جيب هاي خلوت، حساب هاي شلوغ

راهنماي خدمات بانکداري الکتريکي در ايران
 

آخر ماه ها يا شايد اول ماه ها، زماني که جيب ها پر از پول بود. صف بانک ها هم در اين زمان ها بسيار شلوغ بود و حساب ها در همان زمان ها خالي مي شد. اينکه در زمان خاصي مي بايست در صف بانک ها مي ايستاديم برايمان سخت بود، اگرچه براي دريافت حقوق باشد. حالا تکنولوژي بانک ها را هم تحت تاثير قرار داده است. بانکداري الکترونيک کار را آسان کرده. الان ديگر شما نيازي به ايستادن در صف هاي بانک ها نداريد. از راه دور مي توانيد حسابتان را چک، پر يا خالي کنيد.

تعريف بانکداري الکترونيک
 

بانکداري الکترونيک يا همان اي بنکينگ به معني استفاده از نرم افزار و سخت افراز در بانکداري است. پايه اين شبکه مخابرات است تا منابع و اطلاعات مالي را به صورت الکترونيک تبادل کند. در اي بنکينگ نيازي به حضور فيزيکي مشتري در شعبه نيست. مشتريان مي توانند معاملات اقتصادي را در يک وب سايت امن انجام دهند.

تاريخچه بانکداري الکترونيک جهان
 

اولين بار سرويس بانکداري از راه دور، اوايل دهه 1980 ميلادي آغاز به کار کردند. در اواخر دهه 80 کلمه آن لاين روي اين سيستم گذاشته شد. آن لاين به معني استفاده از يک پايانه، صفحه کليد و صفحه نمايش براي دسترسي به سيستم بانکي از راه يک خط تلفن بود. اولين سرويس هاي بانکداري آن لاين خانگي در انگلستان به وسيله شرکت ساخت و ساز ناتينگهام در سال 1983 پايه ريزي شد؛ سيستمي که استفاده مي شد بر پايه يک سيستم انگليسي بود. در اين سيستم از يک رايانه يا صفحه کليد متصل به سيستم تلفن و دستگاه تلويزيون استفاده مي کرد. اين سيستم مشاهده آن لاين صورتحساب ها، انتقالات بانکي و پرداخت قبوض را ممکن مي ساخت. براي انجام انتقال بانکي با پرداخت قبوض، بايد يک دستورالعمل نوشته شده به شرکت فرستاد و آنجا اطلاعات وارد سيستم مي شد. بيشتر دريافت کنندگان ،شرکت هاي گاز و برق و تلفن و حساب هايي در بانک هاي ديگر بودند. اطلاعات پرداخت انجام شده از طريق پرستل توسط دارنده حساب وارد سيستم شرکت مي شد. يک چک توسط شرکت ناتينگهام براي دريافت کننده وجه فرستاده مي شد و يک اطلاعيه حاوي جزئيات پرداخت نيز براي دارنده حساب ارسال مي شد.

ابزارهاي بانکداري الکترونيک
 

صفحات وب
 

ساده ترين شکل بانکداري الکترونيک که براي نمايش اطلاعات بانک و محصولات و خدمات آن است، از راه شبکه جهاني وب است. اين صفحات به تعامل مشتري و بانک کمک مي کند.

بانکداري اينترنتي
 

بانکداري اينترنتي به معني انجام امور بانکي و مالي به کمک اينترنت است. در اين روش اينترنت، به عنوان شبکه گسترده جهاني مورد استفاده قرار مي گيرد.

بانکداري خانگي
 

يکي ديگر از راه هاي بانکداري الکترونيک يا انجام امور بانکي از منزل است. در اين نوع از بانکداري دسترسي به اطلاعات حساب ها و خدمات بانکي از راه کامپيوترهاي شخصي و با استفاده از يک مودم و يک خط تلفن به علاوه يک نرم افزار کاربردي مالي يا بانکي صورت مي پذيرد.

بانکداري تلويزيوني
 

در اين روش با استفاده از تلويزيون هاي ماهواره اي ارائه اطلاعات حساب هاي مشتريان روي صفحه تلويزيون آنها ارائه مي شود. با به وجود آمدن تلويزيون هاي ديجيتالي و امکانات موجود در آن، دامنه ارائه اين خدمات به سرعت افزايش يافته است. امتياز عمده اين نوع خدمات در اين است که نيازمند استفاده از کامپيوترهاي شخصي نيست.

بانکداري تلفني
 

در بانکداري تلفني شما مي توانيد عمليات مالي تان را از راه تلفن انجام دهيد.

خودپرداز
 

خودپرداز يا ATM يکي از دستگاه هايي است که اقدامات بانکي را انجام مي دهد. اين ماشين خودکار پول را دريافت، پرداخت کرده و انتقال مي دهد. با استفاده از خودپرداز، 24 ساعت شبانه روز را مي توانيد کار بانکي انجام دهيد. مسلما با اين دستگاه زياد کار کرده ايد.

کارتخوان
 

کارتخوان يا POS دستگاهي است براي انتقال پول از حسابي به حساب ديگر. از اين دستگاه فروشگاه ها يا بانک ها استفاده مي کنند تا انتقال وجه نقد را کم کنند. حتما در خريدهايتان از اين دستگاه استفاده کرده ايد.

آمار استفاده کنندگان از اي بنکينگ در جهان
 

آمار استفاده کنندگان از سيستم هاي بانکداري الکترونيک در هشت کشور فرانسه، آلمان، هلند، اسپانيا، سوئد، سوئيس و انگليس از 5ميليون و400 هزار نفر در سال 1999 به حدود 22 ميليون نفر در سال 2004 رسيده است . در سال 2005 بيش از 75 درصد شرکت هاي فعال در کشورهاي توسعه يافته حداقل يکي از خدمات بانکداري الکترونيکي استفاده مي کنند.

تاريخچه بانکداري الکترونيک در ايران
 

اولين سابقه فعاليت هاي بانکداري الکترونيک در ايران به سال 1350 برمي گردد. در آن موقع بانک تهران با دراختيار گرفتن بين هفت تا ده دستگاه خودپرداز در شعبه هاي خود نخستين تجربه پرداخت اتوماتيک پول را تنها در همان شعبه نصب شده برعهده داشتند. اواخر دهه 1360 بانک هاي کشور با توجه به کاربرد کامپسوتر شخصي و احساس نياز به اتوماسيون عمليات بانکي، به رايانه اي کردن عمليات بانکي پرداختند. طرح جامع اتوماسيون بانکي پس از مطالعه و بررسي هاي گوناگون در قالب پيشنهادي براي تحولي جامع در برنامه ريزي فعاليت هاي انفورماتيکي بانک ها به مسوولان شبکه بانکي ارائه شد که با مصوبه مجمع عمومي بانک ها در سال 1372 طرح جامع اتوماسيون سيستم بانکي شکلي رسمي به خود گرفت. در همان سال بانک مرکزي، شرکت خدمات انفورماتيک را به عنوان سازمان اجرايي طرح جامع انفورماتيک سيستم بانکي تاسيس کرد. طي سال هاي 1372و1373 جرقه هاي ايجاد سوييچ ملي جهت بانکداري الکترونيک زده شد و در همان راستا، شبکه ارتباطي بين بانک ملي و فروشگاه هاي شهروند ايجاد شد. در خرداد 1381 مجموعه مقررات حاکم بر مرکز شبکه تبادل اطلاعات بين بانکي موسوم به شتاب به تصويب رسيد. بدين سال اداره شتاب بانک مرکزي در 1381/4/1 تاسيس و با هدف فراهم کردن زيرساخت بانکداري الکترونيک آغاز به کار کرد. شتاب با ايجاد ارتباط بين دستگاه هاي خودپرداز سه بانک رسما متولد شد (بانک هاي کشاورزي، توسعه صادرات و صادرات ايران در پايلوت اوليه اين طرح حضور داشتند و بانک هاي خصوصي سامان و کارآفرين نيز درخواست کردند در آزمايش هاي اوليه طرح شتاب حضور داشته باشند.) در حال حاضر بيشتر بانک هاي ايران به طور مستقيم طرح هاي بانکداري الکترونيکي خود را پيش برده و مي برند. بانک ملي با طرح سيبا، بانک تجارت با طرح SGB، بانک صادرات با طرح سپهر، بانک رفاه با طرح جاري همراه ، بانک کشاوزي با طرح مهر، بانک ملت با طرح جام و بانک هاي خصوصي با طرح بانکداري 24 ساعته و به صورت مجزا و منفرد، بانکداري الکترونيک را در حوزه تحت پوشش خود تجربه کرده و مي کنند.

مزاياي بنکينگ نسبت به روش هاي سنتي
 

مزاياي بانکداري الکترونيک، هم به نفع مشتريان است و هم به نفع بانک ها. اين روش براي مشتريان خوب است چون صرفه جويي در هزينه ها، صرفه جويي در زمان و دسترسي به کانال هاي متعدد براي انجام عمليات بانکي برايشان رقم مي خورد. براي بانک ها هم مزيت هايي مانند ايجاد و افزايش شهرت بانک ها در ارائه نوآوري، حفظ مشتريان به رغم تغييرات مکاني بانک ها، ايجاد فرصت براي جست و جوي مشتريان جديد در بازارهاي هدف، گسترش محدوده جغرافيايي فعاليت و برقراري شرايط رقابت کامل وجود دارد. بزرگ ترين مزيت بانکداري الکترونيک، نسبت به روش هاي غير مجازي امنيت آن است. بانکداري آن لاين که در آن امضاي ديجيتال موجود است امن ترين روش بانکداري است. اين روش به حفظ اطلاعات حسابي مشتريان کمک بزرگي مي کند.

معايب اي بنکينگ نسبت به روش هاي سنتي
 

بانکداري الکترونيک اگر چه رشد روش هاي سنتي بانکداري است ولي معايبي هم نسبت به قبل دارد. در اين روش اگر اشتباهي در تراکنش مالي صورت گيرد به سختي رفع مي شود.
بيشتر مردم مايل به استفاده از سيستم شتاب در اي بنکينگ هستند. اگرچه اين باعث مي شود صف بانک ها کوتاه تر شود ولي صف خودپردازها را طويل تر مي کند.
اگر بخواهيد از روش هاي ديگر بانکداري الکترونيک استفاده کنيد، سرعت پايين اينترنت در کشور ما شايد کمک زيادي به شما نکند.
منبع : نشريه دانستنيهاي ديجيتال، شماره ي بهمن ماه 89