بنيان اوليه اين فرهنگ کوچک ، همان است که در شماره (145) (تابستان 1372)، ويژه دوبله ، چاپ شد اما با توجه به اطلاعات بيش تري که در جريان گردآوري مطالب اين پرونده يافت شد ، و هم چنين پرسش از فعالان استوديوها و امئر فني ، اطلاعات بسياري به آن قالب اوليه اضافه شده است .
آپادانا
(؟- 1355) هاراطون اسکندري . جنب سينما تاج . مدير فني : آشتياني . بعداً به استوديو سعدي تغيير يافت .
آژير فيلم
(؟- 1336). ژوزف واعظيان ، شاهرخ رفيع ، ساموئل خاچيکيان . مدير فني : واهاک . اين استوديو بخش دوبلاژ استوديوي توليد فيلمي به همين نام است . مجله «ستاره سينما » (دوم مرداد 1339) درباره اين استوديو نوشت :«استوديو آژير علاوه بر فيلم برداري، تشکيلات دوبلاژي نيز داير کرده ولي چون کار دوبلاژ اين استوديو توسط اشخاص مطلعي اداره نمي شود ، هر چند گاه يک بار محصولي از طرف اين استوديو به بازار مي آيد که اصلاً قابل توجه نيست ».
آوازه
(48-1338). بني يعقوب ، چهار بخشي . خيابان حقوقي. مدير فني : روبيک منصوري .
اخگر
(؟- 133).بعدها به استوديو تورنگ تبديل شد.
اسکارفيلم
(؟-1339) . مهدي بشارتيان . در (1338) دفتر توليد فيلمي به همين نام به وجود آمد که پس از مدتي بخش دوبلاژ آن نيز راه اندازي شد .
اطلس فيلم
(؟ - 1335). گرجي عباديا (احمد فهمي ). خيابان ارباب جمشيد .مدير فني : اسکندر مينايي اين استوديو نيز بخشي از استوديو توليد فيلمي به همين نام بود .
البرز
(1349- 1341). گارنيک ، عبدالحسين رحيمي ، هارطون اسکندري . مديران فني : حسين حلمي ، روبيک ميرزايانس .
الوند
(45- 1343 ). فريدون ثقفي ، اسماعيلي ، بهبهاني . خيابان کوشک . مدير فني : مصطفي مصطفي زاده .
ايران فيلم
(؟ - 1332 ) جليل غديري ، ابوالقاسم رضايي ، علي ليمونادي ، خدابخشيان . از سال (1354) جمشيد بيوکي ، مهدي رجاييان ، عوض مرادي ، سيامک اعتمادي . خيابان بهار ، کوچه سمنان (ساختمان فعلي خانه سينما ). مدير فني : مهدي رجاييان . سعيد نيوندي نيز مدتي مسئول لابراتوار اين استوديو بود .هانريک هم مدتي در آن جا کار مي کرد.
ايران نو فيلم
(40 – 1323 ). هوشنگ کاوه ، منصور و شاپور مبيني ، اسدالله پيمان ، حسين دهلوي ، مجتبي بديعي ، علي اصغر کاشاني ، دکتر مير سپاسي . ابتدا در خيابان روزولت (شهيد مفتح )- بعد در خيابان شاهپور (وحدت اسلامي ) ، سپس سه راه امين حضور ، جنب مدرسه دارايي – در پايان کار خيابان آبان جنوبي .
ايفاء
(؟ - 1338). خيابان امير کبير (ميرزا محمد وزير ) . يک استوديوي کوچک با تجهيزات اندک که مؤسسان آن و پايان کارش به درستي روشن نيست . «ستاره سينما » (دوم مرداد 1339) درباره اين استوديو نوشت «... استوديوي مرتب و منظمي نيست و تشکيلات مجهزي ندارد . در ضمن يک فيلم در اين استوديو در دست دوبلاژ است » . با توجه به اين اشارات به نظر مي رسد که مدت زمان زيادي فعال نبوده است .
باستان فيلم
(؟133) منوچهر خدابخشيان . خدابخشيان با اجاره استوديوي ايران فيلم چند سالي با نام باستان فيلم محصولاتي را دوبله کرد . از آن جايي که دوبله اين آثار توسط دست اند کاران اصلي ايران فيلم انجام مي شد ، کيفيت کارها ظاهراً کماکان در خور توجه بود . فيلم هاي پنج روز مهلت ، شمشير شکسته و لاله صحرايي از جمله اين آثار است . به نظر مي رسد عمده ترين دليل مالکان ايران فيلم نسبت به اين اقدام ، تأمين نيازهاي مالي ايران فيلم بوده باشد .
برناتون /برناتن
(1330 ). ابوالقاسم رضايي ، اسفنديار بزرگمهر .
برنا فيلم
(30- 1328). اسفنديار بزرگمهر ، ابوالقاسم رضايي ، انصاري . بعداً رضايي کناره گيري کرد و دائمي جاي او را گرفت . دروازه شميران . مدير فني : نايمن . همان استوديوي برناتون است که پس از مدتي با تغييرات ايجاد شده با نام برنا فيلم به کارش ادامه داد .
بديع
(71- 1331) . مهندس محسن بديع . پيچ شميران . مدير فني : پيشداد .
پارس فيلم
(1330-1327) . دکتر اسماعيل کوشان . ابتدا در محل گرين روم (سينما عصر جديد فعلي ) – بعداً کيلومتر (14) جاده
قديم کرج
کوشان که فيلم دختر فراري را در ترکيه دوبله کرده و به ايران فرستاده بود ، پيش از ورودش به ايران ، به طور جدي کار دوبله آثار خارجي را دنبال کرد که حاصلش دوبله آثاري هم چون قلب خروس ، کاروان ، تله موش و قهرمان ترسو و... است . اما پس از گرايش جدي دکتر کوشان به توليد فيلم و آغاز توليد فيلم هاي متعدد ، تقريباً در اواخر سال (30) تشکيلات دوبله فيلم منحل شد و اگر هم
مواردي از فعاليت دوبلاژ در اين استوديو ادامه داشته باشد ، مربوط به فيلم هاي توليدي خود استوديو بوده است .
پاسارگاد
(1367 – 1344). عبدالحسين رحيمي ، محمد علي شاپوري ، سعيد يافه . از (1351) ابوالحسن تهامي و پوربهارلو . خيابان کوشک ، نرسيده به چهار راه کنت (لاله زار ) . مديران فني : ابتدا هراير آتشکار ، بعد هاراطون – بعدتر روبيک ميرزايانس ، فرهاد ارجمندي ، مهدي رجاييان . اطلاعات بيشتر راجع به اين استوديو را مي توانيد در خاطرات محمد حقيقي بخوانيد .
پلسيفيک
(55-1346). عبدالحسين رحيمي . خيابان کوشک . مدير فني : اکبر محجوبي .
پلازا (1349-1337) . نصرت الله منتخب ، روبيک منصوري ، ناصر خداداد. ابتدا در خيابان لاله زار نو – بعداً در ساختمان سينما پلازا. مدير فني : روبيک منصوري . سينما پلازا با کمپاني هاي معروف آمريکايي براي نمايش فيلم هاي شان قرارداد داشت به همين دليل يک استوديو دوبلاژ براي دوبله فيلم هاي وارداتي خودش تأسيس کرد.
تخت جمشيد
(57- 1342) . جمشيد شيباني . سه راه تخت جمشيد (تقاطع طالقاني و شريعتي ). مدير فني : خليلي .
تلويزيون فيلم
(1357 – 1345) . آرکادي . خيابان خاقاني . مدير فني : گوگو کيهان .
تنديس
(؟- 1348) . منوچهر نوذري .
تورنگ
(؟133) . دکتر شاهرخ رفيع . خيابان استانبول ، جنب سينما سهيلا . شرکت تورنگ ، استوديويي داشت که مخصوص دوبلاژ بود و شاهرخ رفيع آن را اجاره کرده بود«ستاره سينما » (دوم مراد 1339) در اين باره نوشت :«.. يک فيلم مزخرف هم به نام شوخي نکن دلخور مي شم ! دوبله کرده و به بازار فرستاد ولي اين تشکيلات مجهز ، فعلاً بدون استفاده افتاده و دکتر شاهرخ نمي تواند از تشکيلات اين استوديو استفاده کند!
توژ (59- 1355) . مهندس شبديز . سه راه زندان (تقاطع شريعتي و خيابان پليس ). مدير فني : بهرام .
خاورميانه
(؟ - 1331). جواهري ، مظفر ميزاني ، ايرج فره وشي ، روان ، ميناسيان ، سعيد يافه . خيابان ارباب جمشيد . مدير فني : حسن مصيبي . صدابردار : ميزاني . موسي افشار نيز مدتي در اين استوديو کار مي کرد .
خزر
(؟ - 1339). در ميدان شاه آباد تأسيس شد اما پيش از شروع کار بين شرکايش اختلاف به وجود آمد تا جايي که زمزمه هايي از تعطيلي آن پيش از گشايش شکل گرفت و به همين دليل از سرنوشت آن به درستي خبري در دست نيست.
دماوند
(1356 -1342 ). روبيک گريگوريانس ، ارشام يشائيانس . ابتدا داوديه – بعداً جاده قديم شميران . مدير فني : روبيک گريگوريانس .
ديانا فيلم
(1344 – 1338). ساناسار خاچاطوريان . جنب سينما ديانا (سپيده فعلي ) . بعدها به مهرگان فيلم تبديل شد . مدير فني : هانريک .
دي سي . آي (D.C.I)
(1344-1339) . ابوالقاسم رضايي ، غديري ، دائمي ، ثقفي . خيابان مزين الدوله. مدير فني : روبيک گريگوريانس . «شرکت سينماي ايران » براي دوبله فيلم هاي وارداتي خودش که در سينماي اختصاصي اش اکران مي شد ، استوديوي صدابرداري اي تأسيس کرد که تجهيزاتش چندان کامل نبود و به همين دليل جزو استوديوهاي سطح پايين محسوب مي شد . عنوان استوديو نيز مخفف عنوان فرانسوي «دوبلاژ سينماي ايران » است .
راما
(1357 – 1349) . هوشنگ کاوه ، مرتضي عسگراوغلي رضائيه ، ابوالحسن تهامي نژاد . خيابان ارباب جمشيد . مديران فني يورا يوسفي ، فريدون خوشابافرد ، فرهاد ارجمندي ، پس از ورود کاوه ، به استوديو مرکزي تغيير نام داد .
زهره فيلم
(؟ - 1338) . علب محمد نوربخش .
ژورک فيلم
( - 1356 ) . فريدون ژورک . خيابان ارباب جمشيد مدير فني : ف. ژورک ، بعداً مهرداد و هادي ژورک .
سانترال
(1337 – 1333). مهندس سيف الدين کامراني ، مهندس تقوي ، مدير داخلي : تقوي . ميدان (24) اسفند (انقلاب کنوني ). جنب سينما سانترال (مرکزي فعلي ).مدير بخش دوبلاژ : محمد علي زرندي . احمد شيرازي نيز در بخش سنکرون و تروکاژ کار مي کرد و مظفر ميزاني از صدابردارن قديمي هم مدتي به عنوان صدابردار با اين استوديو هم کاري داشت . نخستين محصول دوبله آن رؤياي شيرين نام داشت و سپس با دوبله جنجال در فروشگاه با صداي زرندي ، سري کارهاي نورمن ويزدام نيز در برنامه دوبله اين استوديو قرار گرفت .
ساند فيلم
(1389 – 1350) . تقي و مصطفي گل آور ، مصطفي مصطفي زاده . سه راه زندان . مديران فني : ابتدا محمد حقيقي ، بعداً مصطفي مصطفي زاده . تنها استوديوي خصوصي سال هاي پيش از انقلاب که فعاليتش ادامه دارد و اکنون توسط محمد مصطفي زاده (فرزند مرحوم مصطفي مصطفي زاده ) اداره مي شود . اطلاعات بيش تر راحع به اين استوديو را مي توانيد درخاطرات محمد حقيقي بخوانيد .
سايه
(1340 – 1339) . هوشنگ لطيق پور ، فرخ زاد . ابتداي خيابان هدايت . لطيف پور که از مديران دوبلاژ آن سال ها بود ، تصميم گرفت با تأسيس استوديي براي خودش ، شخصاً به کار دوبله فيلم بپردازد . اين فکر در اواخر سال (38) شکل گرفت و
در سال (39) عملي شد که نصب دستگاه ها و تجهيز استوديو تا نيم سال (39)طول کشيد . اما به نظر مي رسد که فعاليتش چندان طول نکشيد .
سعدي
(؟ - ؟133). نورالدين آشتياني ، اسدالله رشيديان ، هارطون اسکندري . جنب سينما تاج (نبش خيابان انقلاب و لاله زار ) .مدير فني :ابتدا هاراطون ، بعداً سعيد صبري .
شاهرخ فيلم
(؟133) . دکتر شاهرخ رفيع . موسي افشار هم مدتي در اين استوديو کار مي کرد .
شاهين فيلم
(1354-1338) . وانيک و هانريک آوديسيان ، سيروس جراح زاده ، مهندس آرشاوير شاکز . خيبان بهار شيراز . مديران فني : هانريک (صدابردار ، مسؤول چاپ و لابراتوار ) ، واروژ کاراپتيان ، در اين استوديو وانيک مسئول مونتاژ و سينکرون ، و جراح زاده مدير بخش دوبلاژ بود .
شهاب
(1354- 1333) . آلبرت دومان ، روبيک زادوريان ، سيمون زادوريان . خيابان هدايت . مدير فني : ر. زادوريان . سرگذشت اين استوديو را در خاطرات ايوب شهبازي درهمين شماره بخوانيد .
شهرزاد
(1329 – 1327) . مهندس ناصر طائفي . دکتر حسن علي شيخ . استوديو شهرزاد در بدو تأسيس داراي تشکيلات وسيعي براي دوبله فيم بود اما پس از دو سال از فعاليت هايش در زمينه دوبله محدود شدو به سوي توليد فيلم گرايش پيدا کرد .
عصر طلايي
(1338-1328 ) . عزيزالله کردواني . تهران پارس ، خيابان سمنگان . مدير فني : جلال مغازه اي . صدا بردار : وارطان . اين استوديو بخش دوبلاژ استوديوي توليد به همين نام بود .
فيلمکار
(؟138- 1350) . روبيک منصوري . خيابان ويلاي شمالي (استاد نجات اللهي ). مدير فني : ر. منصوري .
کاروان فيلم /کاراوان فيلم
(1342 – 1331) . عباس همايون ، شکرالله رفيعي ، اکبر دهقان . لاله زا . مدير فني : محمود نوذري ، بعداً روييک منصوري . اين استوديو بخش دوبلاژ استوديوي توليدي به همين نام بود .
کاسپين
(؟135-؟134). هوشنگ طبيبيان خيابان وصال شيرازي. مدير فني: فرهاد ارجمندي. بسياري از فيلم ها سريال هاي تلويزيون آن زمان در استوديو کاسپين دوبله مي شد.
کانون
(1389-1349). کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان . خيابان مطهري ،خيابان جم(فجر) جنب کانون زبان، شماره31- مديران فني : ابتدا هراير آتشکار، بعداً محمد حقيقي، اکنون چنگيز صياد.
کنکاش
(؟-1356). سعيد صبري . خيابان نوفل لوشاتو، نيش کوچه پارس. ميدران فني: يورا يوسفي، رضا اردلان ، فريدون خوشابافرد.
گلستان فيلم
(1345-1336). ابراهيم گلستان. بعدها راديو تلويزيون ملي ايران و سپس صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران. خيابان شريعتي ، خيابان يخچال، خيابان هدايت، جنب بيمارستان هدايت. پس از فروش استوديو به تلويزيون( در سال 1355)، تا اوايل دهه 70 فعال بود. اکنون ساختمان اداري سيما فيلم است.
مولن روژ
(47-1338). مرتضي و مصطفي اخوان .ابتدا در طبقه بالاي سينما مولن روژ (سينما فروش فعلي)- بعداً کمي بالاتر در ساختمان مستقل مولن روژ . مديران فني : گالوست ، مهدي رجاييان. مديران دوبلاژ: ايرج دوستدار(استوديوي شماره يک)، علي کسمايي (استوديوي شماره دو ). اين استوديوي توليد فيلم برادران اخوان به نام مولن روژ است که پيش از گرايش به توليد ، در زمينه واردات و دوبله فيلم فعال بودند.
مهرگان فيلم
(60-1338). رضا کريمي ، نعمت رفيعي ، احمد شيرازي ، مجيد محسني، مهدي امير قاسم خاني . خيابان ستار خان ، خيابان پاتريس لومومبا، پشت اداره گذرنامه. مدير فني: جلال مغازه اي – بدتر محمد محمدي اين استوديو نيز بخشي از استوديو ي فيلم سازي اي به همين نام بود.
نپتون
(41-1341). گارنيک ، عبدالحسين رحيمي، هاراطون اسکندري. چند ماه پس از افتتاح تعطيل و به جايش استوديوي البرز تأسيس شد.
وزارت فرهنگ و هنر/ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
(1342) سرپرست: شفاهي.
ويلا فيلم
(؟-؟133). ويلا فيلم نام يک شرکت پخش فيلم بود که ظاهراً اغلب فيلم هاي روسي را وارد و پخش مي کرد و احتمالاً به همين دليل نيز استوديوي دوبلاژي داشته است. «ستاره سينما» (16 شهريور 1339) در بخشي که به معرفي مسئولان فني استوديوهاي دوبلاژ اختصاص داشت، در معرفي واهاک نوشت که با تأسيس ويلا فيلم ، «... واهاک ... اکنون [1339] فقط در اين استوديو کار مي کند».
هاملت فيلم
(58-1350). روبيک زادوريان، خيابان هدايت، مدير فني : آرشام. با خروج روبيک از جمع مؤسسان استوديو شهاب ، يکي از دو استوديوي شهاب در خيابان هدايت واقع بود به وي رسيد و او نيز با انتخاب نام هاملت فيلم (نام پسرش ) به فعاليت در اين عرصه به صورت مستقل ادامه داد. در نخستين سال هاي پس از انقلاب و در حالي که استوديو تقريباً غير فعال بود و خود زادوريان نيز در ايران نبود، مصادره و تجهيزاتش در نهادهاي مختلف تقسيم شد.
يونيورسال
(1335-1327). مارتين آبليان. خيابان بهار.
منبع:ماهنامه سينمايي فيلم شماره 451
