نقش ساختار بازی بر رشد کودکان

چکیده :
 

رابطه کودک با همنوعان خود بیشتر از طریق بازی صورت می گیرد وتاثیر زیادی بر روح وروان وحتی رشد جسمی کودک دارد .بازی برای کودک عین زندگی است . وروح ارزشی واجتماعی او، ازاین طریق صورت می گیرد . وفرصتی برای یادگیری وتخلیه انرژی درونی او محسوب می گردد بنابرین باید برای پرورش مهارتها وتوانای گوناگون کودک به انتخاب نوع بازی کودک نیز توجه کرد تا بر تقویت جسم وجان آنها افزوده گردد .
کلید واژه : بازی ،کودک ،ارزش ،والدین ،فعالیت .
مقدمه :بازی بهترین شکل فعالیت طبی هر کودکی محسوب می شود ودر زندگی کودک از اهمیت بسزای بر خوردار است .بازی برای کودک نوعی محرک وانگیزه برای کسب تجارب گوناگون اجتماعی وشکوفای دنیای ارتباطات اوست. کودک بازی می کند تا همانند سازی با بزرگان را فرا گیرد ،رقابت را بیاموزد وشکست را بطور واقعی تجربه کند .ومهمتر از همه اینها کودک با انجام بازی با توانمندیهای فکری وبدنی خود آگاهی می یابد .واز طرفی بوسیله رابطه اش با آنها چیزهای زیادی یاد می گیرد ومیزان توانایهای خود را با دیگران مقایسه می کند وبه این ترتیب مفهومی روشن تر وواقعگرایانه تر از خود بدست می آورد .بازی به عنوان وسیله ای برای تربیت کودکان باید مضمون اخلاقی داشته باشد . آری کودکان میوه زندگی اند وبه زودی مسولیتهای سنگیتن اجتماعی را ورسالیت هدایت جامعه را بر دوش خواهند کشید ،پس بر ماست که آنها را صحیح تربیت نمائیم ،وبرای مسئولیت آینده شان آماده سازیم .

بازی چیست ؟
 

فعالیت ، یکی از نیازهای انسان واساس رشد وتکامل اوست .بازی نیز نوعی فعالیت به شمار می آید ،گفته اند :کودک سالم خوب می خورد،خوب می خوابد ،خوب هم بازی می کند .کودکان ضمن بازی به فعالیتهای بدنی ،عقلی واجتماعی نیز می پردازد بازی را چند گونه تعریف کرده اند؛ چرسیلد می گوید :«بازی کودک یک کار جدی است »فرانک مینویسد :«بازی راهی است که به به کودک آن چه را که کسی نمی تواند به او بیاموزد ،یاد می دهد بعضی نیز بازی را از زندگی کودک دانسته اند ،به طور کلی می توان گفت :بازی هر نوع فعالیتی است که فرد برای لذت بردن انجام می دهد ،بدون اینکه به نتیجه نهایی آن توجه داشته باشد یا منتظر باشد پاداش دریافت کند .فرد باکمال میل وبدون اجبار،بلکه فقط برای سرگرمی ولذت به بازی می پردازد .همچنین بازی یک رفتار فطری عمومی است که در همه موجودات زنده دیده می شود ویکی از مهمترین عوامل ووسایل رشد وتکامل ویادگیری است .به عبارت دیگر کودک بازی می کند تا رشد وپرورش یابد .فعالیت ورشد عمومی کاملا به یکدیگر بستگی دارد .میزان رشد کودک ،امیال وفعالیتهای اورا تعیین می کند وفعالیتهای کودک رشد اورا بر می انگیزد .بیشترین یادگیری کودک در باره خود وجهان اطرافش ،بوسیله بازی انجام می گیرد کودکی که از بازی می گریزد ،به طور حتم رشدی سالم وطبیعی ندارد وا زنوعی ناراحتی عاطفی بر خوردار است .(1)فروبل می گوید :«بازیهای دوران کودکی مانند نوبرگهای درخت زندگی هستند زیرا تمام وجود آدمی با آنها گسترش یافته ودر آنها منعکس می شود .»(2)جوان کاس در مقاله خود به نام «آموزش در ضمن بازی »می نویسد :برای طفل بازی یکی از هدفهای زندگی است .او نمی تواند جز از طریق بازی محیط اطراف خود را بشناسد وبر آن تسلط یابد وآنرا اداره کند ،نمی تواند خود را به عنوان انسانی دارا ی احساسات وقوه تفکر وتحرک باز شناسد واز عهده مقابله با سختی ها مومشکلات براید ویا خود را با تقاضای دنیای بزرگتران تطبیق دهد وروابط اجتماعی اقناع کننده بوجود آورد (3)

بازی بخش مهم زندگی کودک
 

بازی بخش مهم زندگی کودک را تشکیل می دهد ،آنها از طریق بازی سرگرم می شوند ،یاد می گیرند ،رشد می کنند ،رفتارهای جدید می آموزند وفرصت شناخت دنیا ی پیرامونشان را کسب می کنند .همچنین مهمترین راه برای بیان احساسات وعواطف کودکان است بسیاری از بازی های که کودکان در طول رشد خود انجام می دهند تأثیر زیادی بر تجارب بزرگسالی آنها دارد(4).بطوری که بازی خوب می تواند در ساختن شخصیت کودک وروح انسان دوستی ،عدالت محوری ،همکاری ومشارکت ،کودک از اهمیت ویژه ای بر خوردار است در جریان بازی است که نیروهای روحی وجسمی کودک،یعنی دقت ،حافظه ،تخیل ،نظم وترتیب ،ورشد می یابند .متأسفانه امروزه بسیاری از والدین وحتی مربیان توجه کافی به امر رهبری بازی ندارند ،به این ترتیب که یا کودک را به حال خود وا می گذارند ویا بازی اورا با دلسوزی اضافی محدود می کنند ،که در این زمینه والدین باید با خلاقیت خود ،ابتکار وفعالیت کودکان خود را شکوفا سازند .

بازی وفرق آن با کار وورزش
 

بازی عبارت است از :هر نوع فعالیتی که برای تفریح ،بدون توجه به نتیجه نهایی آن صورت می گیرد .«انسان بطور داوطلبانه وارد این فعا لیت می شود وهیچ نیروی خارجی یا اجباری در آن دخیل نیست .کار عبارت است از :نوعی فعالیت برای رسیدن به یک هدف »شخص این فعالیت را نه تنهابه خاطر لذت بردن بلکه به خاطر کسب نتیجه نهایی انجام می دهد .کار ممکن است بطور داوطلبانه یا غیر داوطلبانه انجام شود .هر نوع فغعالیتی را که جای لذت بردن صرف ، بسوی هدف خاصی پیش می رود ،دیگر نمی توان بازی نامید .فعالیتهای مختلف وورزش فقط برای کودکان خردسال بازی است .زیرا فکر برنده شدن ویا رقابت داشتن با دیگران در آنها وجود ندارد ؛هدف تنها تفریح کردن است کودکان میان کار وبازی فرق می گذارند .برای آنها کار یعنی فعالیتهای کلاس یا آنچه که در منزل انجام می دهند .بزرگسالان بازی را وسیله ای برای کسب لذت می دانند ودر واقع آنچه را که در ساعات فراغت خود انجام می دهند ،بازی می نامند .بین ورزش وبازی نیز تفاوت قائل هستند .یعنی ورزش را همیشه رقابت جسمانی می دانند ،در صورتی که بازیها ممکن است جسمانی یا فکری باشند . قوانین ورزشها تقریبا شدیدتر از بازیهاست .(5)

مراحل رشد کودک وانواع بازی
 

در هر سنی کودکان به بازی های مخصوص مشغول می شوند در اینجا به دو مرحله مهم آن می پردازیم :الف – از تولد تا 3 سالگی ؛مادر ،پدر واطرافیان نزدیک کودک می توانند به هنگام رفع نیازهای اولیه کودک با استفاده از روشهای گوناگونی که به کار می برند توجه وحواس پنج گانه اورا تحریک کنند .پاسخ های کودکان که کودک به رفتارهای نزدیکانش می دهد ،دلیلی بر لذت بردن ونشاط وشادی اوست .به طور کلی ،در مرحله اول از این دوره ،هرچه در حواس اواثر کند وموجب رضایت خاطر وخشنودی او شود با آن به بازی می پردازد گوش فرا دادن به صداهای دلنشین ،نشانه پذیرفتن نقش نشاط آور کودک در این دوره است .کودک بتدریج می آموزد که در برابر چهره های آشنا از خود عکس العمل نشان دهد .در همین سنین است که کودک یاد می گیرد با عکس العمل خود ،توجه دیگران را به خود جلب نماید وهمین عکس العملهای اوست که در برابر رفتارهای گوناگون نیروی سخنگویی کودک به حساب می آید وبهترین راه برای دریافت سخن کودک آن است که از گریه یا رفتارهای ،جست وخیز آن شکوه ننمود وبا خشونت وعدم آگاهی از سطح رشد کودک وبر خوردهای غلط او را دچار مشکلات عاطفی وروانی نکنیم .
ب-مرحله 4سالگی تا 6 سالگی ؛در مرحله دوم ،بازی وحرکات بدنی ؛،کاملا در کودک آشکار می شود .ودر اواخر این مرحله معمولا نیروی خیال کودک شدت می یابد ودر بازی های او منعکس می شود ،کودک به تحلیل وترکیب اشیا ء،کسب اطلاعات ،رقابت وتقلید از آنچه می بیند ومی شنود متمایل می شود به عبارتی دیگر از این مرحله سنی به بعد است که کودک سعی می کند با پرسیدن سوا ل های بی شمار ومتنوع در باره پدیده های اطرافش ،اطلاعاتی کسب کند ،ومی تواند با انجام بازیهای نمایشی گوناگون نقش های زیادی بازی کند در این مرحله کودک رشد جسمی خوبی برخوردار است اودر این سنین ،در نقش یک ماجراجو بودن را بعنوان یک قهرمان برای خود قرار می دهد ولذت می برد .در انجام بازی های ساختنی تبحر ومهارت زیادی می یابد ومی تواند با سر هم کردن آجرهای خانه سازی خانه های کوچک برای بازی بسازد .نقاشی های آنان از زیبای وظرافت خاصی بر خوردار است در این مرحله نقش والدین ومربیان کودک در ایجاد فرصتهای یادگیری ،ایجاد انگیزه وهدایت دادن کودک وانجام بازیهای خلاق بسیار مهم است . ا

ارزش بازی
 

تفکر عده ای بر آن است که بازی فعالیتی وقت گذران است یا صرفا وسیله ای برای لذت بردن ،هر چند که بازی کودک وسیله ای برای لذت بردن وپرکردن اوقات فراقت است ولی تقش عمده بازی را در عرصه آمئوزش نمی توان نادیده گرفت .بازی باعث سلامت جسم ، ارتباطات اجتماعی قوی ،در مان بسیاری از مشکلات مطرح است وبه ارزش در یک فرهنگ اجتماعی مبدل شده است که با چند نمونه از ارزشهای مختلف بازی به اختصار می پردازیم .
1-ارزش جسمانی :اندام ها ی مختلف بدن کودک در بازی های گوناگون ورزیده شده ،وانرژی های اضافی خود را مصرف می کند که اگر درونش بماند بروز مشکلاتی عاطفی ، ورفتاری می گردد وهمچنین بازی برای تنظیم مکانیسم های داخلی بدن مانند ،تنفس ، اعصاب ،هضم وجذب ودفع و... مفید است .بنابراین بازی نوعی تقویت عضلات بدن است که همراه آن روح کودک را نیز به آرامش وثبات می کشاند واشاره به این نکته ضروری است که هر کودک ناگزیر بازی های کودکانه خود را انجام می دهد تا ساختار بدنی وروحی اش منظم گردد ودر غیر اینصورت اگر اختلالی وتناقضی در رفتارکودک صورت گیرد ،از قبیل تند خویی وپرخاشگری وعدم جنب وجوش اورا باید طرد نکرد وتحت درمان قرار داد زیرا اواز نظر روحی وعاطفی وحتی جسمی مطلوبیت طبیعی خود را ندارد بنابراین لازم است تا فعالیتهای او تحت برنامه تربیت صورت گیرد تا از این طریق به مطلوبیت دست پیدا کند .
2- ارزش درمانی : کودک دارای احساساتی است که باید تخلیه گردد او می تواند از طریق بازی ، احساسات خود را از قبیل ترس ،رنجش ،نگرانی ،شادی و...را آن طور که دوست دارد ودر رقابت شخصیت دلخواهش بیان کند وکدورت درونی خویش را نیز از بی ن ببرد .
3- ارزش فرهنگی :بازی در فرهنگ ها متفاوت بوده رنگ وبوی خاص خود آن جامعه را دارد .کودک از طریق بازی با فرهنگ جامعه خود آشنا می شود وزشت وزیبای های رفتاری یک جامعه را فرا می گیرد .وبا یادگیری قوانین بازی در آینده ساختار وجودی خود را با محیط اجتماع رقم می زند .
4-ارزش معنوی :کودک در بازی در می یابد که اگر بخواهد یک فرد قابل قبول به حساب بیاید ،باید صادق ،امین ،عادل ،منضبط ،حقیقت طلب ،درستکار ،ومسلط به خود باشد .(7)
5-ارزش آموزشی :کودک از طریق بازی با انواع مختلف اسباب بازی ،موفق می شود که یک سری رنگها ، شکل ها د؛واندازه ها واشیا را بشناسد .بازی به کودک این قدرت را می دهد تا دنیای را که در آن زندگی می کند ،ادراک کند واحساس نماید .وسرانجام بین واقعیتها ،تخیل ها ،تفاوت قائل شود واینکه او کنترل اوضاع احوالش را بخوبی در دست داشته ودر ارتباطات خود هدفدار تر باشد .

تنوع در بازی
 

تنوع در بازی کودکان از مسائل بسیار روشن است بطوریکه کودک نمی تواند یک نوع بازی را انجام دهد واین مطلب بستگی به تفاوتهای که در افراد از قبیل ،تندرستی وسلامت ،اقتصادی ،سطح رشد جسمی ،میزان بهره هوشی ،نوع محیطی که در آن پرورش یافته اند ووضعیت وامکانات بازی کودک وجود دارد .بازیهای مورد علاقه را می توان به اختصار به شرح زیر تقسیم بندی کرد

الف – بازیهای مرد علاقه :
 

در این نوع بازیها ،قانون ومقررات وقواعد هیچگونه نقشی ندارند ودر اغلب موارد نیز انفرادی انجام می پذیرند .در این بازیها کودک آنچنان که رغبت می کند ،سرگرم می شود وجلوه می کند .

ب- بازیهای مهارتی :
 

کودک به تخیلات خود شکل واقعی می بخشد .در این بازیها کودک می تواند به وسیله خلاقیتها ی ذهنی خود فحداقل امکانات موجود دنیای1-نقاشی با مداد رنگی ،آبرنگ ،گواش ،رنگ وروغن و...2- طراحی 3-ابداع ،ابتکار واختراع

ج- بازیهای انفرادی واختصاصی :
 

در این بازی ها معمولا کودک سعی دارد به صورت انفرادی وکاملا اختصاصی خود را به نوعی سرگرم کند .مثلا به جمع آوری اشیا ءخاصی همچون ،صدف ،سنگ ،تمبر و...می پردازد وآنها را در یک مجموعه نگهداری می کند .او از این طریق می خواهد احساسات مالکیت جویانه را وتعلق خاطر خود را نسبت به یک یا چند چیز به صورت علنی، جامعه عمل بپوشاند .

د-بازیهای تقلیدی :
 

کودک به تقلید نقشهایی می پردازد که آن را باور کرده است معمولا بهترین شخصیتها برای شروع ایفای نقش ،والدین، برادران وخواهران ودوستان هستند، کود ک از ایفای نقش آنان لذت می برد ه وتجربه کسب می کند ،در دوره دبستان بیشتر نقش معلمان را تقلید می کند در حالی که در دوره نوجوانی از تقلید رفتار بزرگسالان دوری می کند وبه تقلید رفتار همسالان می پردازد که این خود آغازی است برای هماهنگی وهمسو شدن با گروهای اجتماعی وایفای نقش های زندگی .

ز- کودک در تقلید از بزرگترها:
 

از لباس وعینک ووسایل مخصوص آنها استفاده می کند مانند پسر کوچکی که ،کت پدر را به تن کرده یا دختر بچه ای که کفش پاشنه دار مادر را پوشیده وبه زحمت راه می رود .یا بر تکه ای از چوب سوار شده واین طرف وآن طرف مانند اینکه بر اسبش سوار شده وآن را هدایت می کند

ر-بازی های آموزشی :
 

مهمترین وسیله آموزش کودک استفاده از وسایل بازی مناسب است ،مانند مکعب های چوبی که کودک با جور کردن ودسته بندی آن ها می تواند با مسائل اساسی اما ساده وآسان ریاضی آشنا شود .از خانه های کوچک اسباب بازی برای آشنا کردن کودک با واقعیتهای موجود زندگی می توان استفاده کرد ،باز یهای اموزشی موجب تقویت حواس ورشد قوای ذهنی واجتماعی کودک می شوند به شرط آن که کنترل اصلی بازی در اختیار کودک باشد ،وجهت ومسیر آن را تعیین کند .

س-بازیهای طبیعی :
 

آنچه مشهود است این است که این بازیها نه تنها منجر به رشد کودک از نظر جسمانی وروانی می شود بلکه بلوغ وپختگی شخصیت را همراه دارند .مثلا اکثر بازیهای طبیعی توأم با حرکات وسختکوشی زیاد است وهمین عاملی است که کودک بتواند شیوه های گوناگون موجب محدودیتهای موجود در زندگی خودرا وعالم هستی وپرش از این محدودیتها را تمرین کند .

همبازی
 

یکی از نیازهای اساسی وروانی کودکان تعلق وابستگی آنها به گروه است .از افراد ی که تنها بسر می برند ،خود را بی مقدار ونالایق وناقص می پندارند واین احساس باعث نگرانی وناراحتی آنها می شود وممکن است آنها را به کارهابی خطرناک وادارد بر اساس روایات اسلامی ،پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) وحضرت امیر المومنین(علیه السلام ) با کودکان همبازی می شدند وتوصیه می کردند که «هر کس کودکی را نزد اوست باید برای او کودک شود »از طرفی خداوند در نهاد کود ک عشق وعلاقه ای نسبت به بچه های هم سن وسال قرار داده بطوریکه از جمع شدن با هم لذت می برند وارتباط میان آنها به آسانی صورت می گیرد وضمن رقابت با یکدیگر ،به رشد وفرا گیری می پردازد تصور کودک از خود وفهم او از شخصیت خویش مربوط به قضاوت دیگران درباره اوست .کودک به کمک دیگران می تواند خود را بشناسد وازخصوصیت اخلاق خویشتن آگاه شود .یکی از دلایلی احتیاج کودک یا افراد بزرگ به گروه کمکی است که گروه در زمینه خویشتن شناسی به افرا د می کند نظر وقضاوت دیگران برای ما اهمیت دارد غالبا ما خود را دوست نمی شناسیم ومتوجه رفتارخویشتن در مقابل دیگرا ن نیستیم ،گروه اعمال مارا در مواقع مختلف می بیند وطرز برخورد مارا با افراد دیگر مورد برسی قرار می دهد ،آنگاه درباره ما قضاوت می کند .قضاوت گروه، کودک را واقع بین می سازد واز خصوصیات وعادت خویش آگاه می گرداند وبر اساس همین خواسته ونیاز روانی بود که برادران یوسف علیه السلام به پدر خود گفتند :«ارسله معنا غدا یرتع ویلعب »(8)فردا اورا با ما بفرست تا با گردش وبازی بپردازد .بنابراین ،همان طور که جلوگیری کودک از بازی باعث واپس زدگی وغرایز وتمایلات درونی او می شود جلوگیری وی از بازی با همسالان نیز باعث عدم رشد شخصیت کودک می گردد .پس به جهت تصعید کودک باید اورا برای بازیهای مشروع وآموزنده ودوستی با همسالان سالم گذاشت .

اهمیت بازی کودک از نظر پیامبر اکرم( صلی الله علیه واله وسلم )
 

با توجه به آنچه گذشت می توان پی برد که چه را پیامبر آنقدر به بازی کودکان اهمیت می دادند که وقتی به هنگام سجود، نوه خردسالشان امام حسین (علیه السلام )بر گردن آن حضرت می نشیند تا از پیامبر (صلی الله علیه وآله )سواری بگیرد،پیامبر آنقدر سجده را طولانی می کند که اصحاب نگران می شوند بعد از نماز می فرمایند :فرزندم مرا سواری خود قرار داده بود ؟،کراهت داشتم قبل از اینکه احتیاجش بر آورده شود اورا با عجله پایین بیاورم .آری ،همان طور که پیامبر(صلی الله علیه وآله ) تصریح فرمود ه اند: بازی احتیاج کودک است وباید این نیاز وخواسته روانی کودک را بر آورد (8)

کشتی گیری کودکان در حضور پیامبر(صلی الله علیه وآله )
 

امام صادق (علیه السلام) از پدر بزرگوارش روایت کرده است که شبی رسول خداصلی الله علیه وآله ) در حالی که امام حسین را وامام حسن (علیهم السلام) با او بودند به خانه فاطمه (علیها السلام) وارد شد وبه آنان فرمود :برخیزید وبا یکدیگر کشتی بگیرید آنان به کشتی گرفتن پرداختند فاطمه زهرا (علیها السلام) برای پاره ای از کارهای خود بیرون رفته بود چون بازگشت ،شنید که پیامبر فرمود :جانم حسن ، حسین را سخت بگیر .فاطمه عرض کرد :پدر جان عجیب است که امام حسن را بر حسین جرأت می دهی ،آیا بزرگتر را بر کوچکتر دلیر می نمائید ؟پیامبر(صلی اله علیه وآله) فرمودند :آیا راضی نیستی که من به حسین چنین می گویم واین دوستم جبرائیل است که می گوید :جانم حسین ،حسن را سخت بگیر (9)

آموزش درس شجاعت وخداشناسی به کودک هنگام بازی
 

در روایتی آمده است هنگامی که امام حسین(علیه السلام) کودکی خردسال بود ، فاطمه (علیها السلام ) با او بازی می کرد و در موقع بازی ،فرزند خود را بالا و پایین می انداخت و در آن حال نیز درس شجاعت و شهامت به او می آموخت ؛
اشبه اباک یاحسن
واخلع عن الحق الرسن
واعبد الها ذامنن
ولاتوال ذا الا حسن (10)
ای حسن همانند پدرت باش ،بند اسارت را از گردن حق بگشای وخداوند احسان کننده را عبادت و پرستش نما و هرگز با کینه توزان دوستی مکن .بازی با کودک

با هر مقام وموقعیت
«هانری چهارم »پادشاه فرانسه بود . او در ساعات فراغت ، بچه هایش را کنار خود می کشاند و با آنها بازی می کرد ،برای آنها قصه می گفت ،آنها را می خنداند .گاهی هم ،بچه ها را روی زانوها یا روی تختخواب هانری به خواب می رفتند . روزی هانری ، پسرش را بر روی پشت خود نشانده بود وچهار دست وپا ، دور قصر می چرخید پسر شلاقی در دست گرفته بود وبا داد وفریاد ،مرکب خود را می رانده ناگهان سفیر اسپانیا وارد شد .هانری بدون احساس ناراحتی ،در همان حالی که پسرک کوچک را بر پشت خود حمل می کرد ودر همان حالی که پسرک ،شلاق زنان از ایستادن مرکب خشمگین شده بود ،با خونسردی سر را چرخانید واز سفیر پرسید : دوست محترم آیا شما هم فرزندی دارید سفیر خندید و گفت :آری هانری گفت :پس حال با خیال آسوده می توانم یک دور دیگر به پسرم سواری بدهم .(11) امام خمینی با کهولت سن ومشغله زیاد ، با نوه ها ی خود بازی می کردند یکی از ساکنان منزل امام می گوید :یک روز دنبال علی نوه امام(ره) می گشتم ، اما هر چه جستجو کردم اورا نیافتم .احساس کردم که به اتاق امام (ره) رفته است . وقتی در زدم ،دیدم آقا در یک طرف اتاق ایستاده و توپ را به طرف علی می اندازد و با او بازی می کند (12)فرزند امام خمینی نیز در این باره می گوید : تربیت کودکان در نظر امام خمینی ،از اهمیت خاصی برخوردار بود . غالبا وقتی با آنها بودند از راههای غیر مستقیم ویا سرگرمیهای سالم ، در بالا بردن آگاهی های آنها تلاش می کردند .گاهی برای ایشان شعرهای آموزنده می خواندند ،گاهی حکایتهای مناسب برای آنها می گفتند ،گاهی هم با آنها مشاعره می کردند .
 

نتیجه:
 

سالهای اولیه عمر هر فرد بدون شک از مهمترین وموثرترین دورا ن زندگی او به شمار می رود در گذشته چنین می پنداشتند که کودک در سنین طفولیت ، فقط نیاز به توجه ومراقبت جسمانی دارد وپرورش ذهنی ، عاطفی ،اجتماعی به عنوان یک عامل تعیین کننده در امر تعلیم وتربیت کودک به حساب نمی آمد تصور این بود که اگر کودک از نظر تغذیه ، پوشاک ،بهداشت ، ومسکن در تنگنا نباشد در رشد است ولی امروزه این حقیقت به تجربه آشکار گردیده است که کودک در تمام مراحل رشد نه تنها نیازمند توجه و مراقبت کامل جسمانی است ، بلکه در توانائیهای احساسی ، ادراکی ، تخیلی وذهنی ،مهارتهای گوناگون نیاز مبرمی به علم واگاهی دارد . لذا امروزه یکی از توانائیهای کودک در مسیر تربیت ،بازی کودکانه است که اگر ارزش نهایی آن که در متن مقاله بدان پرداخته شده نمایان گردد ودر زندگی پیاده شود می تواند اثرات زیادی را بر ساختار شخصیتی کودک قرار دهد پس بنابراین باید والدین بستری را فراهم کنند تا کودکان بتوانند به آرامی بازی کنند وهمچنین همبازی مناسبی پیدا کرده تحول روانی وجسمی کودک خودرا به درجه مطلوب برساند .

پي‌نوشت‌ها:
 

1.نشریه ماهانه ،تربیتی،پیوند ص62
2.تصعید ،تداعی ص21
3.بازی بخش مهم زندگی ص32
4.نقش بازی در رشد کودک ض104
5. وسائل الشیعه ج15 ص203
6.یوسف آیه 12
7. سنن نسائی ج2 ص230
8. تصعید ،تداعی وفضایی تربیتی ص26
9.بحار الانوارج103 ص189
10.همان ج43 ص286
11. بابا بزرگ ونوه یک وجبی ص30
12.مجموعه مقالات کنگره برسی اندیشه امام خمینی ص395
 

منابع ومأخذ :
1-قرآن کریم
2.بحار الأنوار ،مجلسی ،محمد باقر ،نشرالوفاء بیروت
3.بازی بخش مهم زندگی کودکان،خاکپور ،نگار ،مجله پبیوند ،1385 شماره 321
4.تأثیر بازی بر رشد کودکان پیش از دبستان ،نجدی، سهیلا ،چکیده پایان نامه ،دانشگاه آزاد کرج
5.روانشناسی بازی ،احمد وند ،محمد علی ،مجله رشد معلم ؛شماره 92 ،اردیبهشت 1372
6.روانشناسی رشد کودک ،جمعی از نویسندگان ،نشر سمات ،تهران
7.روانشناسی ،ژنتیک ،منصوری ،محمود،نشر رز ،تهران
8.تربیت از دیدگاه وحی ،رشید پور ،عبد المجید ،نشر مولف ،قم
9.بازی درمانی ،حجاران ،احمد ،تهرا ن
10.الگوهای تربیت کودکان ،کریمی نیا ،محمد علی،نشر، پیام مهدی علیه السلام چاپ پاسدار اسلام ،1387
11.بازی از نظر روانشناسی ،بازرگان فریدون ،مجله زبان وادبیات ،شماره 81 1346
12.بازی –جی –ای هدفیلند ،ترجمه قاسمیه مهدی
13.ساختار بازی کودکان ،توفیق، زینت
14.نقش بازی در رشد جسمانی کودک ،بیگی ،هما مجله روانشناسی شماره 189 تابستان 1384برسانند .
15.روانشتاسی بازی ،مهجور ،سیامک ،نشر راهگشاء-تهران
16.سایت کتابخانه ملی کودکان
17.سایت نمایه کودک
18 . سایت مجلات دیجیتالی نور، وابسته به مرکز تحقیقاتی علوم اسلامی، قم