افزايش حضور اسرائيل در عراق، استراتژي گسترش و نفوذ (4)
نويسنده: عليرضا خسروي
6- صدام و نگرش او نسبت به يهود و اسرائيل
به طور کلي بررسي هاي جمعيت شناسانه نشان مي دهد که اکثريت يهوديان عراق از نژاد کرد بوده اند که در مناطق شمال عراق مانند سليمانيه و عقره سکونت داشته اند. به عبارتي ديگر بازگشت تعدادي قابل توجه از يهوديان به کردستان عراق پس از صدام که با حمايت اسرائيل صورت گرفته است نيز با استناد به همين توجيهات تاريخي صورت گرفته است.
7- کردستان عراق و زمينه حضور اسرائيل در عراق
7-1- اشتراکات ميان اسرائيل وکردها
7-1-1- غير عرب بودن
7-1-2- دشمن مشترک
شايان ذکر است که علاوه بر دو وجه اشتراک مذکور، کارشناسان بيولوژيک اسرائيل تمام تلاش خود را به کار بسته اند تا ارتباط ژنتيکي ميان کردها و يهودي ها را به اثبات برسانند تا از اين طريق مورخان اسرائيل را ياري کنند. گويا کردها در اصل از ريشه يهودي ها و اسرائيلي ها هستند. در اين باره کارشناسان بيولوژي اسرائيلي در دانشگاه عبري از لحاظ ژنتيکي ميان اسرائيلي ها و افراد ديگري از ساير نژادها آزمايشاتي را انجام داده و با توجه به اين آزمايشات که در سال 2001 در مجله ژنتيک آمريکا منتشر شده است، کردهاي کردستان عراق از لحاظ ژنتيکي نزديکترين ملت به يهودي هاي سفارديم (يهوديهاي شرقي) هستند و به اين طريق مي خواهند ثابت کنند که کردها و يهودي ها از يک نژاد هستند.
7-2- روابط تاريخي ميان اسرائيل و کردهاي عراق
به طور خلاصه مي توان فرايندهايي را که موجبات ايجاد رابطه ميان اسرائيل و اکراد را در طول چند دهه گذشته فراهم ساخت به اين ترتيب ذيل خلاصه نمود:
حائل شدن منطقه کردنشين در ميان چند کشور همسايه داراي اقليت کردي، سبب تقويت تمايلات استقلال طلبانه در ميان کردها به عنوان يک قوم واحد گرديد؛
اقدامات گروه هاي کرد در راستاي تحقق هدف مذکور با سرکوب شديد از سوي دولت هاي مرکزي مواجه مي گردد؛
مسأله کردها همواره به عنوان يکي از موضوعات اصلي امنيت ملي اين دولت ها مطرح مي شود؛
فشارهاي همه جانبه و محروميت هاي اعمال شده از سوي دولت هاي مرکز، نگاه کردهاي منطقه و به ويژه کردستان عراق را به ناچار معطوف به دولت هاي فرامنطقه اي مي نمايد؛
موارد اشاره شده، بهترين فرصت را براي اسرائيل فراهم ساخته تا با حضور در اين منطقه مهم و با گسترش همکاري هاي خود با اکراد عراق، اهداف خود را چشمگير نمايد.
به عبارتي ديگر قرارگرفتن کردستان عراق در حوزه کشش و رانش سه حوزه فرهنگي - تمدني ايراني، عرب و ترک، موجب گرديده تا هيچ يک از دولت هاي مرکزي داراي اقليت کردي نتوانند براين ناحيه، نقش استراتژيک در همراه ساختن يا الحاق به سرزمين را ايفا نمايند و در نتيجه کردستان عراق تحت فشار دولت بعثي، عدم اطمينان در قبال سياست هاي آمريکا و مهتر از همه خصومت شديد صدام و اسرائيل، جبراً به سوي اسرائيل کشانده شود. يعني اسرائيل به تنها مرکز کشش قوي اکراد عراق تبديل گردد.
اين موضوع نگاه اسرائيل را به عنوان يک فرصت بالقوه متوجه کردستان عراق مي نمايد. چرا که عراق همان گونه که در بخش هاي پيشين گفته شد از دشمنان اصلي و قدرتمند اسرائيل در منطقه محسوب مي گرديد و حضور دولت عراق در کنار ساير کشورهاي عربي براي مقابله با اسرائيل خطرات فراواني را از بدو شکل گيري دولت اسرائيل متوجه آن ساخته بود و لذا، رهبران اين رژيم اهميت ويژه اي را براي حضور در کردستان عراق و همکاري با اين قوميت معارض دولت مرکزي در نظر مي گيرند.
از اين رو به منظور بررسي دقيق اين رابطه و تأکيد بر نقش اين ارتباط به عنوان مهمترين زمينه حضور اسرائيل در عراق، در ادامه به ابعاد، اهداف و جايگاه اين ارتباط در نظر اين دو (اسرائيل و اکراد عراق) پرداخته مي شود.
8- آژانس يهودي و رابطه با اکراد عراق
براي درک صحيح از نحوه و ميزان روابط يهود و اکراد عراق در ذيل به گزارشي که اين دو نفر پس از حضور در کردستان و بررسي وضعيت منطقه و اهميت آن به اژانس ارائه مي دهند اشاره مي شود. در اين گزارش که طبق نظر نويسنده يهودي کتاب موساد در عراق در بايگاني آژانس يهود موجود است؛ آمده است:
«کردها از دوسال قبل به انحاي گوناگون به سمت ما آمده اند تا به آنها بپيونديم و صدايمان را با صداي آنها عليه دشمن مشترک خود - که قوم عرب است - يکي کنيم، کردها از ما سازمان دهي و آموزش مي خواهند و معتقدند فرستاده هاي اسرائيلي قادرند همه قبايل درگير کرد را در گروه جنگنده واحدي جمع کنند و مي توانند آنها را در زمينه انواع اسلحه و مواد منفجره آموزش دهند.»
آنها در پاسخ به سوالي منبي بر اينکه چرا شما به سمت يهود مي آييد و آيا جهت اخذ مساعدت است؟ پاسخ دادند:
«ما دشمن مشترک داريم و بايد عليه آنها با يکديگر همکاري کنيم»
گزارش مذکور به نقل از شمس الدين آغا، امير منطقه زاخو و عضو مجلس عراق اضافه مي کند:
«ما از بريتانيايي ها و آمريکايي ها نااميد شده ايم و آماده ارتباط گيري با هر کسي هستيم و حاضريم هر گونه مساعدتي را از يهود دريافت نماييم»
نويسنده اين گزارش در پايان به آژانس يهود پيشنهاد مي کند:
«اگر کردها به اعزام تعدادي کرد به اسرائيل موافق باشند. اين کار صورت پذيرد و ما از اين طريق آنها را آموزش دهيم و آماده کنيم. مايليم بيان کنم که کردها به کرات چنين پيشنهادي را مطرح کرده اند.»
در پي اين ديداري که فيشر و هلمان از کردستان داشته اند آژانس يهود در يادداشتي که به کميته مذکور - کميته بريتانيايي -آمريکايي - مي دهد نوشت:
«با توجه به سرنوشتي که کردها به اين متمسک شده اند درميابيم که دولت هاي عرب تا چه حد در برخورد با روحيه خودمختاري و اصول و ارزش هاي يک اقليت سياسي و متمدن که تمدنش با تمدن آن فرق دارد ضعيف برخورد کرده اند.»
همان گونه که در فوق آمده است رابطه يهود با کردها از پيشينه تاريخي برخوردار بوده و اين رابطه در ابتدا از سوي آژانس يهود مورد توجه و بررسي قرار گرفته است.
9- اسرائيل و رابطه با اکراد عراق
«منطقه کردستان ايران را به خوبي مي شناختم و از نزديک با چند تن از اعضاي دولت ايران آشنايي داشتم.هيئتي که عازم سرزمين کردستان گرديد، يک بيمارستان صحرايي و تمام وسايل آن را با خود همراه داشت و عده اي پزشک و پرستار اسرائيلي نيز براي به کار انداختن اين بيمارستان جزو هيئت بودند. چند ماه بود که بارزاني درخواست مي کرد که از لحاظ پزشکي به وي کمک شود. پس از چند روز نقل و انتقال، هيأت مورد نظر مرکب از چند جيپ و ماشين هاي باري به منطقه کردستان عراق رسيد. با رسيدن به چادر رهبر کردها، ملامصطفي از اعضاي هيئت به گرمي استقبال کرد. چند روز پس از افتتاح بيمارستان صحرايي شهرت آن در سراسر کردستان پيچيد و پزشکان و پرستاران اسرائيلي شبانه روز به کار مي پرداختند.»
اسرائيل در سال 1967 تعداد زيادي از سلاح هاي ساخت شوروي را که از ارتش هاي عربي به دست آورده بود؛ براي کردها فرستاد. بارزاني که از ارسال سلاح هاي متنوع به کردستان، حيرت زده شده بود؛ به اسرائيل پيشنهاد هرگونه همکاري را مي دهد و در پي همين روابط روزافزون، وي براي اولين بار در سپتامبر 1967به اسرائيل مسافرت مي کند و در حالي که يک شمشير کردي براي موشه دايان آورده بود؛ از سوي دولت يهود تا حد ممکن به صورت گرم پذيرايي شد. بدين ترتيب اتحادي که از اوايل دهه 1930 ميان کردها شکل گرفت و در دهه 1950به صورت عملي آغاز شده بود؛ از اوايل دهه 1970 گسترده تر شد.
منبع: فصلنامه راهبرد /سال شانزدهم / شماره 48/تابستان 1387، ص ص 141-176
منبع: فصلنامه راهبرد، شماره 41، پاييز 1385، صص249 - 245.
