منطقه گمشده زمين

حيات وحش دوگانه تسينگي مناظر بديع و گونه هاي عجيب و غريب و منحصر به فردي را در دل جنگل هاي ماداگاسکار به وجود آورده
«قلل مخروطي کوهستان براي رسيدن به اوج، با نوک تيز خود به آسمان آبي بالاي سرشان چنگ مي کشند.نوک قله با درختچه هاي تازه که با بي ثباتي به آن چسبيده تزئين شده است.جنگل هايي که در سايه قرار گرفته اند براي حفظ دخمه هاي پر پيچ و خمي است که دره هاي تاريک را فرا گرفته اند.»اينها صحنه هايي از«ارباب حلقه ها»نيست، بلکه بخشي از چشم انداز سنگي تسينگي (Tsingy)منطقه اي حفاظت شده از طبيعت ماداگاسکار است.حدود 130 ميليون سال پيش، اين منطقه قبرستاني از اسکلت مرجاني و صدف هاي ريز اقيانوس هند بود.وقتي که صفحه ماداگاسکار با حرکات تکتونيکي سر از دريا در آورد، اين ارتفاعات 200 متري که بيش از 100 کيلومتر مربع وسعت داشتند به صورت صفحه ضخيمي از سنگ آهگ و گل رس در آمدند.در طول اين سال ها، باران هاي اسيدي سنگ آهگ را فرسوده کرده و کنده کاري هاي مستحکمي از قله ها و دره ها به وجود آورده است.

شکاف قاره اي
 

ماداگاسکار چهارمين جزيره بزرگ جهان، بخشي از قاره بسيار قديمي گوندوانا (Gondwana)است.ماداگاسکار، حدود 160 ميليون سال پيش از هند جدا شد.تا مدت ها، اين جزيره آن قدر نزديک قاره ها بود که براي شناکردن حيوانات و رد شدن دانه هاي گياهان يا باد مناسب بود.اما در نهايت رشد و گسترش بيش از حد اين شکاف باعث جدايي کامل اين جزيره از قاره مجاور پديد آمدن يک اکوسيستم کاملا منحصر به فرد از حيوانات و گياهان شد.قبل از سفرهاي اکتشافي در دهه هاي اخير، اطلاعات کمي درباره حيات وحش منطقه حفاظت شده تسينگي (Tsingy)به عنوان زمين هاي بکربا راه هاي ناهموار و صخره اي، موجود بود.پژوهشگراني به رهبري يک زيست شناس و اکولوژيست به نام ژان-ژاک دلاوه (Jean-Jacques Delavaux)توانستند در اين نواحي دو زيستگاه چشمگير، منحصر به فرد و متفاوت، يکي در ارتفاعات صخره ها و ديگري در اعماق آن کشف کنند.يکي از اين اکوسيستم ها بالاي قلل بود:سنگ آهگ چسبيده به باغ هايي معلق از گياهان گرمسيري، با سازگاري مناسب به زندگي با آب بسيار کم و تحمل ساعات طولاني تابش شديد خورشيد گرمسيري و خشک (نزديک به 50 درجه بالاي صفر).براي مقابله با اين شرايط خشک، گياهان با روش هايي مثل استفاده از پرز، خار يا برگ هاي آب دار يا قرار گرفتن روزنه هاي پوست در زير برگ ها تبادل رطوبت با اتمسفر را به حداقل مي رسانند تا کمترين آب ممکن را از دست بدهند.قطعا دره ها نقطه مقابل قله ها هستند.عمق تاريک آنها در روزهاي گرمسيري مثل يک شب خنک بهاري باقي مي مانند.دره هاي تسينگي با بارش ساليانه يک متر مرطوب ترين منطقه ماداگاسکار هستند.به علت نوع خاک و آب متفاوت در دره ها مي توان درختان انبوه و سرخس يافت.
به گفته دلاوه، تسينگي با طبيعت زيرک اش، بهشت گياه شناسي است.برخي از گياهان از جنس يوفوريبا (Euphorbia)فقط در فصل بارش برگ دارند و بقيه سال براي فتوسنتز از قارچي روي ساقه بوته شان از جنس کوميفورا (Commiphora)استفاده مي کنند.هنگامي که پوسته آنها توسط خورشيد مي سوزد آنها قبل از رشد دوباره، يک لايه جديد براي خنک نگه داشتن خود توليد مي کنند.او همچنين به درختچه کرچک هندي اشاره مي کند که براي مقابله با کم آبي يک کيسه روغن توليد کرده است و بوگنزي کالانچو (bogneri Kalanchoc)که نوعي گل است يک لايه موم نفوذ ناپذير براي محافظت از تابش خورشيد دارد و براي جذب آب از طريق ريشه خود عمل مي کند.اما شايد هوشمندترين نوع اين گياهان، هيلدگارديا (Hildrgardia)باشد که از طريق توليد نوعي ماده اسيدي سنگ هاي آهکي را حل مي کند و ريشه هاي خود را از ميان آنها عبور مي دهد.
تنها گياهان، مورد اکتشاف قرار نگرفته اند.ماداگاسکار محفل مجموعه اي از حيوانات بومي است؛ از لمور تا خارپشت.در ميان منطقه حفاظت شده تسينگي، دلاوه و تيمش موفق به کشف گونه هاي جديدي از حيوانات شدند مانند کوتوله آفتاب پرست (Persrmata Brookesia)، يکي از کوچک ترين قورباغه هاي موجود در جهان (Pygmaea Stumpffia)و مارمولک هاي خانگي از جنس اورپلاتوس (Uroplatus)که مهارت خارق العاده اي در استتار دارند و اگر در ميان برگ ها يا پوست درختان باشند، تقريبا غير قابل شناسايي هستند.در کندوکاو درميان اعماق تاريک دره ها و غارهاي سنگي، گونه هاي مختلفي از قورباغه ها را کشف کردند که در انتظار پايان فصل خشکسالي بودند، همچنين خفاش هايي که در اعماق چاه هاي عميق فرورفته بودند.داخل چاله هايي که در آن حرکت هاي فيزيکي و شيميايي رخ مي دهد براي مقابله با آن خفاش از سيستم اسيدآمونياکي که از طريق ادرار خود دفع مي کند استفاده مي کند.
اين تيم بسياري از اين گونه هاي مخصوص را از نزديک بررسي کرده است.برخي هم براي تجزيه و تحليل بيشتر در کمپ اصلي مستقر در دشت هاي همجوار پشت سر هم گرد آمده بودند.موجود ديگري که مورد بررسي قرار گرفت نوعي سوسمار کوچک از نوع اپلوروس (Oplurus)است.دلاوه درباره آن مي گويد:«او همواره در اطراف ما مي چرخند، ظاهرا به اين دليل که مي خواست از پشه هايي که به دليل بوي عرق ما در اطرافمان بودند، تغذيه کند!»تيم به حد کافي خوش شانس نبود تا بتواند موش صحرايي غول پيکر مالاگاسي افسانه اي (Hypogeomys antimena)را به دست بياورد.اين موش مي تواند تا نيم متر رشد کند.آنها همچنين يکي ديگر از ساکنان عجيب تسکيني را نيز از دست دادند؛ بزرگ ترين راسته پستانداران نخستين شب زي، چشم ريزنوراني (Daubentonia madagascariensis)، براي شکار آنها از روش منحصر به فرد ضربه زدن به تنه درخت استفاده مي شود.آن هم در جاهايي که خراش ها و روزنه هاي درخت نشان از فعاليت انگشتان و دندان هاي حيوان دارد.تسينگي هنوز اسرار بسيار زيادي ديواره هاي سنگ آهکي خود دارد؛ گونه هاي جديدي که در انتظار کشف هستند.
منبع:نشريه دانستنيها، شماره 24