هپاتيت؛ بيماري قابل انتقال

هپاتيت يك بيماري كبدي است كه موجب التهاب و صدمه، تورم و حساس شدن كبد مي شود. نهايتاً اين بيماري منجر به صدمه شديد به كبد مي‌گردد. هپاتيت انواع مختلفي دارد كه بعضي از آن خفيف و قابل درمان اند. ولي برخي از انواع آن شديد و غير قابل درمان است و گاهي ممكن است مشكلات زيادي را براي فرد ايجاد كند. اين بيماري به وسيله ويروس هايي كه به كبد حمله مي‌كنند بروز مي‌كند.
اين بيماري يك بيماري عفوني است كه امكان انتقال آن از شخصي به شخص ديگر وجود دارد. البته بيماري از طريق تماس با خون آلوده، تماس جنسي و يا خوردن غذاهاي آلوده و يا نوشيدن اب آلوده انتقال مي‌يابد.
برخي افراد به طور ناخواسته باعث انتقال بيماري مي شوند؛ چه اين ويروس مي‌تواند به مدت چندين سال در بدن فرد مخفي بماند و علايمي ظاهري ايجاد نكند. اما رفته رفته موجب خرابي كبد مي شود. اين افراد ناقلين بدون علامت هپاتيت خوانده مي شوند و مي‌توانند بيماري را منتقل كنند.
همان طور كه گفته شد هپاتيت انواع مختلفي دارد كه در آن بين هپاتيت «ب» و «ث» شايع‌تر است. البته شدت وخامت آن‌ها متفاوت است. پزشكان اظهار مي‌دارند ويروس هپاتيت «ث» بسيار سريع‌تر از نوع «ب» تكثير يافته و تغيير مي يابد و خطر بيشتري را به همراه دارد. هپاتيت «د»، «اي» و «جي» به ميزان خيلي كمتري شايع مي‌باشند.
هپاتيت «ب» و «ث» از طريق تماس با خون آلوده به بيماري، رابطه جنسي با فرد مبتلا، مادر مبتلا به هپاتيت به نوزاد و استفاده از سرنگ مشترك منتقل مي شود.
نوع ديگر هپاتيت، هپايت «آ» نام دارد كه بصورت حاد بوده و قابل درمان است. در موارد نادري ممكن است اين نوع بيماري خطرناك باشد.
اين نوع هپاتيت از طريق خون منتقل نمي‌شود و از راه تماس دهاني با مدفوع و يا خوردن غذاها و نوشيدني‌هاي آلوده انتقال مي‌يابد.
گفتيم كه بيماري هپاتيت كبد را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد؛ حتما مي دانيد كبد يكي از مهم‌ترين عضو بدن به شمار مي رود؛ در قسمت راست قفسه سينه قرار دارد و از جمله اعضايي از بدن است كه مي‌تواند خودش را التيام دهد. كبد با توليد صفرا موجب مي شود غذاهاي مصرفي به انرژي تبديل گردند. هم چنين باعث ذخيره مواد مغذي شده و مواد شيميايي حياتي براي عملكرد طبيعي بدن را مي سازد. به علاوه كبد موجب تصفيه خون و پاكسازي آن از مواد شيميايي زايد مي شود.
بيماري هپاتيت به كبد آسيب رسانده و منجر به بروز مشكلاتي در بدن مي شود. هنگامي كه ويروس هپاتيت حمله مي‌كند، سيستم ايمني و دفاعي بدن براي مقابله با آن، گلبول‌هاي سفيد خون را به سمت كبد مي‌فرستد. در نتيجه ويروس از بين مي رود و كبد خودش را ترميم مي‌كند.
در نوع شديد بيماري، سيستم ايمني بدن قادر به از بين بردن ويروس نمي شود و حمله ويروس به كبد ادامه مي يابد. نهايتاً تخريب كبد ايجاد مي شود. سلول‌هاي تخريب شده به صورت توده هايي در كبد باقي مي‌مانند و كبد نمي‌تواند خود را دوباره‌سازي كند. كبد سفت‌تر و بزرگتر مي شود. در اين شرايط خون نمي‌تواند به راحتي از كبد عبور كند و كبد كمتر قادر خواهد بود عملكرد طبيعي خود را انجام دهد. اين افراد اصطلاحاً به سيروز دچار شده اند. در اين شرايط خطر وقوع سرطان كبد افزايش مي‌يابد.
تشخيص هپاتيت چندان آسان نيست. علايم آن نيز مختلف است. از جمله شايع ترين علايم بيماري مي‌توان خستگي را نام برد. ساير علايم بيماري به علايم آنفلوآنزا شباهت دارد. گاهي نيز شبيه يك مسموميت ساده غذايي است. به همين دليل اكثر افراد مبتلا متوجه بيماري اصلي خود نمي شوند. به طور كلي هپاتيت با علايمي از جمله زردي، تهوع، درد شكم، خستگي، پر رنگ شدن ادرار و كم رنگ شدن مدفوع و بي اشتهايي همراه است.
اگرچه با انجام ازمايش خون مي توان تا حدود زيادي به تشخيص بيماري پي برد ولي گاهي براي تشخيص نهايي نمونه برداري از كبد لازم است. بعد از تشخيص صحيح بيماري، پزشك با توجه به شدت آسيب به كبد، درمان را شروع مي‌كند. هدف درمان، پيش‌گيري يا به تأخير انداختن صدمه كبدي، حفظ عملكرد كبد و تسكين علايم بيماري است.
منبع:نشريه تغذيه و سلامتي شماره - 78