گردشگری و توسعه اقتصادی ( بخش سوم )

مشکلات گردشگری ایران :
 

بخشی از مشکلات گردشگری ایران عبارتند از:

1 – مدیریت حلقه گمشده گردشگری ایران
 

گرچه نفت از منابع اصلی درآمدزایی است اما انسان در تولید اصلی ترین منبع درآمدزایی نقشی ندارد زیرا این منبع حاصل فرایندهای طبیعی بوده و منبعی زوال پذیر به شمار می رود که نمی توان با ترسیم آینده ای روشن از آن به عنوان زیرساخت اقتصادی نام برد.
در این میان توریسم گردشگری به عنوان صنعتی پایدار، با شتاب جهان به سوی زندگی ماشینی اهمیت خود را در زندگی فردی و اجتماعی بیشتر نمایان می سازد.
امروزه صنعت توریسم در بسیاری از کشورها با رشد سریعتری نسبت به سایر بخش های اقتصادی به پیش می رود و با ایجاد فرصت های شغلی جدید یک صنعت پیشرو تلقی می شود که اقتصاددانان آن را «صادرات نامرئی» نیز می نامند.
بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران رتبه 10 جاذبه های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی را داراست با این وجود از لحاظ بهره برداری از این منابع در جایگاه مطلوبی قرار نگرفته است.
ایران کشوری است که جاذبه های گردشگری آن به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران، هر گردشگری را به وجد می آورد. در کنار دارا بودن جاذبه های تاریخی بی نظیر، میراث غنی و جلوه های بی نظیر از اکوتوریسم عواملی هستند که هر یک به تنهایی می توانند توریسم این کشور را با تحولی بزرگ روبه رو کنند. موهبت هایی که کشورهای دیگر با داشتن حتی نیمی از آنها، با شتابی به مراتب بیشتر از ایران در برنامه ریزی های توریسم، صنعت گردشگری خود را رونق چشم گیر بخشیده اند.
در حالی که سهم ایران با وجود رتبه ممتازش در جاذبه های جهانگردی از درآمد گردشگری جهان حتی به یک درصد هم نمی رسد.

2 - ایران ستیزی دلیل عدم موفقیت در جذب توریست
 

معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری کشور می گوید: اگر چه در سال 1388 دومیلیون و 61هزار گردشگر خارجی به کشور ما آمده است که نبست به سال 1387 با افزایش تعداد گردشگران مواجه بودیم. اما علت اصلی عدم موفقیت در جذب توریسم را در حد برنامه توسعه را ، تبلیغات سیاسی منفی کشورهای خارجی علیه ایران می داند و می گوید: با توجه به تبلیغات سیاسی منفی که علیه ایران با عنوان«تبلیغات ایران ستیزی» وجود دارد مشکلات تبلیغات در بخش توریسم دو چندان شده است.
وی اضافه می کند: باید توجه داشت که تبلیغات صرفا به معرفی جاذبه های گردشگری محدود نمی شود بلکه بخش عمده ای از آن باید صرف زدودن آثار فضای تبلیغاتی منفی ای شود که در جهان علیه ایران به وجود آمده است.
وی معتقد است: درصد بالای گردشگری برخی از کشورها بنا به دلایلی است که ما آن ها را به خاطر مذهبی بودن و فرهنگ خاص جامعه و مردم قبول نداریم .

3 - برنامه های کلان گردشگری دولت مشخص نیست
 

رئیس موسسه مطالعات استراتژیک صنعت گردشگری نیز وضعیت اقتصاد گردشگری در ایران را ضعیف می داند و معتقد است سهم بزرگی از اقتصاد گردشگری را در دنیا از دست داده ایم.
هاشم اسد زاده می گوید: اقتصاد گردشگری شامل دو بخش اثرگذاری بخش دولتی که همان منابع نفتی و صادرات به شمار می رود و اثر گذاری بخش خصوصی ( اصل 44 ) است که بخش دولتی روال خود را طی می کند اما اصل 44 قانون اساسی نیاز به اجرایی شدن بیشتر دارد.
وی معتقد است گردشگری در حال حاضر در ایران هیچ اثری در تامین منابع دولت ندارد.
این کارشناس در خصوص تاثیرات خصوصی سازی می گوید: این اقدام می تواند موثر باشد اما تا به حال علیرغم تاکیدات مقام معظم رهبری در این زمینه هنوز تاثیری از خصوصی سازی را در بخش گردشگری ندیده ایم.
وی در زمینه تبلیغات بین المللی برای جذب توریسم می گوید: هر چند اقداماتی در این زمینه صورت گرفته؛ اما کافی نیست و بسیار ضعیف است.
اسدزاده در این مورد استفاده از تبلیغاتی مثل تیزر در تلویزیون های خارجی را مثال می زند و می گوید: سهم ما از تبلیغات بین المللی در مقایسه با کشوری مانند ترکیه فقط پنج درصد است.
اسدزاده همچنین می گوید: در حال حاضر 25 درصد راهنمایان گردشگری مسلط به زبان انگلیسی هستند.
وی در خصوص تاثیر حضور خبرنگاران و سفیران و هنرپیشه های معروف خارجی و دیپلمات در ایران برای معرفی و شناساندن ایران به جهان ، برخلاف نظر معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور می گوید: هر چیزی ظرفیتی دارد اما حضور افراد برجسته خارجی در مجموع، تاثیر زیادی روی جذب و توسعه صنعت توریسم ندارد.
کارشناس اقتصاد گردشگری، مشخص شدن سیاست های کلان دولت و توسعه برنامه های دولت را از جمله راهکارهای تقویت اقتصاد و گردشگری کشور عنوان می کند.

4 – هزینه گردشگری در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه رقابتی نیست
 

برای شناخت بیشتر این موضوع به گردشگری در جزایر خلیج فارس و مقایسه آن با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس توجه کنید
به گزارش CHN در سال 1388با وجود اینکه جزایر جنوبی ایران چون کیش و قشم از پتانسیل بسیار بالایی برای جذب توریست برخوردارند، اما به غیر تعطیلات نوروز، و یکی دو برهه زمانی کوتاه دیگر در طول سال، این جزایر با کاهش ورود گردشگر مواجه اند. این در حالی است که سواحل و جزایر حاشیه جنوبی خلیج فارس روز به روز بر تعداد توریست های خود می افزایند.
از مهمترین دلایلی که برای رکود گردشگری در جزایر جنوبی ایران از آن نام برده می شود، گرانی خدمات است. این گرانی خدمات در فصول پیک سفر، امکان رقابت با دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس را از ایران گرفته است.
ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران به CHN گفت: سال گذشته در آژانس های کشور مقایسه ای را بین متقاضیان سفر به کیش و قشم با دبی انجام دادیم و دریافتیم که در فصول پیک سفر ایران مانند نوروز و تعطیلات چند روزه تقاضا برای سفر به دبی و کشورهای همسایه بیشتر از تقاضا برای سفر به جزایر جنوب ایران است.
وی با تاکید بر گرانی خدمات گردشگری در جزایر جنوبی ایران افزود: مهمترین عاملی هم که تقاضا برای سفر به کشورهای همسایه افزون می ساخت قیمت رقابتی آنها بود. حتی در مواقعی از نوروز، قیمت یک تور دبی و آنتالیا ارزانتر از تور کیش بود.
از سوی دیگر علی اسدی، عضو هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران نیز با غیررقابتی خواندن قیمت تورها در جزایر جنوبی ایران به CHN گفت: هنگامی که قیمت یک تور پنج روزه در تعطیلات نوروز به مقصد دبی 700 هزار تومان است و هزینه تور کشی در همان بازه زمانی یک میلیون تومان می شود، کاملا روشن است که چرا مشتری تور دبی را به کیش ترجیح می دهد.
وی مهمترین دلیل گرانی تورها را هزینه اقامت عنوان کرد و اظهار داشت: در حال حاضر تعریف درست و جامعی از رابطه کیفیت با قیمت ها در هتل های ایران وجود ندارد. از اینرو هتل های بی کیفیت در شلوغی تعطیلات گرانفروشی می کنند. در این رابطه نیز نه سازمان متولی گردشگری و نه تشکل های هتلداری هیچ کدام پاسخگو نیستند.
وی با انتقاد از کیفیت نازل هتل های کشور، یادآور شد: به هیچ وجه کیفیت یک هتل 4 ستاره در جزیره کیش یا قشم قابل مقایسه با هتلی 4 ستاره در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیست. از اینرو رغبت مشتری برای اقامت در هتل های بهتر با قیمت پائین تر بیشتر است. هتل های ما عادت کرده اند که تنها اتاق فروشی کنند و توجهی به سایر خدماتی که یک هتل می تواند ارائه دهد ندارند.

نتیجه گیری :
 

الف) انتظار بر این است که با توجه به شرایط اقلیمی و طبیعی ایران، و فرهنگ غنی ایرانی، صنعت توریسم، به صنعتی پردرآمد برای کشور تبدیل شود. اما متاسفانه با توجه به متن این امر بنابر دلایل متعددی رخ نداده است. امید است با اصلاح مدیریت و توجه جدی دولت به توسعه زیرساخت های این صنعت جذاب و بخش خصوصی به رقابتی کردن خدمات گردشگری نسبت به کشورهای همسایه ، و اصلاح رفتار تک تک افراد جامعه نسبت به توریست های وارده به کشور ، شاهد رشد روز افزون این صنعت ، و در نتیجه افزایش سهم ایران از صنعت جهانی گردشگری و اشتغال بخش عظیمی از نیروی کار کشور بصورت مستقیم و غیر مستقیم در این بخش باشیم. و درآمدهای کلان این بخش پشتوانه محکمی برای اقتصاد کشور بوده و رفته رفته از محور تک محصولی و وابستگی بودجه کشور به نفت رهایی یابیم. انشاء الله.
ب) با توجه به غیر قابل اعتماد بودن آمار و ارقام گردشگری در ایران ، ضمن توصیه به دقت در این مشکل که در تمام مسیر تحقیق دست به گریبان اینجانب بوده و در مقایسه با آمارهای ارائه شده فراوان به حداقل هایی در این خصوص دست یافتم ، توصیه می نمایم علل رقابتی نبودن هزینه خدمات گردشگری در ایران در قیاس با کشورهای همسایه تحقیق نماید.
منابع و مآخذ:
سایت خبری مهر
میراث خبر
خبرگزاری ایرنا
خبرآنلاین
روزنامه همشهری
روزنامه مردم سالاری
خبرگزاری جمهوری اسلامی
chtn.ir
CHN.ir
fazaandish.com
سایت مرکز تحقیقات استراتژیک
ارسال توسط کاربر محترم سایت :sajad2007