نصب کردن تلسکوپ
نويسنده: فرزاد زمان فر
فرض کنيد در شبي زمستاني براي عکاسي به ارتفاعات خاموش رفته ايد و بعد از مستقر کردن تجهيزات خود شروع به عکاسي مي کنيد. ولي با تعجب متوجه مي شويد که مقر تلسکوپ شما خوب قطبي نشده و در تمام عکس هاي تان ستاره ها به خط تبديل مي شوند و تلاش شما براي اصلاح اين خطا بي نتيجه مي ماند. چاره چيست؟
قطبي کردن تلسکوپ در شب رصدي اهميت بسياري دارد چون اگر مقرّ مورد استفاده با دقت قابل قبولي قطبي نشده باشد تمرکز رصدگر را به هم مي زند و تمام دقت رصدگر صرف متمرکز کردن سوژه رصدي در ميدان ديد تلسکوپ مي شود. اين مطلب در زمان عکاسي در درجه اول اهميت است چون حتي اگر تمام تجهيزات از گران ترين نوع و با بهترين کيفيت باشد هم در صورتي که مقر با دقت خوبي قطبي نشده باشد عکاسي با آن تجهيزات نامکمن است.
اصلي ترين عاملي که عکاسي نجومي را به يکي از رشته هاي چالش برانگيز عکاسي تبديل مي کند نبودن نور به اندازه کافي و حرکت وضعي زمين است. نبودن نور به اندازه کافي عکاس را وا مي دارد که يا از حساسيت بالا استفاده کند و / يا مدت زمان نوردهي را افزايش دهد و چون استفاده از حساسيت بالا باعث افزايش نوفه (نويز) در عکس مي شود تنها راه حل نوردهي بالا در حساسيت مناسب است. از طرفي حرکت وضعي زمين باعث مي شود سوژه عکاسي متحرک به نظر برسد. البته اين حرکت با چشم قابل ديدن نيست ولي وقتي از دوربين عکاسي استفاده مي شود اين حرکت کاملاً در عکس ثبت مي شود.
راه حل اين مشکل فقط اين است که دوربين را در خلاف جهت حرکت زمين و با همان سرعت بچرخانيم ولي انجام دادن اين کار به صورت دستي و با اتکا به حواس انساني تقريباً ناممکن است. به همين سبب استفاده از مقرهاي موتوردار در زمان عکاسي اجتناب ناپذير است. مقرهاي موتوردار براساس نحوه استقرار آن ها به دو نوع تقسيم مي شوند:
الف) مقرهاي سمت- ارتفاعي
ب) مقرهاي استوايي
به علت انحراف 23 درجه اي محور زمين، استوانه سماوي و استوانه زمين بر هم منطبق نيستند (شکل 3) و اين موضوع باعث مي شود که در مقرهاي سمت –ارتفاعي براي خنثي کردن حرکت وضعي زمين نياز به حرکت هر د وموتور با هم باشد که دو موتور بايد به صورت الکترونيکي با هم هماهنگ شوند. خطاهاي حرکت موتورها و خطاي محاسبه براي هماهنگ کردن دو موتور باعث مي شوند تا اين مقرها به تنهايي دقت بالايي نداشته باشند و فقط براي مقاصد رصدي از اين مقرها به تنهايي استفاده مي شود. ولي چنان چه بتوانيم جهت حرکت سمتي مقر را بر امتداد استواي سماوي منطبق کنيم ديگر نيازي به حرکت ارتفاعي مقر براي دنبال کردن اجرام نيست. اينکار توسط وسيله اي به نام گوه (شکل 4) انجام مي شد. يعني يک گوه را زيرمقر به شکلي اضافه مي کنيم که زاويه گوه به اندازه عرض جغرافيايي محل رصد باشد، به اين ترتيب محور سمت در مقر با استواي سماوي منطبق مي شود و با چرخش موتور سمتي، مقر به تنهايي مي تواند اجرام را دنبال کند. اين کار چون خطاي محاسباتي را از اين مقرها حذف مي کند استفاده از آن را حتي در رصدخانه امکان پذير مي کند. معمولاً سازندگان اين مقرها يک گوه مخصوص براي مقرهاي خود مي سازند و به عنوان لوازم جانبي در اختيار استفاده کنندگان قرار مي دهند که قابليت تنظيم براي عرض هاي جغرافيايي مختلف را دارد.
از رايج ترين انواع اين مقرها مي توان مقرهاي EQ-6 ،EQ-5 ساخت شرکت Sky Watcher را نام برد. مقرهاي استوايي داراي دو سري پيچ براي تنظيم سمت و ارتفاع مقر هستند که در زمان قطبي کردن پيچ هاي تنظيم ارتفاع وظيفه تنظيم مقر را با عرض جغرافيايي محل رصد به عهده دارند و دو پيچ تنظيم سمت براي حرکت دادن مقر به شرق و غرب به کار مي رود. در اين مقرها معمولا در مرکز محور قطبي (محوري که در امتداد قطب قرار داده مي شود) يک دوربين قطبي دارند که توسط آن مقر را قطبي مي کنند.
براي اين که سامانه جرم ياب بتواند به درستي کار کند نياز است که ابتدا يک سري اطلاعات محلي را به سامانه بدهيم اين اطلاعات عبارت از:
- طول و عرض جغرافيايي محل رصد
- ساعت دقيق محلي
- تاريخ
- منطقه زماني محل رصد
با توجه به اطلاعات فوق، سامانه الکترونيکي مقر محل دقيق رصد را مشخص مي کند. اين موضوع به اين علت مهم است که محل اجرام سماوي از هر نقطه روي زمين با نقاط ديگر فرق مي کند. افزون بر اين ممکن است در بعضي نقاط روي کره زمين برخي اجرام در طول شب ديده نشوند.
پس از دادن اطلاعات فوق براي توجيه کامل با محل، مقر نياز دارد که چند جرم را با کمک رصدگر شناسايي کند. اين مرحله را اصطلاحاً قطبي کردن مي گويند يعني ابتدا مقر تلسکوپ را به طرف جرم انتخاب شده مي برد و سپس رصدگر بايد جرم مورد نظر را در مرکز ميدان ديد قرار دهد، با اين کار مقرّ به طور دقيق با آسمان محل رصد منطبق مي شود و بعد از آن با سامانه جرم ياب خودکار مي توان کليه اجرام موجود در بانک اطلاعاتي مقر را به راحتي در آسمان پيدا کرد.
حال براي اين که رديابي اجرام انجام شود هر دو موتور مقر با هم بايد حرکت کنند و اين حرکت با محاسبات دقيق همراه است، لذا امکان بروز خطا در اين محاسبات بسيار است.
بعد از اضافه کردن گوه به مقر ابتدا بايد در تنظيمات مقر اين حالت را انتخبا کرد تا مقر نحوه حرکت موتورها را با اين حالت تنظيم کند و بعد از آن بايد اقدام به قطبي کردن مقر کرد.
روش کار به اين شکل است که ابتدا بايد لوله تلسکوپ را در حالت کاملاً عمودي به سمت سرسو قرار دهيم. براي اين منظور مي توان از صفحه مدرج کنار مقر با يک تراز استفاده کرد. همچنين بايد در محل چشمي تلسکوپ حتماً از يک چپقي 90 درجه و چشمي به علاوه دار يا Reticle استفاده کنيم. بعد از انجام اين مراحل ابتدا گوه را زير مقر وصل مي کنيم و زاويه آن را طوري تنظيم مي کنيم که ستاره راهنماي مورد نظر در مرکز چشمي قرار بگيرد (شکل 6). به اين ترتيب مقر با دقت نسبتاً قابل قبولي قطبي شده است.
همچنين مي توان به کمک يک صفحه شفاف راهنمايي را براي بهتر قطبي شدن مقر ساخت و استفاده کرد، در اين صفحه بايد جاي دقيق ستاره راهنما را علامت گذاري کنيد.
در نيم کره شمالي، ستاره آلفاي صورت فلکي دب اصغر، يا همان ستاره قطبي، نزديک ترين فاصله را از امتداد محور زمين دارد (شکل 7) و در نيم کره جنوبي ستاره سيگماي صورت فلکي هشتک (Octans) نزديک ترين ستاره به امتداد محور زمين است.
براي يافتن ستاره قطبي مي توان از صورت هاي فلکي، دب اکبر و ذات الکرسي استفاده کرد و براي يافتن ستاره ي سيگما-هشتک مي توان از صورت فلکي صليب جنوبي استفاده کرد.(شکل 8)
براي اين منظور از دوربين قطبي(شکل 9) استفاده مي شود. دوربين قطبي دوربيني با بزرگنمايي کم است که در آن محل قرار گرفتن ستاره راهنما و وضعيت آن نسبت به يک يا دو صورت فلکي مجاور آن روي يک صفحه در مسير ديد علامت گذاري شده است (شکل هاي 7 و 8).
براي کار با دوربين قطبي ابتدا بايد صورت هاي فلکي مشخص شده در آنها را با وضعيت قرار گيري صورت هاي فلکي در آسمان منطبق کنيم و بعد ستاره راهنما را در محل علامت گذاري شده بگذاريم. دو نکته در تنظيمات دوربين قطبي بسيار مهم است:
1- مرکز ميدان ديد در دوربين قطبي، که در اصل محل برخورد دو خط عمودي و افقي داخل دوربين است، بايد با مرکز محور قطبي مقر منطبق باشد. معمولاً براي تنظيم آن پيچ هايي در اطراف صفحه راهنماي دوربين قطبي قرار داده مي شود و نحوه تنظيم آن در دفترچه راهنما توضيح داده مي شود.
2- همه اجزاي دوربين قطبي بايد در جاي خود کاملاً ثابت شده باشند و هرگونه خلاصي – حتي جزيي – باعث کم شدن دقت آن مي شود.
براي انجام اين انطباق راه ديگري نيز وجود دارد: دور هر يک از محورهاي چرخش مقرهاي استوايي يک حلقه مدرج قرار دارد که براساس ساعات شبانه روز به 24 قسمت تقسيم شده، همچنين دورچشمي دوربين قطبي يک صفحه مدرج قرار دارد که به 12 قسمت تقسيم شده است و هر قسمت معرف يک ماه از سال و هريک از ماه ها نيز معمولاً به 3 قسمت تقسيم شده اند؛ يعني هر 10 روز از ماه يک قسمت. روش کار براساس مجموعه چرخش وضعي و انتقالي زمين طراحي شده است. در طول شبانه روز اجرام آسمان ظاهراً به دور زمين مي گردند و همچنين بر اثر حرکت انتقالي زمين مدار چرخش اجرام نيز جابه جا مي شود. اين مسيرها تقريباً ثابت اند، يعني مي توان با محاسبه، جايگاه يک جرم را در ساعتي مشخص از روز و در روزي خاص از سال به دست آورد. حال اگر براساس اين محاسبات صفحه هاي مدرجي را بسازيم و حرکت محورهاي مقر را روي اين درجه بندي انجام مي دهيم، مي توانيم با تنظيم ساعت و روز مورد نظر مقر را در حالت مناسب قرار دهيم.
معمولاً مقرها براي اين روش تنظيم نشده اند، پس رصدگران نمي توانند ابتدا به ساکن با اين روش مقر را قطبي کنند و نياز دارند که ابتدا دوربين قطبي را تنظيم کنند، نحوه تنظيم دوربين قطبي براي اين روش جداگانه توضيح داده خواهد شد.
حال فرض کنيد که به يکي از دو روش مقر را با وضعيت صورت فلکي در آسمان تنظيم کرده ايم. بعد از اين فقط کافي است که با تغيير دادن پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع ستاره راهنما را در محل علامت گذاري در دوربين قطبي قرار دهيم تا مقر قطبي شود.
در اين حالت مقر با دقت قابل ملاحظه اي قطبي مي شود، تا حدي که حتي براي نوردهي کوتاه مدت تا 2 دقيقه نيز شايد مناسب باشد ولي هنوز براي نوردهي بلند مدت در زمان عکاسي مناسب نيست.
1- حلقه مدرج ساعت: اين حلقه از دو جهت به 24 قسمت تقسيم شده که هر قسمت نشانگر يک ساعت از شبانه روز است. اين حلقه حول محور بعد مقر قرار دارد و تقسيم بندي آن در يک جهت براي نيم کره شمالي و در جهت ديگر براي نيم کره جنوبي به کار مي رود که معمولاً روي حلقه يا در راهنماي مقر مشخص شده است (شکل 10).
2- حلقه مدرج تاريخ: اين حلقه حور محور قطبي مقر قرار دارد و به 12 قسمت تقسيم شده که هر قسمت معرف يک ماه ميلادي است که در آن هر ماه بسته به دقت مقر به چند قسمت (معمولاً 3 قسمت؛ هر قسمت معرف 10 روز) تقسيم شده است (شکل 10).
3- حلقه مدرج منطقه زماني: معمولاً روي حلقه تاريخ قسمتي هم براي تعيين منطقه زماني مدرج شده که اين تقسيم بندي از محل صفر و به هريک از طرفين (شرق و غرب) تا 20درجه با دقت 5 درجه انجام شده است (شکل 11).
فرض کنيد که رصدگاه مورد نظر شما در طول جغرافيايي 80 درجه غربي قرار دارد؛ يعني در منطقه زماني 5- نسبت به گرينويچ که نصف النهار مرکزي آن منطقه برابر است با:
75-=15×5-
حال با توجه به طول جغرافيايي محل رصد (80 درجه غربي) فاصله رصدگاه تا نصف النهار مرکزي به درجه مي شود:
5=75-80
با توجه به اين که حاصل، عددي مثبت است يعني رصدگاه در غرب نصف النهار مرکزي آن منطقه قرار دارد يعني بايد حلقه طول جغرافيايي در مقر 5 درجه به سمت غرب چرخانده شود تا از نظر منطقه زماني تنظيم شده باشد.
الف) با استفاده از پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع در مقر محل تقاطع خطوط داخل ميدان ديد دوربين قطبي را روي يک هدف نقطه اي روي زمين، که در فاصله دوري قرار دارد، تنظيم کنيد. (شکل 12)
ب) محور بعد را آزاد کنيد و 180 درجه بچرخانيد
پ) در ميدان ديد بايد هدف نقطه اي هنوز در مرکز باشد، اگر چنين نيست پيچ هاي تنظيم را طوري تنظيم کنيد که هدف نقطه اي به اندازه نصف انحرافي که پيدا کرده است به طرف مرکز باز گردد (شکل 13).
ت) دوباره محور بعد را 180 درجه بچرخانيد و توسط پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع هدف را در مرکز قرار دهيد.
ث) مراحل ب و ج و د را تا جايي که با چرخش محور بعد هدف از مرکز خارج نشود تکرار کنيد.
در اين حالت مرکز ميدان ديد دوربين و مرکز محور بعد در مقر بر هم منطبق شده اند.
الف) ابتدا محور بعد را آزاد کنيد و آن قدر بچرخانيد تا دايره کوچک محل قرار دادن ستاره قطبي در آن در پايين ترين حالت خود قرار بگيرد؛ متناظر با موقعيت ساعت 6 در صفحه ي ساعت (شکل 14).
ب) حلقه هاي مدرج ساعت را بچرخانيد و روي ساعت 1:30 قرار دهيد (فقط حلقه را بچرخانيد و از چرخاندن محور بعد مقر خودداري کنيد) توجه کنيد که ساعت1:30 در ايران مصداق دارد و در مناطق زماني ديگر بايد ساعت ديگري را انتخاب کرد. پس از تنظيم اين حلقه آن را محکم کنيد.
پ) محور بعد را آزاد کنيد و آن قدر بچرخانيد تا حلقه مدرج ساعت عدد صفر را نشان دهد.
ت) حلقه ي مدرج تاريخ (فقط حلقه) را آنقدر بچرخانيد تا تاريخ 10 ماه اکتبر را نشان دهد؛ يعني روز دهم از ماه دهم ميلادي.
ث- حال حلقه شاخص را آزاد کنيد و آن قدر بچرخانيد تا شاخص روي صفر محل قرار گيرد و پيچ آن را محکم کنيد. در اين حالت اين شاخص با تصوير داخل دوربين قطبي تنظيم است. (شکل 15)
1- محور بعد را آن قدر بچرخانيد تا شاخص حلقه تاريخ و شاخص منطقه زماني و شاخص ساعت در مقابل هم قرار بگيرند. (شکل 16)
2- حلقه منطقه زماني را در موقعيت صفر منطقه زماني رصدگاه قرار دهيد (شکل 17)
3- محور بعد را آزاد کنيد و آن قدر بچرخانيد تا تاريخ جاري را نمايش دهد (شکل18)
4- حلقه مدرج ساعت را آزاد کنيد و روي صفر قرار دهيد (فقط حلقه ساعت را بچرخانيد و از چرخاندن محور بعد خودداري کنيد- شکل 19)
5- محور بعد را آزاد کنيد و آنقدر بچرخانيد تا نشانگر ساعت روي ساعت جاري قرار بگيرد. توجه کنيد که از تقسيم بندي مربوط به نيم کره مناسب استفاده کنيد و به 24 ساعته بودن اين تقسيم بندي نيز توجه کنيد يعني ساعت 1 بعدازظهر را روي 13 تنظيم کنيد (شکل 20)
در اين حالت دوربين قطبي و مقر در موقعيت مناسب قرار دارند و مي توانيد با استفاده از پيچ هاي سمت و ارتفاع با قرار دادن ستاره راهنما را در جاي خود مقر را قطبي کنيد.
همه روش هاي قطبي کردن مقر، که تا به حال توضيح دادم، با اين که دقيق اند براي نوردهي طولاني در زمان عکاسي مناسب نيستند. براي به دست آوردن بالاترين دقت بايد از روش تدريجي استفاده کنيد.
ابتدا مقر را به روش معمول و با بالاترين دقت ممکن قطبي کنيد، سپس يک چشمي به علاوه دار (Reticle) را به شکلي روي تلکسوپ قرار مي دهيم که خطوط آن با امتداد حرکت مقر در هريک از جهات موازي باشد يعني با حرکت مقر تصوير اجرام در ميدان ديد به موازات يکي از خطوط عمودي يا افقي چشمي حرکت کنند.
حال يک ستاره با قدر کمتر از 15 را در شمال استواي سماوي و نزديک به سرسو انتخاب مي کنيم و تلسکوپ را در وضعيتي قرار مي دهيم که خط افقي چشمي روي ستاره قرار بگيرد و تصوير آن را به دو قسمت تقسيم کند. اجازه بدهيد تا مقر مدتي ستاره را دنبال کند (نزديک به 5 دقيقه) طبيعي است که تصوير ستاره اندکي جابه جا مي شود.
جابه جايي ستاره به سمت راست يا چپ را در نظر نگيريد ولي اگر ستاره به سمت بالا حرکت کرده پيچ هاي تنظيم سمت را به شکلي بچرخانيد که ستاره در ميدان ديد به سمت راست حرکت کند و اگر ستاره در تصوير به سمت پايين جابه جا شده بود پيچ هاي تنظيم سمت را به شکلي بچرخانيد که ستاره در تصوير به سمت چپ، حرکت کند (شکل 21).
دوباره مقر را جابه جا کنيد.
و خط افقي چشمي را روي ستاره قرار دهيد و اجازه دهيد تا مقر ستاره را مدتي دنبال کند و دوباره به همان شکل اندکي مقر را تنظيم کنيد، اين کار را آن قدر تکرار کنيد تا ديگر ستاره در تصوير به سمت بالا يا پايين جابجا نشود (جابه جايي به راست و چپ در اين مرحله مهم نيست).
بعد از اين که مقر از نظر سمت کاملاً تنظيم شد بايد به تنظيم ارتفاع بپردازيد. براي اين منظور ستاره اي از قدر کمتر از 5 يا 6 را در قسمت شرقي آسمان انتخاب کنيد، سعي کنيد اين ستاره از نظر ميل به ستاره قبلي نزديک باشد. اين بار نيز خط افقي چشمي را روي ستاره قرار دهيد و اجازه دهيد مقر مدتي ستاره را دنبال کند.
در اين مرحله حرکت ستاره يا به سمت بالا خواهد بود يا به سمت پايين و بي شک به سمت راست يا چپ جابحا نمي شود. حال اگر ستاره در تصوير به سمت بالا حرکت کرده بود اين بار پيچ هاي تنظيم ارتفاع را به شکلي بچرخانيد که تصوير ستاره به سمت پايين حرکت کند و اگر ستاره به سمت پايين حرکت کرده بود پيچ هاي تنظيم ارتفاع را به شکلي بچرخانيد که ستاره در ميدان ديد به سمت بالا حرکت کند (شکل 22). دوباره خط افقي چشمي را روي ستاره قرار دهيد و اجازه دهيد مقر ستاره را مدتي دنبال کند و بعد اندکي مقر را تنظيم کنيد و اين کار را آن قدر تکرار کنيد تا مقر کاملاً تنظيم شود و ستاره ديگر در تصوير حرکتي نکند. در اين حالت مقر با بالاترين دقت قطبي شده است و مي توانيد با زمان هاي نوردهي بالا به عکاسي بپردازيد.
در اين روش يک نکته بسيار مهم وجود دارد که بايد رعايت شود و آن اين که بايد توجه کنيد که هر بار ميزان سفت کردن پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع را يکسان نگه داريد چون اگر در يکي از نوبت هاي تنظيم پيچ ها را بيشتر يا کمتر سفت کنيد روند تنظيم منحرف مي شود و ممکن است نتوانيد مقر را به طور کامل قطبي کنيد. براي کار مي توانيد روي پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع را به شکلي علامت گذاري کنيد که بتوانيد از روي آن ميزان جابه جايي آنها را کنترل کنيد. يعني در يک قسمت روي محيط پيچ علامت بگذاريد و روي بدنه مقر نيز علامتي بزنند سپس با توجه به جهت حرکت پيچ توجه کنيد که هر بار پيچ اندکي جلوتر يا عقب تر از دفعه پيش قرار گيرد.
قطبي کردن تدريجي را مي توانيد با انتخاب يک ستاره نيز انجام دهيد. روش کار به اين شکل است: مانند حالت پيش خطوط چشمي را با محورهاي مقر موازي کنيد، سپس يک ستاره از قدر زير 5 تقريباً 20 تا 50 درجه بالاي افق انتخاب کنند (جهت ستاره مهم نيست)، سپس دوباره خط چشمي را روي ستاره بگذاريد و اجازه دهيد مقر مدتي آن را دنبال کند، بعد از اين که ستاره اندکي در تصوير جابه جا شد اول پيچ هاي تنظيم سمت را اندکي به يکي از جهات تغيير دهيد و ببنيد که آيا در دور بعد جابه جايي ستاره کمتر مي شود يا خير. اگر کمتر شده بود جابه جايي را در همان جهت ادامه دهيد و در غير اين صورت جهت جابه جايي پيچ هاي تنظيم را تغيير دهيد. تنظيم تدريجي سمت را آن قدر ادامه دهيد تا جابه جايي ستاره در تصوير پس از اندکي دنبال کردن در جهت قبلي به کمترين اندازه برسد در اين مرحل همان کار را با پيچ هاي تنظيم ارتفاع انجام دهيد تا ستاره در تصوير ثابت بماند در اين روش نيز دقت کنيد که ميزان سفت کردن پيچ هاي تنظيم ثابت بماند.
در هريک از اين دو روش با تمرين مي توانيد سرعت کل روند را بالا ببريد. همچنين اگر بعد از قطبي کردن مقر در يک رصدگاه قسمت هاي متحرک مقر را علامت گذاري کنيد، مي توانيد از اين علامت ها براي اينکه در دفعات بعدي سريع تر به نتيجه برسيد استفاده کنيد. ولي دقت کنيد که اين علامت گذاري ها هيچ وقت نمي تواند ضامن دقت صددرصد باشيد؛ يعني هربار نياز داريد تا براي رسيدن به بالاترين دقت اندکي مقر را جابه جا کنيد.
1- خلاصي بيش از حد چرخ دنده ها دقت قطبي کردن را پايين مي آورد و حتي باعث مي شود که قطبي کردن دقيق ناممکن شود. براي همين بايد ميزان درگيري چرخ دنده ها به دقت تنظيم شود چون سفت بودن آنها نيز ممکن است باعث خوردگي شود.
2- قطعي لحظه اي جريان باتري، که ممکن است به علت شل بودن سيم ها باشد، باعث کم شدن دقت مي شود.
3- همه قسمتهايي که دوربين قطبي و تلسکوپ به صورت پيچي در هم سفت مي شوند اندکي خلاصي دارند که باعث کم شدن دقت آن قطعه مي شود و بهتر است اين خلاصي ها را به کمک نوار تفلون از بين ببريد.
4- در زمان قطبي کردن سعي کنيد تصاوير را با دقت فکوس (واضح) کنيد.
5- تراز کردن مقر تأثير بسياري در قطبي کردن آن دارد. حتماً در زمان نصب، مقر را تراز کنيد.
منبع: ماهنامه نجوم، شماره 196
قطبي کردن تلسکوپ در شب رصدي اهميت بسياري دارد چون اگر مقرّ مورد استفاده با دقت قابل قبولي قطبي نشده باشد تمرکز رصدگر را به هم مي زند و تمام دقت رصدگر صرف متمرکز کردن سوژه رصدي در ميدان ديد تلسکوپ مي شود. اين مطلب در زمان عکاسي در درجه اول اهميت است چون حتي اگر تمام تجهيزات از گران ترين نوع و با بهترين کيفيت باشد هم در صورتي که مقر با دقت خوبي قطبي نشده باشد عکاسي با آن تجهيزات نامکمن است.
اصلي ترين عاملي که عکاسي نجومي را به يکي از رشته هاي چالش برانگيز عکاسي تبديل مي کند نبودن نور به اندازه کافي و حرکت وضعي زمين است. نبودن نور به اندازه کافي عکاس را وا مي دارد که يا از حساسيت بالا استفاده کند و / يا مدت زمان نوردهي را افزايش دهد و چون استفاده از حساسيت بالا باعث افزايش نوفه (نويز) در عکس مي شود تنها راه حل نوردهي بالا در حساسيت مناسب است. از طرفي حرکت وضعي زمين باعث مي شود سوژه عکاسي متحرک به نظر برسد. البته اين حرکت با چشم قابل ديدن نيست ولي وقتي از دوربين عکاسي استفاده مي شود اين حرکت کاملاً در عکس ثبت مي شود.
راه حل اين مشکل فقط اين است که دوربين را در خلاف جهت حرکت زمين و با همان سرعت بچرخانيم ولي انجام دادن اين کار به صورت دستي و با اتکا به حواس انساني تقريباً ناممکن است. به همين سبب استفاده از مقرهاي موتوردار در زمان عکاسي اجتناب ناپذير است. مقرهاي موتوردار براساس نحوه استقرار آن ها به دو نوع تقسيم مي شوند:
الف) مقرهاي سمت- ارتفاعي
ب) مقرهاي استوايي
مقرهاي سمت – ارتفاعي
به علت انحراف 23 درجه اي محور زمين، استوانه سماوي و استوانه زمين بر هم منطبق نيستند (شکل 3) و اين موضوع باعث مي شود که در مقرهاي سمت –ارتفاعي براي خنثي کردن حرکت وضعي زمين نياز به حرکت هر د وموتور با هم باشد که دو موتور بايد به صورت الکترونيکي با هم هماهنگ شوند. خطاهاي حرکت موتورها و خطاي محاسبه براي هماهنگ کردن دو موتور باعث مي شوند تا اين مقرها به تنهايي دقت بالايي نداشته باشند و فقط براي مقاصد رصدي از اين مقرها به تنهايي استفاده مي شود. ولي چنان چه بتوانيم جهت حرکت سمتي مقر را بر امتداد استواي سماوي منطبق کنيم ديگر نيازي به حرکت ارتفاعي مقر براي دنبال کردن اجرام نيست. اينکار توسط وسيله اي به نام گوه (شکل 4) انجام مي شد. يعني يک گوه را زيرمقر به شکلي اضافه مي کنيم که زاويه گوه به اندازه عرض جغرافيايي محل رصد باشد، به اين ترتيب محور سمت در مقر با استواي سماوي منطبق مي شود و با چرخش موتور سمتي، مقر به تنهايي مي تواند اجرام را دنبال کند. اين کار چون خطاي محاسباتي را از اين مقرها حذف مي کند استفاده از آن را حتي در رصدخانه امکان پذير مي کند. معمولاً سازندگان اين مقرها يک گوه مخصوص براي مقرهاي خود مي سازند و به عنوان لوازم جانبي در اختيار استفاده کنندگان قرار مي دهند که قابليت تنظيم براي عرض هاي جغرافيايي مختلف را دارد.
مقرهاي استوايي
از رايج ترين انواع اين مقرها مي توان مقرهاي EQ-6 ،EQ-5 ساخت شرکت Sky Watcher را نام برد. مقرهاي استوايي داراي دو سري پيچ براي تنظيم سمت و ارتفاع مقر هستند که در زمان قطبي کردن پيچ هاي تنظيم ارتفاع وظيفه تنظيم مقر را با عرض جغرافيايي محل رصد به عهده دارند و دو پيچ تنظيم سمت براي حرکت دادن مقر به شرق و غرب به کار مي رود. در اين مقرها معمولا در مرکز محور قطبي (محوري که در امتداد قطب قرار داده مي شود) يک دوربين قطبي دارند که توسط آن مقر را قطبي مي کنند.
سامانه جرم ياب خودکار يا GOTO
براي اين که سامانه جرم ياب بتواند به درستي کار کند نياز است که ابتدا يک سري اطلاعات محلي را به سامانه بدهيم اين اطلاعات عبارت از:
- طول و عرض جغرافيايي محل رصد
- ساعت دقيق محلي
- تاريخ
- منطقه زماني محل رصد
با توجه به اطلاعات فوق، سامانه الکترونيکي مقر محل دقيق رصد را مشخص مي کند. اين موضوع به اين علت مهم است که محل اجرام سماوي از هر نقطه روي زمين با نقاط ديگر فرق مي کند. افزون بر اين ممکن است در بعضي نقاط روي کره زمين برخي اجرام در طول شب ديده نشوند.
پس از دادن اطلاعات فوق براي توجيه کامل با محل، مقر نياز دارد که چند جرم را با کمک رصدگر شناسايي کند. اين مرحله را اصطلاحاً قطبي کردن مي گويند يعني ابتدا مقر تلسکوپ را به طرف جرم انتخاب شده مي برد و سپس رصدگر بايد جرم مورد نظر را در مرکز ميدان ديد قرار دهد، با اين کار مقرّ به طور دقيق با آسمان محل رصد منطبق مي شود و بعد از آن با سامانه جرم ياب خودکار مي توان کليه اجرام موجود در بانک اطلاعاتي مقر را به راحتي در آسمان پيدا کرد.
استقرار مقرهاي سمت –ارتفاعي بدون گوه
حال براي اين که رديابي اجرام انجام شود هر دو موتور مقر با هم بايد حرکت کنند و اين حرکت با محاسبات دقيق همراه است، لذا امکان بروز خطا در اين محاسبات بسيار است.
قطبي کردن مقرهاي سمت -ارتفاعي با گوه
بعد از اضافه کردن گوه به مقر ابتدا بايد در تنظيمات مقر اين حالت را انتخبا کرد تا مقر نحوه حرکت موتورها را با اين حالت تنظيم کند و بعد از آن بايد اقدام به قطبي کردن مقر کرد.
روش کار به اين شکل است که ابتدا بايد لوله تلسکوپ را در حالت کاملاً عمودي به سمت سرسو قرار دهيم. براي اين منظور مي توان از صفحه مدرج کنار مقر با يک تراز استفاده کرد. همچنين بايد در محل چشمي تلسکوپ حتماً از يک چپقي 90 درجه و چشمي به علاوه دار يا Reticle استفاده کنيم. بعد از انجام اين مراحل ابتدا گوه را زير مقر وصل مي کنيم و زاويه آن را طوري تنظيم مي کنيم که ستاره راهنماي مورد نظر در مرکز چشمي قرار بگيرد (شکل 6). به اين ترتيب مقر با دقت نسبتاً قابل قبولي قطبي شده است.
همچنين مي توان به کمک يک صفحه شفاف راهنمايي را براي بهتر قطبي شدن مقر ساخت و استفاده کرد، در اين صفحه بايد جاي دقيق ستاره راهنما را علامت گذاري کنيد.
ستاره هاي راهنماي دو نيم کره زمين
در نيم کره شمالي، ستاره آلفاي صورت فلکي دب اصغر، يا همان ستاره قطبي، نزديک ترين فاصله را از امتداد محور زمين دارد (شکل 7) و در نيم کره جنوبي ستاره سيگماي صورت فلکي هشتک (Octans) نزديک ترين ستاره به امتداد محور زمين است.
براي يافتن ستاره قطبي مي توان از صورت هاي فلکي، دب اکبر و ذات الکرسي استفاده کرد و براي يافتن ستاره ي سيگما-هشتک مي توان از صورت فلکي صليب جنوبي استفاده کرد.(شکل 8)
دوربين قطبي يا Polar Scope
براي اين منظور از دوربين قطبي(شکل 9) استفاده مي شود. دوربين قطبي دوربيني با بزرگنمايي کم است که در آن محل قرار گرفتن ستاره راهنما و وضعيت آن نسبت به يک يا دو صورت فلکي مجاور آن روي يک صفحه در مسير ديد علامت گذاري شده است (شکل هاي 7 و 8).
براي کار با دوربين قطبي ابتدا بايد صورت هاي فلکي مشخص شده در آنها را با وضعيت قرار گيري صورت هاي فلکي در آسمان منطبق کنيم و بعد ستاره راهنما را در محل علامت گذاري شده بگذاريم. دو نکته در تنظيمات دوربين قطبي بسيار مهم است:
1- مرکز ميدان ديد در دوربين قطبي، که در اصل محل برخورد دو خط عمودي و افقي داخل دوربين است، بايد با مرکز محور قطبي مقر منطبق باشد. معمولاً براي تنظيم آن پيچ هايي در اطراف صفحه راهنماي دوربين قطبي قرار داده مي شود و نحوه تنظيم آن در دفترچه راهنما توضيح داده مي شود.
2- همه اجزاي دوربين قطبي بايد در جاي خود کاملاً ثابت شده باشند و هرگونه خلاصي – حتي جزيي – باعث کم شدن دقت آن مي شود.
قطبي کردن مقرهاي استوايي
براي انجام اين انطباق راه ديگري نيز وجود دارد: دور هر يک از محورهاي چرخش مقرهاي استوايي يک حلقه مدرج قرار دارد که براساس ساعات شبانه روز به 24 قسمت تقسيم شده، همچنين دورچشمي دوربين قطبي يک صفحه مدرج قرار دارد که به 12 قسمت تقسيم شده است و هر قسمت معرف يک ماه از سال و هريک از ماه ها نيز معمولاً به 3 قسمت تقسيم شده اند؛ يعني هر 10 روز از ماه يک قسمت. روش کار براساس مجموعه چرخش وضعي و انتقالي زمين طراحي شده است. در طول شبانه روز اجرام آسمان ظاهراً به دور زمين مي گردند و همچنين بر اثر حرکت انتقالي زمين مدار چرخش اجرام نيز جابه جا مي شود. اين مسيرها تقريباً ثابت اند، يعني مي توان با محاسبه، جايگاه يک جرم را در ساعتي مشخص از روز و در روزي خاص از سال به دست آورد. حال اگر براساس اين محاسبات صفحه هاي مدرجي را بسازيم و حرکت محورهاي مقر را روي اين درجه بندي انجام مي دهيم، مي توانيم با تنظيم ساعت و روز مورد نظر مقر را در حالت مناسب قرار دهيم.
معمولاً مقرها براي اين روش تنظيم نشده اند، پس رصدگران نمي توانند ابتدا به ساکن با اين روش مقر را قطبي کنند و نياز دارند که ابتدا دوربين قطبي را تنظيم کنند، نحوه تنظيم دوربين قطبي براي اين روش جداگانه توضيح داده خواهد شد.
حال فرض کنيد که به يکي از دو روش مقر را با وضعيت صورت فلکي در آسمان تنظيم کرده ايم. بعد از اين فقط کافي است که با تغيير دادن پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع ستاره راهنما را در محل علامت گذاري در دوربين قطبي قرار دهيم تا مقر قطبي شود.
در اين حالت مقر با دقت قابل ملاحظه اي قطبي مي شود، تا حدي که حتي براي نوردهي کوتاه مدت تا 2 دقيقه نيز شايد مناسب باشد ولي هنوز براي نوردهي بلند مدت در زمان عکاسي مناسب نيست.
حلقه هاي مدرج مقر و موارد کاربرد آنها
1- حلقه مدرج ساعت: اين حلقه از دو جهت به 24 قسمت تقسيم شده که هر قسمت نشانگر يک ساعت از شبانه روز است. اين حلقه حول محور بعد مقر قرار دارد و تقسيم بندي آن در يک جهت براي نيم کره شمالي و در جهت ديگر براي نيم کره جنوبي به کار مي رود که معمولاً روي حلقه يا در راهنماي مقر مشخص شده است (شکل 10).
2- حلقه مدرج تاريخ: اين حلقه حور محور قطبي مقر قرار دارد و به 12 قسمت تقسيم شده که هر قسمت معرف يک ماه ميلادي است که در آن هر ماه بسته به دقت مقر به چند قسمت (معمولاً 3 قسمت؛ هر قسمت معرف 10 روز) تقسيم شده است (شکل 10).
3- حلقه مدرج منطقه زماني: معمولاً روي حلقه تاريخ قسمتي هم براي تعيين منطقه زماني مدرج شده که اين تقسيم بندي از محل صفر و به هريک از طرفين (شرق و غرب) تا 20درجه با دقت 5 درجه انجام شده است (شکل 11).
تعيين صفر منطقه زماني
فرض کنيد که رصدگاه مورد نظر شما در طول جغرافيايي 80 درجه غربي قرار دارد؛ يعني در منطقه زماني 5- نسبت به گرينويچ که نصف النهار مرکزي آن منطقه برابر است با:
75-=15×5-
حال با توجه به طول جغرافيايي محل رصد (80 درجه غربي) فاصله رصدگاه تا نصف النهار مرکزي به درجه مي شود:
5=75-80
با توجه به اين که حاصل، عددي مثبت است يعني رصدگاه در غرب نصف النهار مرکزي آن منطقه قرار دارد يعني بايد حلقه طول جغرافيايي در مقر 5 درجه به سمت غرب چرخانده شود تا از نظر منطقه زماني تنظيم شده باشد.
روش تنظيم دوربين قطبي
1- تنظيم مرکز ميدان ديد دوربين قطبي
الف) با استفاده از پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع در مقر محل تقاطع خطوط داخل ميدان ديد دوربين قطبي را روي يک هدف نقطه اي روي زمين، که در فاصله دوري قرار دارد، تنظيم کنيد. (شکل 12)
ب) محور بعد را آزاد کنيد و 180 درجه بچرخانيد
پ) در ميدان ديد بايد هدف نقطه اي هنوز در مرکز باشد، اگر چنين نيست پيچ هاي تنظيم را طوري تنظيم کنيد که هدف نقطه اي به اندازه نصف انحرافي که پيدا کرده است به طرف مرکز باز گردد (شکل 13).
ت) دوباره محور بعد را 180 درجه بچرخانيد و توسط پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع هدف را در مرکز قرار دهيد.
ث) مراحل ب و ج و د را تا جايي که با چرخش محور بعد هدف از مرکز خارج نشود تکرار کنيد.
در اين حالت مرکز ميدان ديد دوربين و مرکز محور بعد در مقر بر هم منطبق شده اند.
2- تنظيم شاخص منطقه زماني
الف) ابتدا محور بعد را آزاد کنيد و آن قدر بچرخانيد تا دايره کوچک محل قرار دادن ستاره قطبي در آن در پايين ترين حالت خود قرار بگيرد؛ متناظر با موقعيت ساعت 6 در صفحه ي ساعت (شکل 14).
ب) حلقه هاي مدرج ساعت را بچرخانيد و روي ساعت 1:30 قرار دهيد (فقط حلقه را بچرخانيد و از چرخاندن محور بعد مقر خودداري کنيد) توجه کنيد که ساعت1:30 در ايران مصداق دارد و در مناطق زماني ديگر بايد ساعت ديگري را انتخاب کرد. پس از تنظيم اين حلقه آن را محکم کنيد.
پ) محور بعد را آزاد کنيد و آن قدر بچرخانيد تا حلقه مدرج ساعت عدد صفر را نشان دهد.
ت) حلقه ي مدرج تاريخ (فقط حلقه) را آنقدر بچرخانيد تا تاريخ 10 ماه اکتبر را نشان دهد؛ يعني روز دهم از ماه دهم ميلادي.
ث- حال حلقه شاخص را آزاد کنيد و آن قدر بچرخانيد تا شاخص روي صفر محل قرار گيرد و پيچ آن را محکم کنيد. در اين حالت اين شاخص با تصوير داخل دوربين قطبي تنظيم است. (شکل 15)
تنظيم موقعيت مقر با صورت هاي فلکي با استفاده از حلقه هاي مدرج
1- محور بعد را آن قدر بچرخانيد تا شاخص حلقه تاريخ و شاخص منطقه زماني و شاخص ساعت در مقابل هم قرار بگيرند. (شکل 16)
2- حلقه منطقه زماني را در موقعيت صفر منطقه زماني رصدگاه قرار دهيد (شکل 17)
3- محور بعد را آزاد کنيد و آن قدر بچرخانيد تا تاريخ جاري را نمايش دهد (شکل18)
4- حلقه مدرج ساعت را آزاد کنيد و روي صفر قرار دهيد (فقط حلقه ساعت را بچرخانيد و از چرخاندن محور بعد خودداري کنيد- شکل 19)
5- محور بعد را آزاد کنيد و آنقدر بچرخانيد تا نشانگر ساعت روي ساعت جاري قرار بگيرد. توجه کنيد که از تقسيم بندي مربوط به نيم کره مناسب استفاده کنيد و به 24 ساعته بودن اين تقسيم بندي نيز توجه کنيد يعني ساعت 1 بعدازظهر را روي 13 تنظيم کنيد (شکل 20)
در اين حالت دوربين قطبي و مقر در موقعيت مناسب قرار دارند و مي توانيد با استفاده از پيچ هاي سمت و ارتفاع با قرار دادن ستاره راهنما را در جاي خود مقر را قطبي کنيد.
همه روش هاي قطبي کردن مقر، که تا به حال توضيح دادم، با اين که دقيق اند براي نوردهي طولاني در زمان عکاسي مناسب نيستند. براي به دست آوردن بالاترين دقت بايد از روش تدريجي استفاده کنيد.
قطبي کردن به روش تدريجي
ابتدا مقر را به روش معمول و با بالاترين دقت ممکن قطبي کنيد، سپس يک چشمي به علاوه دار (Reticle) را به شکلي روي تلکسوپ قرار مي دهيم که خطوط آن با امتداد حرکت مقر در هريک از جهات موازي باشد يعني با حرکت مقر تصوير اجرام در ميدان ديد به موازات يکي از خطوط عمودي يا افقي چشمي حرکت کنند.
حال يک ستاره با قدر کمتر از 15 را در شمال استواي سماوي و نزديک به سرسو انتخاب مي کنيم و تلسکوپ را در وضعيتي قرار مي دهيم که خط افقي چشمي روي ستاره قرار بگيرد و تصوير آن را به دو قسمت تقسيم کند. اجازه بدهيد تا مقر مدتي ستاره را دنبال کند (نزديک به 5 دقيقه) طبيعي است که تصوير ستاره اندکي جابه جا مي شود.
جابه جايي ستاره به سمت راست يا چپ را در نظر نگيريد ولي اگر ستاره به سمت بالا حرکت کرده پيچ هاي تنظيم سمت را به شکلي بچرخانيد که ستاره در ميدان ديد به سمت راست حرکت کند و اگر ستاره در تصوير به سمت پايين جابه جا شده بود پيچ هاي تنظيم سمت را به شکلي بچرخانيد که ستاره در تصوير به سمت چپ، حرکت کند (شکل 21).
دوباره مقر را جابه جا کنيد.
و خط افقي چشمي را روي ستاره قرار دهيد و اجازه دهيد تا مقر ستاره را مدتي دنبال کند و دوباره به همان شکل اندکي مقر را تنظيم کنيد، اين کار را آن قدر تکرار کنيد تا ديگر ستاره در تصوير به سمت بالا يا پايين جابجا نشود (جابه جايي به راست و چپ در اين مرحله مهم نيست).
بعد از اين که مقر از نظر سمت کاملاً تنظيم شد بايد به تنظيم ارتفاع بپردازيد. براي اين منظور ستاره اي از قدر کمتر از 5 يا 6 را در قسمت شرقي آسمان انتخاب کنيد، سعي کنيد اين ستاره از نظر ميل به ستاره قبلي نزديک باشد. اين بار نيز خط افقي چشمي را روي ستاره قرار دهيد و اجازه دهيد مقر مدتي ستاره را دنبال کند.
در اين مرحله حرکت ستاره يا به سمت بالا خواهد بود يا به سمت پايين و بي شک به سمت راست يا چپ جابحا نمي شود. حال اگر ستاره در تصوير به سمت بالا حرکت کرده بود اين بار پيچ هاي تنظيم ارتفاع را به شکلي بچرخانيد که تصوير ستاره به سمت پايين حرکت کند و اگر ستاره به سمت پايين حرکت کرده بود پيچ هاي تنظيم ارتفاع را به شکلي بچرخانيد که ستاره در ميدان ديد به سمت بالا حرکت کند (شکل 22). دوباره خط افقي چشمي را روي ستاره قرار دهيد و اجازه دهيد مقر ستاره را مدتي دنبال کند و بعد اندکي مقر را تنظيم کنيد و اين کار را آن قدر تکرار کنيد تا مقر کاملاً تنظيم شود و ستاره ديگر در تصوير حرکتي نکند. در اين حالت مقر با بالاترين دقت قطبي شده است و مي توانيد با زمان هاي نوردهي بالا به عکاسي بپردازيد.
در اين روش يک نکته بسيار مهم وجود دارد که بايد رعايت شود و آن اين که بايد توجه کنيد که هر بار ميزان سفت کردن پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع را يکسان نگه داريد چون اگر در يکي از نوبت هاي تنظيم پيچ ها را بيشتر يا کمتر سفت کنيد روند تنظيم منحرف مي شود و ممکن است نتوانيد مقر را به طور کامل قطبي کنيد. براي کار مي توانيد روي پيچ هاي تنظيم سمت و ارتفاع را به شکلي علامت گذاري کنيد که بتوانيد از روي آن ميزان جابه جايي آنها را کنترل کنيد. يعني در يک قسمت روي محيط پيچ علامت بگذاريد و روي بدنه مقر نيز علامتي بزنند سپس با توجه به جهت حرکت پيچ توجه کنيد که هر بار پيچ اندکي جلوتر يا عقب تر از دفعه پيش قرار گيرد.
قطبي کردن تدريجي را مي توانيد با انتخاب يک ستاره نيز انجام دهيد. روش کار به اين شکل است: مانند حالت پيش خطوط چشمي را با محورهاي مقر موازي کنيد، سپس يک ستاره از قدر زير 5 تقريباً 20 تا 50 درجه بالاي افق انتخاب کنند (جهت ستاره مهم نيست)، سپس دوباره خط چشمي را روي ستاره بگذاريد و اجازه دهيد مقر مدتي آن را دنبال کند، بعد از اين که ستاره اندکي در تصوير جابه جا شد اول پيچ هاي تنظيم سمت را اندکي به يکي از جهات تغيير دهيد و ببنيد که آيا در دور بعد جابه جايي ستاره کمتر مي شود يا خير. اگر کمتر شده بود جابه جايي را در همان جهت ادامه دهيد و در غير اين صورت جهت جابه جايي پيچ هاي تنظيم را تغيير دهيد. تنظيم تدريجي سمت را آن قدر ادامه دهيد تا جابه جايي ستاره در تصوير پس از اندکي دنبال کردن در جهت قبلي به کمترين اندازه برسد در اين مرحل همان کار را با پيچ هاي تنظيم ارتفاع انجام دهيد تا ستاره در تصوير ثابت بماند در اين روش نيز دقت کنيد که ميزان سفت کردن پيچ هاي تنظيم ثابت بماند.
در هريک از اين دو روش با تمرين مي توانيد سرعت کل روند را بالا ببريد. همچنين اگر بعد از قطبي کردن مقر در يک رصدگاه قسمت هاي متحرک مقر را علامت گذاري کنيد، مي توانيد از اين علامت ها براي اينکه در دفعات بعدي سريع تر به نتيجه برسيد استفاده کنيد. ولي دقت کنيد که اين علامت گذاري ها هيچ وقت نمي تواند ضامن دقت صددرصد باشيد؛ يعني هربار نياز داريد تا براي رسيدن به بالاترين دقت اندکي مقر را جابه جا کنيد.
خطاهاي ابزاري موثر در دقت قطبي کردن
1- خلاصي بيش از حد چرخ دنده ها دقت قطبي کردن را پايين مي آورد و حتي باعث مي شود که قطبي کردن دقيق ناممکن شود. براي همين بايد ميزان درگيري چرخ دنده ها به دقت تنظيم شود چون سفت بودن آنها نيز ممکن است باعث خوردگي شود.
2- قطعي لحظه اي جريان باتري، که ممکن است به علت شل بودن سيم ها باشد، باعث کم شدن دقت مي شود.
3- همه قسمتهايي که دوربين قطبي و تلسکوپ به صورت پيچي در هم سفت مي شوند اندکي خلاصي دارند که باعث کم شدن دقت آن قطعه مي شود و بهتر است اين خلاصي ها را به کمک نوار تفلون از بين ببريد.
4- در زمان قطبي کردن سعي کنيد تصاوير را با دقت فکوس (واضح) کنيد.
5- تراز کردن مقر تأثير بسياري در قطبي کردن آن دارد. حتماً در زمان نصب، مقر را تراز کنيد.
دوربين هاي اصلاح کننده (Guide Scope)
منبع: ماهنامه نجوم، شماره 196
