظرخواهی می كند

ج - ارزیابی :
 

- ارزیابی درمدرسه به صورت هوشمند می باشد
الف - ارزشیابی ورودی = سنجش سطح دانش وتوانایی
ب - ارزشیابی مستمر = اندازه گیری پیشرفت دانش آموز برای سنجش قوت ها وضعف های موجود
ج - استعداد سنجی = شناخت به منظور ارائه آموزش های مورد نیاز و شكوفایی استعدادها
د - ارزشیابی پایانی = باتوجه به سیستم آموزشی حاضر كه به صورت كتبی ازمیزان یادگیری دانش آموز به عمل می آید

** ارزیابی به شكل های مختلف طراحی می شود :
 

1- ارزیابی دركلاس : این نوع ارزیابی درحین آموزش و پس ازآموزش می باشد
2- ارزیابی مدرسه ای : این نوع ارزیابی درپایان هربخش درسی می باشد
3- ارزیابی متمركز : هرزمان دانش آموز اعلام آمادگی كند به صورت یك پروژه اراإه می گردد

د - محتوا : محتوا به دو شكل می باشد:
 

1- محتوای تهیه شده با استانداردهای لازم ( ازطریق دفترتكنولوژی آموزشی وزارت آموزش وپرورش)
2- محتوایی كه معلم تولید می كند
3- به طور كلی محتوا براساس چهارشاخص اصلی شكل می گیرد:
الف - كیفیت فنی ب - جذابیت ج - كیفیت آموزشی د-تطابق با برنامه درسی

** مسوولیت ها ومهارت های حرفه ای :
 

1- مدیر : دراین مدرسه با اطلاعات و فراینده های هماهنگی سركاردارد مدیرمدرسه باید تحت آموزش مداوم فناوری اطلاعات باشد تا دراداره تجهیزات وفناوری و روش ها توانمند گردد

** آموزش های مورد نیاز :
 

- مهارت های اولیه IT آشنایی با IcdL ( word-power point )
- نرم افزارهای چندرسانه ای مرتبط با آموزش ( محتواهای درس)
- نرم افزارهای آموزشی و كمك آموزشی درسی( اطلاعات اولیه)
- نرم افزارهای ویژه مدیریت ( بانك های اطلاعاتی مرتبط
- نرم افزارهای اداری مانند ( نرم افزار جامع مدرسه)

** نقش ها و مسوولیت ها :
 

- تنظیم اهداف قابل حصول برای مدرسه با بررسی نیازهای دانش آموزان ، اولیا و مردم
- برنامه ریزی برای ارتقا دائمی مهارتهای كاركنان اداری درزمینه كاربرد رایانه دراموراداری
- برنامه ریزی راهبردی برای فعالیت های محوله به مدرسه
- تبادل نظر بامعلمان درمورد چگونگی بهبود شیوه های یاددهی - یادگیری دردنیای پرتحول امروزی

** مهارت ها : بكارگیری وعملیاتی كردن تئوریهای مدیریت
 

- مهارت های خود رهبری - انگیزش - نوآوری- خلاقیت - كارگروهی
- توانایی استفاده ازفناوری های مربوط دراداره مدرسه
-رهبری آموزش
- كاربرد نرم افزارهای چند رسانه ای ومدیریتی
2- معلمان : معلمان نقش هدایتگر را دارا هستند مهارت ها و آموزش دقیق وكارآمدمعلمان عاملی مهم ونیاز اساسی درمدرسه هوشمند می باشد كه باید درزمینه IT متخصص باشند

** نقش ها و مسوولیت ها :
 

- برنامه ریزی وتدارك امورتدریس
-مدیریت فناوری آموزشی
- رسیدگی به وظایف تخصصی درمحیط یاددهی - یادگیری
- ارائه آموزش اثربخش
مهارت ها :
- طراحی آموزش
- فرایند مدیریت كلاس
- ارزیابی یادگیری دانش آموز
- انتخاب منابع متناسب با دانش آموز
- استفاده مناسب از فناوری درامرآموزش
سایركاركنان باید با نحوه اتوماسیون اداری آشنا باشند تا بتوانند درزمنیه نگهداری پرونده های دانش آموزان - كاركنان - امورمالی - روابط عمومی و ........ به وظایف خود عمل نمایند
عوامل موفقیت درایجاد وعملیاتی كردن مدارس هوشمندعبارتنداز :
- همه دست اندركاران باید درپشتیبانی مدارس هوشمند متعهد باشند
- ارتقاء تخصصی و مداوم معلمان ومدیران مدارس ، كاركنان اداری وسایر پرسنل باید برقرارباشد
- منابع و سرمایه های كافی باید فراهم باشد
- سیاست ها ، مقررات ، استانداردها وخط مشی های پشتیبانی مدارس هوشمندبایدایجادشود
-مدارس باید فرایندهایی را اجرا كنند كه نیازهای كارایی واثربخشی رانشان دهد
- منابع IT برای تسهیل امكان پشتیبانی ونگهداری مداوم آن باید به اندازه كافی توسعه یابد
- مكانیزم فراگیری برای ارزیابی ونظارت بربرپایی مدارس هوشمند باید تعبیه شود كه تعادل اختیارات ومسوولیت های دست اندركاران مدرسه هوشمندرا تضمین كندتااینگونه مدارس منادی مرحله ای پویا ونوین درتوسعه آموزش وپرورش باشند
مدارس هوشمند شامل اجزای درهم تنیده ای است كه به منظورانگیزش حس كنجكاوی دانش آموزان و مشاركت فعال آن ها طراحی می شود تا با هماهنگ نمودن تلاش دانش آموزان ، معلمان ومدیران درمحیطی جامع و تلفیقی ، نسبت به برآورده نمودن تمامی نیازهای آموزشی افراد اقدام نمایند.
منابع :
1- نشریه تك فا شماره 5 و 6 بخش مقاله ها
2-طراحی مدارس هوشمنددرمالزی
3- نشریه آموزش كامپیوتر برای نسل جوان شماره 75
4- سایت رشد w w w.RosHd.IR
5- كلیات مصوب جلسه بیست ونهم شورای راهبری فناوری اطلاعات وارتباطات وزارت آموزش وپرورش
6- مقاله یادگیری الكترونیكی وآموزش وپرورش شادروان دكترعلاقمندان
7- نشریه مهارت - سازمان آموزش فنی و حرفه ای كشور شماره 42
8- جزوه سیستم وانواع آن آقای دكترداریوش نوروزی
9- گفتگو با مهندنس عباس ذوقی پور موسس اولین دبیرستان هوشمند كشور

ارسال توسط کاربر محترم سایت : jazerey earam