پنجره‌اي رو به زمين

كيهان‌پيماي شاتل كه از آغاز دهه 1980 ميلادي وارد خدمات مداري براي ايالات متحده شد، طي حدود سه دهه گذشته درخشان‌ترين صفحات پژوهش‌هاي علمي ناسا را به پرونده اين سازمان افزوده است. اگر ناو مركوري توانست تنها 4 كيهان نورد ناسا را به مدار ببرد، ناوگان شاتل امكان حضور ده‌ها شهروند آمريكايي و اروپايي را به فضا ميسر
پنجشنبه، 5 خرداد 1390
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
پنجره‌اي رو به زمين

پنجره‌اي رو به زمين
پنجره‌اي رو به زمين


 

نويسنده:سيروس برزو




 
گزارش آخرين پرواز شاتل فضايي
كيهان‌پيماي شاتل كه از آغاز دهه 1980 ميلادي وارد خدمات مداري براي ايالات متحده شد، طي حدود سه دهه گذشته درخشان‌ترين صفحات پژوهش‌هاي علمي ناسا را به پرونده اين سازمان افزوده است. اگر ناو مركوري توانست تنها 4 كيهان نورد ناسا را به مدار ببرد، ناوگان شاتل امكان حضور ده‌ها شهروند آمريكايي و اروپايي را به فضا ميسر ساخت.
اگر سفينه جميني، ناسا را قادرساخت برخي عمليات مثل رديابي و اتصال دو ناو و يا راهپيمايي چند دقيقه‌اي كيهان نوردان را فراهم آورد، شاتل‌ها توانستند ميدان عملياتي فعاليت‌هاي چشمگيري همچون راهپيمايي آزاد، رهاسازي و بازيابي ماهواره‌هاي متعدد و اتصال با ايستگاه‌هاي مداري بزرگ ابعاد را فراهم سازند.
اگر سفينه‌هاي آپولو با رسيدن به ماه توانستند حيثيت برباد رفته ايالات متحده در برابر شگفتي‌آفريني روس‌ها در فضا را احيا نمايند، شاتل‌ها سطح دانش بشر را با حمل كاوشگراني همچون هابل، ماژلان و اوديسه به مرزهاي بي‌نهايت رساندند و شأن ناسا را بالا بردند.
در كنار اين خدمات بي‌نظير، با به هلاكت رساندن 14 كيهان‌نورد، طي دو مأموريت، كيهان‌پيماهاي شاتل نشان دادند از امنيت كافي برخوردار نيستند و همين امر باعث گرديد سرانجام ناساتصميم به خانه نشين كردن اين ناو شگفت‌انگيز بگيرد و 2010 را به عنوان سال خداحافظي با سامانه شاتل فضايي اعلام كند.
اين تصميم ناسا باعث شد كه بار ديگر توجه مطبوعات به پروازهاي كيهان‌پيماها جلب شود زيرا تنها پس از چند پرتاب ديگر، تا سال‌ها، گذار هيچ فضانوردي براي سفرهاي مداري به پايگاه فضايي كاناورال نخواهد افتاد.
با مقدمه‌اي كه خوانديد مي‌رسيم به گزارشي از جديدترين مأموريت‌ كيهان‌پيماي اينديور كه طي آن با حمل دوبخش ديگر به نام‌هاي «كيوپالا»و «نود-3» به ايستگاه فضايي بين‌المللي، اين ايستگاه توانايي‌هاي ويژه‌اي يافت.

پرتاب
 

كيهان‌پيماي اينديور ساعت 9 و 14 دقيقه روز 8 فوريه 2010 ميلادي (بوقت گرينويچ) پس از يك روز تأخير در زمان اعلام شده، سكوي شماره A-39 پايگاه پرتاب‌هاي فضايي كاناورال واقع در ايالت فلوريدا ايالات متحده به مقصد مدار زمين ترك گفت. در اين زمان آسمان پايگاه هنوز روشن نشده بود (ساعت 4 و 14 دقيقه صبح به وقت محلي) و به همين دليل در مطبوعات از آن به عنوان آخرين پرتاب شامگاهي شاتل نام‌بردند.
طبق آنچه ناسا (سازمان فضانوردي آمريكا) قبلاَ اعلام كرده بود، اينديور بايد صبح يكشنبه 7 فوريه راهي فضا مي‌شد اما ظهور يك لايه ابر غليظ در آسمان محل پرتاب باعث گرديد كارشناسان از ادامه شمارش معكوس خودداري كرده و پرتاب را به روز بعد موكول كنند.
در اين مأموريت، فرماندهي خدمه شاتل را «جورج زامكا»، يك سرهنگ سپاه تفنگداران دريايي ايالات متحده، به عهده دارد. «نيكلاس پاتريك» كارشناس مأموريت فضايي نيز كه در بريتانيا متولد شده جزو خدمه است. ديگر اعضاي اين پرواز عبارتند از: «تري ويرتس»، «كاترين هاير»، «استيفن رابينسون»، «رابرت بنكن».

پنجره‌اي رو به زمين

دومين روز پرواز مداري
 

وقت زيادي از خدمه در روز، صرف انجام بازرسي‌هايي شد كه از آن به عنوان بازرسي استاندارد سپر حرارتي نام برده مي‌شود و شامل بررسي اوليه از سامانه محافظت حرارتي شاتل است. تلاش هر شش كيهان‌نورد در اين نقطه متمركز بود و همه در اين كار شركت داشتند. پس از آن، بازرسي‌ها به سكوي الحاق معطوف گرديد. فضانوردان «باب بنكن» و «نيك پاتريك» نيز به بازرسي لباس‌هاي مخصوص راهپيمايي فضايي پرداختند كه قرار بود در طول مأموريت، سه بار مورد استفاده قرار گيرد.

الحاق
 

در نخستين ساعات آغاز به كار، خدمه اينديور خود را براي انجام يك سري از مانورهاي ويژه براي اتصال با ايستگاه فضايي بين‌المللي آماده كردند. پس از آن كه شاتل به 180 متري ايستگاه رسيد، جورج زاماك حركات خاص الحاق كه اصطلاحا به آن گام معلق الحاق مي‌گويند را انجام داد .طي اين مانور، ايستگاه فضايي بين‌المللي فرمانده «جف ويليامز» و مهندس پرواز «اولگ كانف» به عكسبرداري از سپر حرارتي پرداختند. پس از حادثه نابودي كيهان‌پيماي كلمبيا، اين عكسبرداري با هدف بررسي صدمه‌هاي احتمالي در زمان پرتاب، طي هر پرواز صورت مي‌گيرد و فضا نوردان موظف هستند در صورت مشاهده لطمه‌اي به اين بخش از شاتل، آن را بلافاصله ترميم كنند.
اينديور پس از سي و يك دور گردش در مدار زمين، درساعت 7 و 16 دقيقه روز 10 فوريه به ايستگاه بين‌المللي فضايي متصل شد. اين اتصال در حالي صورت گرفت كه اين دو با سرعت فوق‌العاده زياد در ساعت در حال حركت به دور زمين بودند.
در ايستگاه فضايي بين‌المللي«كريمر» و «ويليامز» فضانوردان آمريكايي، «سورايف» و «كاتف» كيهان نوردان روس و «توگوچي» كارشناس ژاپني انتظار آن‌ها را مي‌كشيدند.

چهارمين روز پرواز
 

در چهارمين روز پرواز «نيكلاس پاتريك» و «رابرت بنكن» ابزارهاي مورد نياز براي راهپيمايي فضايي خود در پنجمين روز پرواز را آماده كردند. در حالي كه «پاتريك» و «بنكن» مشغول آماده‌سازي تجهيزات بودند «جورج زامكا» و «سويچي نوگوچي» توانستند با موفقيت لباس‌هاي ويژه راهپيمايي را مورد آزمايش و بررسي قرار دهند. ديگر خدمه نيز مشغول فعاليت در چهارچوب‌هاي پيش‌بيني شده از جمله انتقال تجهيزات و وسايل مورد نياز بودند. پس از صرف نهار كه به طور دسته جمعي بر عرشه بخش روسي ايستگاه انجام شد. كيهان نوردان كار خود را ادامه دادند تا آمادگي‌هاي لازم براي عمليات مهم روز بعد را پيدا كنند. طبق دستورالعمل «نيكلاس پاتريك» و «رابرت بنكن» براي آن كه آمادگي‌هاي لازم براي راهپيمايي فضايي را پيدا كنند به اتاقك راهپيمايي كويست رفتند تا مراحل تطبيق وضعيت براي استفاده از لباس ويژه راهپيمايي فضايي را پيدا كنند.

پنجره‌اي رو به زمين

راهپيمايي‌هاي فضايي
 

در پنجمين روز پرواز فضانوردان شاهدنخستين راهپيمايي «نيكلاس پاتريك» و «رابرت بنكن» بودند. دو كيهان‌نورد به بخش باربري شاتل رفتند تا بتوانند وسيله رهاسازي و انتقال دومحموله شاتل را براي اتصال به ايستگاه فضايي فراهم آورند.
راهپيمايي در ساعت 2و 17 دقيقه روز 12 فوريه آغاز شد وپس از 6ساعت و 32 دققه در 8 و 49 دقيقه اين روز پايان يافت. بنكن و پاتريك در جريان اين راهپيمايي، پوشش محافظ روي يك سكوي در بخش يونيتي را برداشتند تا براي نصب برج ديدباني كيوپالا آماده شود. پس از آن قفل‌هاي اين بخش را كه در زمان پرتاب به شاتل متصل كرده بود را آزاد ساختند. آنان همچنين قطعاتي در بازوي مكانيكي را كه در آينده بايد تعويض شود را برداشتند. بنكن و پاتريك در اين راهپيمايي همچنين اتصالهاي مربوط به كيوپالا را آماده كردند.
دو فضانورد تواسنتند با دقت و درعين حال سريع‌تر از آنچه برنامه‌ريزي شده بود كار خود را صورت دهند و پيش از جدول زمان‌بندي شده وظيفه‌هاي مورد نظر را به پايان رسانند به طوري كه برخي امور را فراتر از آنچه مورد نظر بود به انجام رسانند.راهپيمايي فضايي شش ساعت ونيم طول كشيد.
راهپيمايي دوم طي روز 14 فوريه در ساعت 2و 20 دقيقه شروع و پس از 5 ساعت و 54 دقيقه در 8 و 14 دقيقه به پايان رسيد. طي اين عمليات «بنكن» و«پاتريك» لوله‌كشي اتصال‌دهنده‌هاي آمونياك بين بخش‌هاي يونيتي، كيوپالا و دسيتي و پوشيدن آنها را با عايق حرارتي انجام دادند. وقتي كه كيوپالا آغاز به كار كند، خنك كننده آمونياك، حرارت اين بخش را تنظيم خواهد كرد. بخش بعدي كار كيهان نوردان نيز مرتبط با برج ديدباني كيوپالا بود و آن را براي وظايفش آماده كردند.
در راهپيمايي سوم كه طي روز 17 فوريه توسط نيكلاس پاتريك و باب بنكن انجام شد. آنها خطوط ارتباطي بين كيوپالا و سامانه‌هاي مرتبط با آن در ايستگا ه فضايي را تكميل كردند، نصب بخاري، كابل‌هاي مربوطه، عايق و قفل‌ها و غيره را به پايان رساندند.
كارشناسان ناسا ضمن مثبت شمردن كارنامه اين پرواز، اعلام كردند طي اين سه راهپيمايي، كيهان نوردان توانستند كليه برنامه‌هاي طراحي شده را به نحو خوب به انجام رسانند.

سامانه‌هاي توسعه
 

ايستگاه فضايي بين‌المللي نود-3
 

نود-3 در حقيقت يك سكوي الحاق جديد براي اتصال ناوها به شمار مي‌رود كه ضمن انجام اين كارمهم به چند دستگاه مجهز است. در نود-3 سامانه‌هايي براي تصفيه آب و هواي ايستگاه فضايي، يك دستگاه ورزشي دو دوار همچنين يك توالت جديد وجود دارد.

برج ديده باني كيوپالا
 

كيوپالا محفظه‌اي در ابعاد 2 متر در 5/ 1 متر است كه توسط كارشناسان سازمان فضايي اروپا طراحي و ساخته شد. كيوپالا با برخورداري از 6 پنجره مي‌تواند به عنوان يك برج ديدباني به كار برود كه بخش‌هاي وسيعي از بدنه خارجي ايستگاه فضايي بين‌المللي را از طريق آن زير نظر داشت. اين بخش به شكل يك گنبد ذوزنقه‌اي ساخته شده كه شش ضلع آن پنجره‌هاي شيشه‌اي هستند و يك كلاهك مدور شيشه اي نيز بر بالاي آن قرار دارد.
بجز كاربردهاي تحقيقاتي و فني، اين برج در روحيه فضانوردان هم تاثير مثبت خواهد داشت. تمام كيهان نوردان متفق القول هستند كه تماشاي زمين در جريان سفرهاي فضايي اثر رواني بسيار خوبي بر آنها دارد و كيوپالا مي‌تواند از اين پس به محلي براي رفع دلتنگي‌هاي كيهان‌نوردان باشد.

پنجره‌اي رو به زمين

فرود
 

در آخرين روز سفر، متخصصان ناسا از چگونگي كار كيهان نوردان در جريان اين پرواز كاملا ابراز رضايت كردند و بنا به گفته يكي از سخنگويان اين سازمان، اينك ايستگاه فضايي بين‌المللي آماده خدمات وسيعتر به فضانوردان است.
شاتل فضايي اندور در ساعت 54 دقيقه بامداد روز 20 فوريه پس از به پايان رساندن مأموريت خود در ايستگاه فضايي بين‌المللي از اين مجتمع مداري جدا شد و پرواز مستقلي را آغاز كرد كه تا 2 و 14 دقيقه روز 22 فوريه ادامه داشت. در اين لحظه ورود به لايه‌هاي جو زمين آغاز شد و سرانجام در ساعت 20:10 به وقت محلي (20:03 دقيقه به وقت گرينويچ) صبح دوشنبه 22 فوريه در باند شماره 15 مركز فضايي كندي در ايالت فلوريدا فرود آمد و به مأموريت خود پايان داد.

آمار و ارقامي درباره اين پرواز
 

- پرواز شماره 130 شاتل فضايي، صدو شصت و يكمين مأموريت ناوهاي كيهاني سرنشيندار آمريكا
- يكصدو سي‌امين پرواز شاتل فضايي
- بيست وچهارمين مأموريت مداري اينديور
- سي و دومين پرواز شاتل فضايي به ايستگاه فضايي بين‌المللي
- دهمين سفر اينديور به ايستگاه فضايي بين‌المللي

نخستين پرواز سرنشيندار در سال 2010
 

-يكصد و پنجمين مأموريت شاتل پس از حادثه چلنجر
- هفدهمين پرتاب شاتل بعد از نابودي كلمبيا
- سي و چهارمين پرتاب شبانه شاتل
- بيست و يكمين فرود شبانه شاتل فضايي
در اين سفر اينديور طي 217 بار گردش به دور زمين، حدود 9 ميليون كيلومتر را پيمود.
مأموريت اخير اينديور دقيقا 13 روز و 18ساعت و 8 دقيقه و3 ثانيه طول كشيد.

آينده
 

بر اساس برنامه ناسا، تنها چند مأموريت ديگر تا زمان بازنشسته شدن شاتل هاي ايالات متحده باقي مانده است. با بازنشسته شدن اين ناوگان، وظيفه انتقال كيهان نوردان به اين ايستگاه به ناو سايوز روسيه سپرده خواهد شد.
ناسا تصميم دارد تا دو سال ديگر ناو سرنشينداري را با نام اوريون را جانشين شاتل نمايد اما منتقدان مي‌گويند اين برنامه هرگز از بودجه درستي برخوردار نبود و وقتي به مشكلا ت فني برخورد، به تدريج از برنامه زماني هم عقب افتاد. به اين ترتيب بعيد به نظر مي‌رسد فضانوردان آمريكايي زودتر از 4-5 سال ديگر بتوانند بااوريون پرواز كنند.
از سوي ديگر اوباما در موضع گيري جديد خود، با طرح جرج بوش،رئيس جمهور سابق ايالات متحده كه بر آن كانستليشن نام نهاده بود و بر اساس آن بايد تا سال 2020 فضانورداني را به كره ماه مي‌برد به مخالفت برخاست و آن را برنامه بيش از حد پرهزينه اعلام كرد كه در آن نوآوري كافي وجود ندارد.
وي معتقد است برنامه كانستليشن باعث صرف منابع مالي ناسا و تضعيف ساير فعاليتهاي اين سازمان مي‌شود.
«جيمز كولنبرگر»، مسؤول دفتر امور دانش و فناوري كاخ سفيد طي مصاحبه‌اي درباره موضع‌گيري اوباما گفت: اين گامي به عقب نيست. فكر مي‌كنم عقبگرد آن بود كه سعي مي‌كرديم برنامه فرود 40 سال قبل بر ماه را با استفاده از فناورياهاي عمدتا متعلق به ديروز بازآفريني كنيم.
به دنبال انهدام شاتل كلمبيا در سال 2003 كه باعث مرگ هفت فضانورد گرديد، برنامه بازگشت به ماه از سوي جورج بوش رئيس جمهور وقت ايالات متحده اعلام شد. بنا به نظر كارشناسان، اين كار بوش شبيه به كار كندي در آغاز دهه 1960 بود كه باهدف كسب حيثيت براي ايالات متحده به دنبال موفقيت‌ها پي در پي روسها در عرصه فضانوردي صورت گرفت.
اوباما علاقه‌مند است شركتهاي خصوصي براي ساخت نسل تازه‌اي از سامانه‌هاي پرتابي براي حمل انسان به فضا و برعكس تشويق شوند و به ميدان بيايند. وي اميد دارد با ايجاد يك فضاي رقابتي توسط اين سازمان بازارهاي تازه براي فعاليت فضايي باز شود.

سرنشينان اينديور در يك نگاه
 

«جرج زامكا» (George Zamka)
در 29 ژوئن 1962 در جرسي سيتي از ايالت نيوجرسي ايالات متحده به دنيا آمد. داراي مدرك ليسانس رياضيات از آكادمي نيروي دريايي ايالات متحده است. در سال 1998 براي سفرهاي فضايي انتخاب شد. قبلاَ به عنوان خلبان در پرواز شماره 120 شاتل فضايي از 23 اكتبر تا 7 نوامبر 2007 به مدت 15 روز و 2 ساعت و 23 دقيقه شركت داشته است.

پنجره‌اي رو به زمين

«كاترين هاير» (Kathryn Hire)
متولد: 26 اوت 1959 در ايالت آلاباماي آمريكا، درجه مهندسي از آكادمي نيروي دريايي ايالات متحده در 1981 و فوق ليسانس فناوري فضايي از انستيتوي تكنولوژي فلوريدا در 1991 گرفته است. 9 دسامبر 1944 به جرگه فضانوردان ناسا پيوست. در پرونده‌اش يك پرواز فضايي وجود دارد كه از 17 آوريل 1998 آغاز و به مدت 15 روز و 21 ساعت و 50 دقيقه ادامه داشت.

پنجره‌اي رو به زمين

«استيفن رابينيسون» (Stephen Robinson)
روز 26 اكتبر 1955 ساكرامنتو از ايالت كاليفرنيا ايالات متحده به دنيا آمد. داراي مدرك تحصيلي مهندسي مكانيك هوانوردي از دانشگاه كاليفرنيا در سال 1978، دكتراي مكانيك هوانوردي از دانشگاه استنفورد در 1990 است در 9 دسامبر 1994 براي فضانوردي انتخاب شد. از سال 1997 تاكنون درسه مأموريت فضايي به عنوان متخصص مأموريت شركت داشته و 34 روز و 15 ساعت و 44 دقيقه از عمرش را در مدار زمين گذرانده است.

پنجره‌اي رو به زمين

«رابرت بنكن» (Robert Behnken)
متولد 28 ژوئيه 1970 در كريور كوئيور از ايالت ميسوري ايالات متحده و داراي دكتراي مهندسي مكانيك از انستيتوي فناوري كاليفرنيا در 1993 است. وي از سال 2000 به فضانوردي روي آورد. در پرواز شمار ه 113 شاتل فضايي كه از 11 تا 27 مارس 2008 طول كشيد به عنوان متخصص مأموريت حضور داشت.

پنجره‌اي رو به زمين

«تري ويرتس» (Terry Virts)
خلبان تازه كار اينديور در اين پرواز متولد 1 دسامبر 1967است. او كه در رشته رياضيات تحصيل كرده، در نيروي هوايي ايالات متحده با درجه سرهنگي به عنوان خلبان آزمايشگر فعاليت داشت.
حدود 9 سال قبل به جمع كيهان نوردان ناسا پيوست و قرار بود سالها قبل به فضا سفر كند اما حادثه نابودي كلمبيا و تعطيلي پروازهاي سرنشيندار ايالات متحده پرواز او به مدار زمين را به تأخير انداخت. خلباني اينديور در اين سفر، نخستين مأموريت فضايي وي بشمار مي‌رود.

پنجره‌اي رو به زمين

منبع:ماهنامه نوآور، ش 68




 



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.