ورزشگاه بدون تماشاگر

درباره ميهمانان سرشناس قطعه نام آوران بهشت زهرا (س)
 

در دهه 50، از وقتي که شمار ورزشکاران و به خصوص فوتباليست هاي به رحمت خدا رفته بالا رفت، ايده ساختن قطعه اي مجزا براي ورزشکاران پديد آمد. قبلاً ورزشکاران مثل طبقات مختلف جامعه در گورستان هاي مختلف مدفون مي شدند. به عنوان نمونه مرحوم تختي در ابن بابويه، احمد خطيبي و محسن آزاد در امامزاده عبدا... و محمد خاتم در گورستان ظهيرالدوله دفن شدند.
آرامگاه بزرگ و تاريخي بهشت زهرا (س) در سال 1349 افتتاح شد. مرحوم محمدتقي خيال در قطعه يک، شماره و رديف يک را به خود اختصاص داد. در ابتدا از اين گورستان استقبال چنداني نشد چنانچه تا 6 روز بعد از محمدتقي خيال هيچکس حاضر نشد از دست رفته خود را به بهشت زهرا (س) ببرد که دورتر از تمام گورستان هاي شهر تهران بود. اما از آن پس رفته رفته ورزشکاران هم مثل طبقات مختلف جامعه به بهشت زهرا (س) رفتند، چنانچه در سال 1358، نادر افشار و مرحوم حسين صدقياني که معروف ترين و بزرگ ترين عناصري از فوتبال بودند در اين گورستان دفن شدند.

در دهه 60 هم اين روند ادامه پيدا کرد و به دهه 70 رسيد. مرحوم حسينعلي سرودي، عباس تنيده گر، امير عراقي و... طي اين سال ها همگي در بهشت زهرا (س) دفن شدند از ابتداي دهه 70، تلاش عمومي از جامعه فوتبال آغاز شد تا اهالي فوتبال به طور متمرکز در گوشه اي از بهشت زهرا (س) مدفون شوند. قطعه 20 براي اين کار در نظر گرفته شد. جعفر سلماسي اولين ورزشکار مدال گير از المپيک 1948 لندن و متعاقب آن مرداني چون محراب شاهرخي، پرويز دهداري، حسين عسگري و پرويز هدايت در اين قطعه مدفون شدند. اما مشکل بزرگ، ظرفيت اين قطعه بود که خيلي زود پر شد و مرحومان ساليان بعد مثل رسول مددنوعي در قطعات مختلف بهشت زهرا (س) دفن شدند. وقتي در سال 1373 قطعه هنرمندان در فضايي ايده آل، سرسبز و بسيار شايسته از محدوده محصور قديمي بهشت زهرا (س) افتتاح شد، بار ديگر در سطح جامعه ورزش، ايده تخصيص قطعه اي ويژه براي اهالي ورزش مورد بحث و نظر قرار گرفت. مشکل اين بود که ظرفيت بهشت زهرا (س) در اواسط دهه 70 پر شده و اصولاً قرار بود که دو گورستان شرقي و غربي براي تهران در آن سال در نظر گرفته شود. اما نيکوکاري يک بانوي بزرگوار باعث شد که زمين هاي بسيار از شرق گورستان بهشت زهرا (س) که تقريباً يک دوم مساحت فضاي قبلي را داشت به اين گورستان بزرگ آسيا اضافه شود. در اين راستا، ايده قطعه اختصاصي براي ورزشکاران بار ديگر در دستور کار قرار گرفت.
با تلاش مهندس رضاييان و شمس کمالي، مدير عامل و معاون گذشته سازمان بهشت زهرا (س) و پيگيري هاي همايون بهزادي از جامعه ورزش، بالأخره در سال 1380 موافقت هاي لازم جلب شد و در منتهي اليه غربي ناحيه اضافه شده و با کمترين فاصله نسبت به گورستان هنزمندان که شرقي ترين قطعه محدوده قديمي بود، قطعه ورزشکاران به نام «نام آوران» افتتاح شد. همايون بهزادي در اين باره مي گويد: «وقتي ديديم گورستان هاي شهر تهران پذيراي ورزشکاران مختلف هستند و ما نمي توانيم يک محدوده متمرکز براي اموات داشته باشيم، به فکر گورستان اختصاصي افتاديم و با تلاش عزيزان در سازمان بهشت زهرا (س) به هدف رسيديم. از همان جا بود که رفقا به من رئيس فدراسيون اموات مي گفتند. من از اين لقب اصلاً ناراحت نيستم. آن جا خانه ابدي ماست. بسياري از دوستان عزيزم در اين گورستان مدفون هستند و ما هم به زودي کنار آن ها مي رويم. اما وقتي مي بينيم به هدف مان رسيديم، خدا را شکر مي کنم و اميدوارم همه ورزشکاران جامعه ما عمري طولاني داشته باشند.»
از همايون بهزادي مي پرسيم که مهم ترين علت فوت متوفيان اين قطعه چيست و او جواب مي دهد که سکته قلبي و تصادفات رانندگي مهم ترين دليل اين امر هستند.
اما چه کساني مي توانند در قطعه نام آوران دفن شوند؟ جالب است بدانيد که در اين قطعه به جز ورزشکاران، نام آوراني مثل نويسندگان دفن مي شوند. از اهالي ورزش نيز برخي از اهالي مطبوعات و رسانه ها و ورزشکاراني که معيارهاي لازم را احراز کنند، مي توانند ميهمان ابدي اين قطعه باشند. ورزشکاران رده ملي و برخي از کساني که دفتر مورد اشاره در کميته ملي المپيک و توسط همايون بهزادي مورد تأييد قرار گيرند، مي توانند در اين قطعه مدفون شوند. اما برخي از کساني که شرايط مورد نظر را دارا هستند، به ميل خود بر اساس وصيت شان يا بر اساس نظر خانواده شان در قطعات ديگر يا شهر زادگاه شان دفن مي شوند. مثل مسعود استيلي که چندي قبل بر اثر تصادف به رحمت خدا رفت، بر اساس وصيت شخصي در قطعه 3 مدفون شد. قبرهايي که عمر مرگ صاحبان آن ها از 30 سال گذشته، مي توانند با فرد تازه فوت شده جايگزين شوند. بر اين اساس مسعود استيلي که به تازگي بر اثر تصادف به رحمت خدا رفته در وسط قطعه 30، مقابل دفتر مرکزي کامپيوتر و غسالخانه مدفون شده است. کساني هم هستند که هنوز تمايل دارند در گورستان هايي خاص مدفون شوند. مثل گورستان امامزاده طاهر کرج که شاعراني بزرگ و ورزشکاران بزرگي مثل مصطفي مکري در آن جا دفن شده اند. اما يک خبر خوب براي روزنامه نگاران ورزشي؛ آن ها که بيش از 10 سال سابقه کار در مطبوعات ورزشي دارند، مي توانند در قطعه نام آوران دفن شوند. از جمله در ساليان اخير بيژن رويين پور، مهدي اسداللهي، جعفر محتشمي، يدا... خاکباز، منوچهر لطيف و عليرضا حافظي در اين قطعه مدفون شدند. جوان ترين عضو اين خانواده آسماني بر اثر تصادف به رحمت خدا رفته است؛ آيدين نيکخواه بهرامي که سه سال قبل در 25 سالگي بر اثر تصادف رانندگي کشته شد، در ضلع جنوبي اين قطعه دفن شده است. با اين حال آنچنان که گفتيم بعد از کهولت سن و سکته قلبي که بيشترين عامل فوت اعضاي قطعه نام آوران است، با فاصله اي بسيار زياد کشته شدگان تصادفات رانندگي قرار دارند و از جمله مشاهير اهل ورزش کمتر کسي در ميان آنها قرار دارند و از جمله مشاهير اهل ورزش کمتر کسي در ميان آن ها قرار دارد. معروف ترين آن ها آيدين نيکخواه بهرامي است که شيوه تصادف و درگذشت او بسيار دلخراش بوده. به هر حال از ورزشکاران مدفون در قطعه نام آوران مي توان به ارشد برازنده، عليرضا صادقي جو، حميد شيرزادگان، فريبرز مرادي، مجيد سبزي، محمد رنجبر، آيدين نيکخواه بهرامي، فيروز عليزاده, محمد يغما، جمشيد محمدي، منوچهر لطيف، عليرضا حافظي و بيژن روئين پور اشاره کرد.
منبع: نشريه تماشاگر شماره 49