تفريح و شادي در آموزه هاي مذهبي
انسان در زندگي روزمره بر اثر کار و فعاليت هاي روزانه و حرکت در پيچ و خم هاي دشوار زندگي، دچار خستگي و ملال خاطر مي شود. براي رهايي از اين وضعيت لازم است بخشي از اوقات فرد به شادي و تفريح اختصاص داده شود تا روح صفا و طراوت يابد.
در واقع همان طور که جسم انسان نياز به غذا و انواع ويتامين ها دارد، روح انسان نيز به تنوع استراحت، تفريح و شادي نيازمند است. شادي، احساس و واکنشي مثبت است که روان انسان در موقعيت هاي مختلف از خود نشان مي دهد.
اهميت نشاط براي بشر تا حدي است که مي تواند در دامن برخي از بيماري ها موثر باشد. روان شناسان معتقدند در قرن حاضر که ناملايمات زياد، انسان را درگير خود ساخته است، شادي نه تنها از بسياري از بيماريها پيشگيري مي کند بلکه قادر است از رشد سريع برخي از انواع سرطان نيز جلوگيري کند.
از نظر پزشکي، خنده و شادي، واکنشي غيرعادي است که باعث انقباض هماهنگ 15 ماهيچه صورت، سريع تر شدن تنفس و جريان خون و در نتيجه افزايش آدرنالين خون مي شود. تاثير اين روند، احساس لذت و شادابي در فرد است. اگر در زندگي بشر شادماني وجود نداشت، انسان زير فشارهاي سنگين روحي و رواني از پا در مي آمد.
البته شادي نسبي است و هر کس در شرايط و موقعيتي خاص شاد مي شود. برخي از جامعه شناسان اظهار مي دارند که طبقات ضعيف جامعه، شادي را از طريق لذت هاي آني مانند تماشاي فوتبال از طريق نيل به خواسته هاي دراز مدت، مانند افزايش سرمايه و دسترسي به امکانات رفاهي بيشتر در پي کسب شادي هستند.
ارسطو شکل ديگري از شادي را مطرح کرده و آن نوعي از شادي است که بر اثر زندگي متفکرانه ايجاد مي شود. به نظر وي اين عالي ترين نوع شادي است. فيلسوفان و محققان ديگري نيز بوده اند که رضايت و شادي را صرفاً داشتن يک زندگي اخلاقي و مذهبي دانسته اند. (مايکل، آيزنک، صص 19-11)
در رواياتي که از پيشوايان ديني نقل شده است، شادي در برنامه زندگي انسان، جايگاه ويژه اي دارد. امام رضا (ع) مي فرمايد: «اوقات روز شما 4 ساعت باشد؛ ساعتي براي خلوت با خدا، ساعتي براي تامين معاش، ساعتي براي معاشرت با برادران مورد اعتماد و کساني که شما را به عيب هاي تان واقف مي سازند و ساعتي را هم به تفريحات و لذايذ خود اختصاص دهيد و از مسرت و شادي ساعات تفريح، انجام وظايف وقت هاي ديگر را تامين کنيد.» (يعني از ساعات تفريح نيرو بگيريد و از اين نيرو براي انجام وظايف استفاده کنيد) (بحارالانوار، ص321)
از جمله عوامل شادي آفرين در زندگي، تفريح و تفرج است. تفريحات سالم براي انسان شادي و لذت سالم را به ارمغان مي آورد. انسان با گردش در طبيعت، ديدن مناظر زيبا، گل هاي رنگارنگ، درختان سرسبز، آبشارهاي زيبا، شکوفه هاي شاداب، کوه ها و هزاران منظره زيباي طبيعي که از نعمت هاي خداوند هستند، به وجد مي آيد.
يکي ديگر از عوامل نشاط که اسلام مردم را به آن ترغيب مي کند، سير و سياحت است. خداوند در قرآن کريم، انسان ها را دعوت مي کند که در زمين به سير و سفر بپردازند تا هم از سرنوشت و سرگذشت پيشينيان عبرت بگيرند و هم از زيبايي هاي آفرينش بهره ببرند. سفر و ديدن مناظر زيبا، در نشاط روحي و سلامت جسماني و از بين رفتن کسالت به شدت موثر است. رسول گرامي اسلام مي فرمايد:«مسافرت کنيد تا سالم بمانيد.» (وسائل الشيعه، ص60)
ورزش و بازي نيز از جمله ابزارهاي شادي آفرين محسوب مي شوند. ورزش از کارهاي نشاط آوري است که رهبران ديني به آن عنايت داشته اند. البته بعضي از ورزش ها که روحيه دلاوري را تقويت مي کند و فنون رزمي را به انسان مي آموزد، بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. رسول گرامي اسلام مي فرمايد:«حق فرزند بر پدرش اين است که به او نوشتن، شنا کردن و تيراندازي را بياموزد و جز از راه حلال، روزي او را تامين نکند.» (ابن مسکويه رازي، ص36)
از جمله راه هاي به دست آوردن شادي و پايدار شدن آن در انسان، توجه به رهنمودهاي دين در کم کردن وابستگي به دنياست. دل بستن به دنيا و غرق شدن در ماديات و زيورهاي دنيوي، انسان را بيشتر حريص و غافل مي کند. انسان حريص هرچه بيشتر تلاش کند، کمتر راضي و خشنود مي شود و همين موجب افزايش غم و اندوه در وي مي شود. به اين ترتيب، کسي که از وابستگي خود به ظواهر دنيا بکاهد و افق ديد او بلندتر باشد، با مشکلات کوچک، به زانو درنمي آيد و در مواجهه با سختي ها، از روحيه بهتري برخوردار است.
در اين راستا، نيايش و دعا، به انسان نشاط دروني مي بخشد و روح را با طراوت و نيرومند مي سازد. خواندن شعر يا سرود، جشن ازدواج، هديه دادن، پوشيدن لباس هاي روشن، استفاده از بوي خوش، زينت کردن، ديدار با دوستان و صله رحم و از همه مهمتر کار و تلاش، از ديگر حوزه هاي شادي آفرين از نظر اسلام محسوب مي شوند.
منبع: نشريه راه موفقيت شماره 19
در واقع همان طور که جسم انسان نياز به غذا و انواع ويتامين ها دارد، روح انسان نيز به تنوع استراحت، تفريح و شادي نيازمند است. شادي، احساس و واکنشي مثبت است که روان انسان در موقعيت هاي مختلف از خود نشان مي دهد.
اهميت نشاط براي بشر تا حدي است که مي تواند در دامن برخي از بيماري ها موثر باشد. روان شناسان معتقدند در قرن حاضر که ناملايمات زياد، انسان را درگير خود ساخته است، شادي نه تنها از بسياري از بيماريها پيشگيري مي کند بلکه قادر است از رشد سريع برخي از انواع سرطان نيز جلوگيري کند.
از نظر پزشکي، خنده و شادي، واکنشي غيرعادي است که باعث انقباض هماهنگ 15 ماهيچه صورت، سريع تر شدن تنفس و جريان خون و در نتيجه افزايش آدرنالين خون مي شود. تاثير اين روند، احساس لذت و شادابي در فرد است. اگر در زندگي بشر شادماني وجود نداشت، انسان زير فشارهاي سنگين روحي و رواني از پا در مي آمد.
البته شادي نسبي است و هر کس در شرايط و موقعيتي خاص شاد مي شود. برخي از جامعه شناسان اظهار مي دارند که طبقات ضعيف جامعه، شادي را از طريق لذت هاي آني مانند تماشاي فوتبال از طريق نيل به خواسته هاي دراز مدت، مانند افزايش سرمايه و دسترسي به امکانات رفاهي بيشتر در پي کسب شادي هستند.
ارسطو شکل ديگري از شادي را مطرح کرده و آن نوعي از شادي است که بر اثر زندگي متفکرانه ايجاد مي شود. به نظر وي اين عالي ترين نوع شادي است. فيلسوفان و محققان ديگري نيز بوده اند که رضايت و شادي را صرفاً داشتن يک زندگي اخلاقي و مذهبي دانسته اند. (مايکل، آيزنک، صص 19-11)
نگاه اسلام به شادي و نشاط
در رواياتي که از پيشوايان ديني نقل شده است، شادي در برنامه زندگي انسان، جايگاه ويژه اي دارد. امام رضا (ع) مي فرمايد: «اوقات روز شما 4 ساعت باشد؛ ساعتي براي خلوت با خدا، ساعتي براي تامين معاش، ساعتي براي معاشرت با برادران مورد اعتماد و کساني که شما را به عيب هاي تان واقف مي سازند و ساعتي را هم به تفريحات و لذايذ خود اختصاص دهيد و از مسرت و شادي ساعات تفريح، انجام وظايف وقت هاي ديگر را تامين کنيد.» (يعني از ساعات تفريح نيرو بگيريد و از اين نيرو براي انجام وظايف استفاده کنيد) (بحارالانوار، ص321)
از جمله عوامل شادي آفرين در زندگي، تفريح و تفرج است. تفريحات سالم براي انسان شادي و لذت سالم را به ارمغان مي آورد. انسان با گردش در طبيعت، ديدن مناظر زيبا، گل هاي رنگارنگ، درختان سرسبز، آبشارهاي زيبا، شکوفه هاي شاداب، کوه ها و هزاران منظره زيباي طبيعي که از نعمت هاي خداوند هستند، به وجد مي آيد.
يکي ديگر از عوامل نشاط که اسلام مردم را به آن ترغيب مي کند، سير و سياحت است. خداوند در قرآن کريم، انسان ها را دعوت مي کند که در زمين به سير و سفر بپردازند تا هم از سرنوشت و سرگذشت پيشينيان عبرت بگيرند و هم از زيبايي هاي آفرينش بهره ببرند. سفر و ديدن مناظر زيبا، در نشاط روحي و سلامت جسماني و از بين رفتن کسالت به شدت موثر است. رسول گرامي اسلام مي فرمايد:«مسافرت کنيد تا سالم بمانيد.» (وسائل الشيعه، ص60)
ورزش و بازي نيز از جمله ابزارهاي شادي آفرين محسوب مي شوند. ورزش از کارهاي نشاط آوري است که رهبران ديني به آن عنايت داشته اند. البته بعضي از ورزش ها که روحيه دلاوري را تقويت مي کند و فنون رزمي را به انسان مي آموزد، بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. رسول گرامي اسلام مي فرمايد:«حق فرزند بر پدرش اين است که به او نوشتن، شنا کردن و تيراندازي را بياموزد و جز از راه حلال، روزي او را تامين نکند.» (ابن مسکويه رازي، ص36)
حضوري براي شادکامي
از جمله راه هاي به دست آوردن شادي و پايدار شدن آن در انسان، توجه به رهنمودهاي دين در کم کردن وابستگي به دنياست. دل بستن به دنيا و غرق شدن در ماديات و زيورهاي دنيوي، انسان را بيشتر حريص و غافل مي کند. انسان حريص هرچه بيشتر تلاش کند، کمتر راضي و خشنود مي شود و همين موجب افزايش غم و اندوه در وي مي شود. به اين ترتيب، کسي که از وابستگي خود به ظواهر دنيا بکاهد و افق ديد او بلندتر باشد، با مشکلات کوچک، به زانو درنمي آيد و در مواجهه با سختي ها، از روحيه بهتري برخوردار است.
در اين راستا، نيايش و دعا، به انسان نشاط دروني مي بخشد و روح را با طراوت و نيرومند مي سازد. خواندن شعر يا سرود، جشن ازدواج، هديه دادن، پوشيدن لباس هاي روشن، استفاده از بوي خوش، زينت کردن، ديدار با دوستان و صله رحم و از همه مهمتر کار و تلاش، از ديگر حوزه هاي شادي آفرين از نظر اسلام محسوب مي شوند.
منبع: نشريه راه موفقيت شماره 19
.jpg "غیرت چیست؟ اقسام غیرت کدامند؟ علل بی غیرتی چیست؟")
